С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Мысалы, жедел лимфолейкозға СӘЮ маркері (таңбасы) тән,
Т-жасушалы жедел лимфолейкозга СӘ5 маркері тэн. В-жасушалы лим- фоманы аныктағанда СО20 моноклонды антиденелер колданылады. Қазіргі кезде халыкаралық стандартты моноклонды антидене кұрамалары бар, олар лейкоз жасушаларының әр түрлері мен вариант- тарына сай. Олар лейкоз бен лимфа бездерінің ауруларын бір-бірінен ажы- рату ушін ғана емес, сонымен қатар, удерістің таралуы мен ем эсерлігін бақылауға да мумкіндік береді. Моноклонды антиденелер колдануынын тағы бір мысалы — В-жасушалык созылмалы лимфоманың диагностикасында. Ол үшін лейкоздык жасушалардың бетінде экспрессияланган иммуногло- булиндердің вариабелді домендеріне карсы антиденелерін ( антии- диотиптік антиденелер ) пайдаланады. В-жасушалык созылма- лы лимфоманың жасушалары бір бағаналы жасушадан дамитын болғандыктан, олардын барлығы бірдей клонға жатады және беткейлік иммуноглобулиндердің бір идиотипін кұрады. Антиидиотиптік анти- денелер жогары деңгейде лейкоз жасушаларын, соның ішінде калыпты әдістермен аныкталмайтын жасушаларды аныктауға мүмкіндік береді. Бұл мақсатпен радиографиялық сканерлеу жүргізіледі, ол организм- де ісік жасушаларына сай белгіленген моноклонды антиденелердін таралуын көруге көмектеседі. Бұл әдіспен ісік жасушаларын ең аз мөлшерін де аныктауга болады. Лейкоз кезінде бұл тәсілмен ісікке карсы дәрілер мен сәулелеуден кейін калған жасушаларын аныктауға болады. Бұл тәсіл катерлі ісіктердің (ток ішек карциномасы, катерлі мела- нома, сүт безі ісігі, нейробластома сиякты) метастаздарын анықтауда 328 III Бөлім. Адаптивті иммунитет жаксы нәтиже береді. В-жасушалы созылмалы лимфолейкозды табуда моноклонды антиденелердін манызы зор. В-жасушалы СЛЛ (созылма- лы лимфолейкоз) үнемі бір бастаушы жасушасынан дамығандыктан, бір клонға жатады және олардын беткейлік иммуноглобулиндері бір типтес келеді. 60-жылдардын ортасынан бастап онкологиялык ауруларды тексергенде, кан сарысуындағы рак эмбриондык (альфа- фетопротеин және ракэмбриондык антигендер) антигендер аныктау әдісі колданыла басталды. Алғаш рет ол әдісті гельдегі препипитация серпілісі көмегімен өткізген (Оухтерлони бойынша екіреттік диффу- зия тәсілі), ал сонғы жылдары иммунферментті және радиоиммунды тәсілдер колданылады. Олар белгілі біркатар рак эмбрионды антиген- дерге карсыланған адамдағы катерлі ісік варианттарымен (бауыр ісігі, ток ішек ісігі, ұйкы безі карциномасы, нейробластома, тератома, лей- коз және тағы баскалар) сәйкесті стандартты моноклонды антиденелер кұрамаларын колданумен жасалынады. Белгіленген моноклонды антиденелерді соңғы жылдары баска ар- найы нәруыздарды — обыр тасымалдануына катысатын онкоген зат- тарын және баска да мутантты гендерді аныктауда колданып жатыр. Моноклонды антиденелер көптеген ісік түрлерінін тұкымкуалау бейімділігін шақырушы гендерді аныктауға да мүмкіншілік туғызады. Солай, мутантты Мус-нәруыз аныкталуы Беркит лимфомасы, кеуде обыры, өкпе, асказан обырына тән. Вс1-2 онкогенмен кодталған нәруыздар В-жасушалық лимфомаға тән. МДМ-2 — онкоген өнімдері адамда болатын әр түрлі саркомаға сай. Негізгі ісік супрессиялаушы гендер өнімдерінін бірі — р53 нәруыздың мутантты түрі, адамнын кен спектрлі катерлі ісіктерінде анықталған. Бұзылған АРС геннін табы- луы тікішектегі ісікте тұкымқуалаушык рөлді аныктайды. ВКСА 1, ВКСА 2-гендері сүт безі ісігіне тұкымдык бейімділігін көрсетеді. Кдзір катерлі ісіктерге ауыстыратын тұкымкуалаушы мутантты гендердін біркатар тізімі бар. Бірнеше ғылыми өндірістер, ғылыми ұжымдар иммунодиагностика үшін арнайы моноклонды антиденелер коспасын дайындаған. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|