С. М. Кабиева, А. Т. Туймебаева, Н. Т. Абильдина, С. У. Жунусова, Г. Л. Алишева



Pdf көрінісі
бет93/150
Дата02.02.2023
өлшемі3,59 Mb.
#167139
түріОқулық
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   150
Байланысты:
2 5305267080033996255

Бел айналымын өлшеу 
Бел айналымы сантиметрлі лентамен қабырға асты аймақ пен жамбас сүйектері 
арасынан өлшенеді (ең жіңішке бөліктен) тыныс шығаруда. Бел айналымының қалыпты 
көрсеткіші: әйелдерде 80 см кем, ал еркектерде 94 см кем.
Сан айналымын өлшеу 
Сан айналымы жамбастың ең шығыңқы бөлігінен өлшенеді, сантиметлі лента шап 
аралығы деңгейіне жақын көлденең қойылады. 
Май қабатының жиналу сипаты бел айналымы көлемінің сан айналымы көлеміне 
қатынасымен анықталады, қалыпты жағдайда әйелдерде <0,85; еркектерде <1,0. Қалыпты 
жағдайда – сан айналымының көрсеткіші бел айналымынан көп, семіздікте – сан 
айналымының көрсеткіші бел айналымынан кем (сурет 41). 
 
 
 
Сурет 41.
Бел 
айналымының сан айналымына қатынасы 
4.6 Термометрия 
Адамның дене температурасы ағзаның жылу жағдайының, ағзадағы энергия алмасу 
көрсеткіші болып табылады және салыстырмалы тұрақты болады. Температураны үнемі 
бір қалыпта ұстап тұру бір-бірімен байланысқан процестер арқылы, ол жылудың пайда 
болуы мен ағзадан сыртқы ортаға шығуы арқылы іске асады. Егер жылудың пайда болуы 
жылудың бөлінуіне тең болса, дене температурасы тұрақты болады. Егер жылудың пайда 
болуы жылудың бөлінуінен басым болса, онда ағзаның ысып кетуі, не жылулық соққы 
болуы мүмкін. Егер жылудың бөлінуі жылудың пайда болуынан басым болса, ағзаның 
тоңазуы болады.
Термореттеуде нервтік және гуморалды механизм қатысады. Қоршаған ортаның 
температуралық құбылуы терморецепторларға әсер етіп, бас миына импульстар түседі және 
гипоталамуста 
орналасқан термореттеуші орталықты белсендіреді. Бұл орталықты 
белсендіру жылудың пайда болуын және жылудың бөлінуін өзгертеді, дене температурасы 
қалыпты болады.Жаңа туған және төс еметін балаларда термореттеу толық қалыптаспаған 
(жылудың бөлінуі жылудың пайда болуынан басым).
Адам денесінің әр жерінің температурасы әртүрлі болады. Ең төмен тері 
температурасы қол саусақтары мен табанда болады, ең жоғары - қолтық астында, оны сол 
жерде өлшейді. Дені сау адамның температурасы 36,2-36,9°С тең. Тік ішекте 
www.telenir.net/zdorove 


108 
температураны өлшегенде 37,5
°
С дейін қалыпты деп есептеуге болады. Тәулік ішінде 
адамның дене температурасы тәуліктік биоырғаққа сай аздап көтеріліп немесе түседі: ең 
төменгі температура түнде сағат 2-4-де , максималды - сағат 16-19 аралығында байқалады 
[6, 7, 29, 32].
Дене температурасын өлшеу нәтижелерін бағалау:

Гипотермия - 36 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   150




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет