7 Адамнын асқазанында көмірсулардың қорытылуы? Коректік заттар ауыз кусынан әрі карай сөлінін кушті кышкылдық реакциясы (рн 1,5 - 2,5) бар карынга туседі). Кышкыл ортада сілекейдегі а-амилаза ферменті өзінін асерін токтатады да, комірсулар будан орі ыдырамаиды. Қарын селінде амилаза ферменті болмайды. Крахмал, гликоген, сахароза, лактозанын корытылуы негізінен он екі елі ішекте, уйкы безі ферменттерінін және ішек шырышынын әсерінен іске асады.Омырткалы жануарлардын уйкы безінен шыгатын селінде сілтілік реакциясы (рН - 7,5 - 8,5) бар, кеп мелшерде натрий бикарбонаты болады. Ішектің шырышынан да натрий, бикарбонат, хлор кондары белініп шыгады. Осынын аркасында карында боліп шыгатын түз кышкылы бейтараптанады жане ішектегі рН ферменттердін әсер етуіне ен колайлы, 7,5 - 8,5 деңгейде турактандырылады.
8 Моносохарид олардың ашшы ішекте сіңірілуі ? Ішек кабыргасы аркылы моносахаридтер ғана сіңеді, ал дисахаридтер мен күрделі көмірсулардың мұндай қабілеті болмайды. Д-глюкоза мен D-галактоза концентрация градиентіне карсы активті тасымалдау жолымен эпителий клеткалары аркылы сінеді. Активті түрде тасымалдау тек D-катарынданы канттарга гана тән, фруктоза активті тасымалданбайды, ол араласу жолымен
сорылады. Канттар ішектін санылаунан клетка мембранасы аркылы тараткыш молекулалар комегімен жене натрии кондарыны катысуымен тасымалданады. Тараткыш-молекулада глюкоза мен Na ионынын байланысатын жері бар. Ішектін шырышты кабыгы шегінде тараткыш олармен байланысады да, клеткаға енеді. Клеткада олар бір-бірінен бөлінеді, глюкоза сероз мембранасы арқылы қанга барады, а шуғыл турде тасымалданып кетед, ал тараткыш-молекула кайтадан ішектің куысына келеді. канттардың сіңу жылдамдыгы әр турлі. Галактоза мен глюкоза тезірек сіңеді. Ал глюкозамен салыстырганда фруктоза 2 есе, манноза мен пентоза 5--10 есе баяу сіңіріледі.
9 Уйқы безінің гармондары Омырткалы жануарлардын көпшілігінін ұйқы безі он екі елі ішектін шажыркайында, карынга таяу орналасады. Сондыктан да оны халык арасында шажыркай безі деп те атай береді. Оның кұрамында ас корыту ферменттері бар. Сол уйкы безінде түзіледі де, тутікшесі аркылы он екі елі ішекке барады. Ал гормондары канга косылады. 1869 жылы Лангерганс ұйкы безінін кұрылымын сипаттап жазды, сондыктан бездін аралшыктары сол ғалымнның атымен аталады. Лангерганс аралшыгында екі тұрлі клетка тұрі - а- жене В-клеткалары бар. Олар екі тұрлі гормон беліп шыгарады. Ол екеуі инсулин жене глюкагон деп аталады жоне олар біріне-бірі карама-карсы қызмет атқакарады. Лангерганс аралшығынын В-клеткаларында инсулин жасалып шыгады, алгаш ол проинсулин турінде бір полипептидтік тізбек болып кұ рылады; ондай тібек жануарлар туріне байланысты 78-86 амин кышкыл калдыктарынан турады. Будан кейін протеиназа ферменті проинсулин молекуласынан пептидті ажыраты беледі де, оны активтендіреді. Адамнын жене баска барлық жануарлар инсулинінін кұрылысы дәл осындай, 51 амин кышкылы қалдыктарынан құралган.