5 Липидттердің атқаратын қызметі , күрделі липидттер? 1 Липидтер энергия корынын (депосынын) негізгі түрі және тірі организм үшін көміртегі атомдарын беруші; қор болы жиналган липидтердін кұрамы және мелшері адам мен жануарлардын азыктарына жене олардын кұндылыгына байланысты болады;
2) липидтер клетка мембранасынын курылымдык жане рецепторлык
белігі; белгілі бір мүшеден немесе ұлпадағы кұрылымык липидтерді тұракты мөлшері және белгілі химиялык кұұрамы болады; ондай липидтер жануарды азыктандыруга жене олардын ауруына байланысты озгермейді;
3) липидтер баска да биологиялык тургыдан манызды органикалық қосылыстардың алгы заты бола алады;
4) корганыс кызметін аткарады, организмдерді ыстык-суыктан, электр және механикалық әсерлерден қорғайды;
5 липидтерде коптеген витаминдер ериді, олардын кұрамында ауыстырылмайтын май кышкылдары бар, ондай кышкылдар организмнің калыпты тіршілігі үшін кажет.
Курделі липидтер екі топка болінеді:
1. Фосфолипидтер (фосфоглицеридтер)
2. Сфинголипидтер
Олар майга жақын, глицеролды еки гидроксильдік тобы май кышкылдары мен этерленген.үшинші гидроксильдік топ фосфор кышкылының курделі эфирін тузеді, оган азоттык негіз косылады.Липидтердін азоттык негіздеріне холин, этаноламин (коламин), серин, инозитол жатады. Фосфолипидтер курамына кіретін азоттық негіздерге байланысты мынадай топтарга жіктеледі: фосфатидилхолин немесе лецитин (курамында холин бар), фосфатидилэтаноламин немесе кефалин (курамында этаноламин. бap), фосфатидилсерин (курамында серин бар).
Сфинголипидтер
Фосфолипидтермен бірге сфинголипидтер де клетка мембранаснын барлык турінен табылган. Сфинголипидтердін фосфолинидтерден айырмасы - олардын курамында глицерол болмайды. Сфинголипидтердін терт тобы бар:
1) сфингомиелиндер,
2) цереорозидтер,
3) ганглиозидтер,
4) сульфолипидтер.
Сонгы ушеуін кұрамында кант бар, олар гликолипидтер деп аталады. барлык сфинголипидтердін негінде сфингозин Бар. Сфингозин каныкпаган аминоспирт. Онын кеміртегі тізбегі ұзын.