С. А. Вологжанина, А. Ф. Иголкин материалтану оқУ ҚҰралы



Pdf көрінісі
бет56/239
Дата27.10.2023
өлшемі8,95 Mb.
#188857
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   239
Байланысты:
6 Вологжанина Материалтану. Оқулық

екінші 
кристаллизация
деп аталады. 
Е жəне N нүкте шекті ерігіштігін сипаттайтын компоненті В компонентінде А, немесе
шекті ерігіштігі қатты ерітіндісі кезінде эвтектикалық жəне бөлмелік температурада, а 
нүктесінен D жəне F— шекті ерігіштігі компонентінің А жəне В компонентінде, яғни шекті 
ерігіштігі қатты ерітіндінің р, сондай-ақ эвтектикалық жəне бөлме температурасында 
сипаттайды. Көріп отырғанымыздай, шекті 
121 


ерігіштігі қатты ерітінді емес температураның төмендеуімен өзгереді (желі EN— тік), ал 
шекті ерігіштігі қатты ерітінді (3 сағат ауа температурасының төмендеуіне байланысты 
азаяды (желі DF— еңкіштігі). 
Е жəне D нүкте шекаралары ED сызығы болып табылады жəне эвтектическое айналдыру 
шегінде ағады, а нүктесі — эвтектикалық нүктесі болады. Демек, барлық балқытуға 
орналасқан шекаралары шегінде эвтектикалық желісі жəне эвтектикалық айналдыру өтеді, I 
түрдегі диаграммаларда ұқсас жай-күйін айырмашылығы тек, осы жағдайда эвтектика 
механикалық қоспалар компоненттерінен тұрады, сондай-ақ механикалық қоспалар жəне 
олардың қатты ерітінділерін а жəне 3 орын алады. Бұл жағдайда, бұл қатты ерітінділер 
компоненттері қорытпалар үшін бөлігінің диаграммалары, ол шектелген ұзындығы 
эвтектикалық желісі болып табылады. Тиісінше, эвтектиканың мынадай түрі болады Э (α+β), 
ал эвтектикалық реакция жазылуы мүмкін: Ж→
D
E



. Қорытпа компоненттерінің 
концентрациясы жəне тиісті нүктенің проекциялары, яғни қорытпа құрамын нүктелер 
эвтектикалық
деп аталады. 
Барлық қорытпалар орналасқан арасындағы нүктелер С жəне Е 
доэвтектикалық
деп 
аталады. Олардың кристалдануының басталуы кристалдардың қатты ерітіндісінің бөлінуі 
болады (мысалы, қорытпаның ІІв 1 нүктесінде). Кристалдану аралығында (мысалы, 1 жəне 2 
нүктелердің арасындағы) осы қорытпалардың екі фазалы құрылымы Ж+α болады. Желіде ЕС 
(мысалы, 2 нүктесінде) доэвтектикалық балқытуға эвтектическая реакция бөлігіне сұйықтық 
Ж болады, қорытпадағы осы кезге тағы қалды (оның санын кесінділер ереже бойынша 
анықтауға болады). Сондықтан доэвтектикалық қорытпалардың эвтектикалық реакциясын 
мынадай түрде жазуға болады: Ж+α→+α+Э(α+β). Мұндай қорытпалар түпкілікті 
салқындатудан кейін құрылымы мынадай болады α + Э (α+β). 
Барлық қорытпалар орналасқан нүктелер арасындағы С жəне D 
эвтектикалдық
деп 
аталады. Олардың кристалдануы қатты ерітінді 3 кристалдардың бөлу басталуы болады 
(мысалы, қорытпаның ІІІв 1 нүктесінде). Кристалдану аралығында (мысалы, қорытпаның III 1 
жəне 2 нүктелердің арасындағы) бұл қорытпалары бар екі фазалық құрылымын Ж+β. Желіде 
CDу эвтектикадан соң қорытпалардың эвтектикалық реакциясы болады, бұл реакция 
доэвтектикалық қорытпалар, немесе Т + 3 ^ 3 + Э (а + 3). Бірақ одан əрі салқындату 
эвтектикадан соң қорытпаларды келесі айналдыру олардың құрылымы болады, олардың бұл 
эвтектиканың алдында балқытуға мамандандырылады. Себебі осы айналу еңіс сипаты желісі 
DF болып табылады.Айтылғандай бұрын көрсетілгендей, еңкіш қисық сипаты ерігіштік 
компонентінің А компонентінде (желі DF) температураның төмендеуі шекті Ав В ерігіштігі А 
санынан аз болады, ол қазіргі уақытта қорытпада бар. Сондықтан, қатты ерітінді 3 бөлініп 
екіншілік а-кристалдар а
п
болады. 
122 


Демек, барлық эвтектикадан соң
қорытпалар төмен температура 
эвтектикалық айналдыру (мысалы,
қорытпа III төмен 2 нүктесінен) 
келесі құрылым болады: b+ Э (a+ (3) + a
n
. Бұл 
құрылым құрамында үш құрылымдық құрамы 
бар: 3, Э (a+ b) a
n
, бірақ бұл құрылым екі 
фазалық болып табылады: a-фаза мен 3-фаза. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   239




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет