18.2.
Ағаштың физикалық және механикалық қасиеттері
Ағаштың ең маңызды қасиеттерінің бірі - оның шөгуі. Ағаштың желілік өлшемдері
кептіру процесінде азаяды, ал қарама-қарсы процесі - ылғалдың ауадан сіңірген кезіндегі
процес кремация деп аталады. Бұл құбылыстар сумен байланысты мəннің өзгеруі кезінде
пайда болады (қаныққан), ал еркін (капиллярлық) судың мөлшері ағаш көлемінің өзгеруіне
əсер етпейді. Көлемді шөгу саны шамамен кептіру кезінде ағаштан алынған (қаныққан) судың
көлеміне тең. Әр түрлі ағаш түрлерінің сызықты шөгуі 18.1. кестеде келтірілген.
Ағаштың тығыздығы (оның массасы) оның ылғалдылығы мен кеуектілігі дəрежесіне
байланысты. Осыған байланысты жаңадан кесілген, ауада-құрғаған жəне толығымен құрғақ
ағаштың тығыздығы ерекшеленеді.
Ағаштың ауада-құрғаған күйіндегі тығыздығына байланысты ағаштың алты классы бар
(18.2-кесте).
Ағаштың механикалық қасиеттері күштің талшықтарға қатысты əрекет ететін бағытына
байланысты. Ағаштың беріктігін талшықтарының тік жəне көлденеңдігіне қарай бөледі. Ең
басты беріктігі қысу, иілу жəне созылу кезіндегі күші болып табылады. Ағаштың жекелеген
түрлерінің беріктігінің айырмашылығы олардың əртүрлі тығыздығының салдары болып
табылады
433
18.1. Кесте .
Ағаштың әртүрлі түрлерінің ағашының физикалық қасиеттері
Ағаш түрлері
Тығыздығы,
г/см
3
Ағаштың сызықтық шөгуі, %, бағытында
осьтері
сəулелері
айналдыра
Лайм ағашы
0,45
0,2
7,79
11,5
Пихта
0,45
0,12
2,91
6,72
Шырша
0,45
0,14
2,41
6,18
Ольха
0,54
0,36
2,91
5,07
Қарағай
0,5
0,12
3,04
5,72
Қайың
0,65
0,27
—
—
Бук
0,65
0,16
—
—
Емен
0,7
0,16
—
—
Жаңғақ
0,66
0,21
3,82
10,5
Алмұрт
0,725
0,22
3,94
12,7
Күл
0,74
0,19
3,35
6,5
Ақжелкен
0,7
0,21
—
—
Акация
0,77
—
—
—
Қарақат ағашы
1,16
—
—
—
Гваяк ағашы
1,23
—
—
—
18.2. Кесте.
Достарыңызбен бөлісу: |
