С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Генетиксиық модификацияга уиіыраі ан өсімдіктерді тағамдық вак-
циналар деп атайды және олардың қурамына патогендердің антигенді пептидтерін қадағалайтын гендер енгізіледі. Осындай өсімдіктерді тағаммен колданғанда патогендерге карсы вакцинация болады. XX ғасырдың 90-жылдарының аяғында БД¥ күшімен жер шарынын 80% балалары өте маңызды алты коздырғышка карсы вакцинамен (күл, кызылша, көкжөтел, полиомиелит, сіреспе және туберкулез) камтамасыз етілді (ол көрсеткіш 70-жылдары 5% болған). Егілмеген 20% балалар (ол шамамен екі миллион) осы жұкпалардан өлген, негізінен ол даму деңгейі төмен елдерде кездеседі. Трансгенді картоп, томат, жүгері, банан негізінде дайындалған тағамдык вакциналар аркасында вакцинаның бағасы төмендейді, со- нымен катар олардың ұзак мерзімге дейін сақталуына ықпал етеді, вакцинация үдерісін жеңілдетеді және осы вакциналарды кез келген уакытта, керекті мөлшерде дайындауға мүмкіншілік береді. Тағамдык вакциналарды дайындау жолдарынын бірі — бакте- риялы плазмидаға жұкпалы коздырғышынын антигенді пептидін кадағалайтын генді енгізу. Сосын өсімдік жасушасына аталған плаз- миданы енгізеді. Нәтижесінде антигенді пептидті кадағалайтын ген өсімдік жасушасынын ДНҚ-на орналасады. Осындай жолмен алынған жасушадан өсімдік өсіреді, ал оның барлык жасушалары берілген антигенді пептидті өндіреді және жинактайды. Осы өсімдіктен алынған тұқымдар да генетикалық модификацияға ұшыраған, сондыктан осы тұкымдардан алынған өсімдіктер де жоғарьща аталғандай антигенді пептидтерді өндіреді. Казіргі кезде тырыскак вибриондарына және диареяны қоздыратын Е. соіі мен ротавирусқа карсы тағамдык вакциналар сынақтан өтуде. Оларды банан, картоп және томат негізінде дайындайды. Сондай-ак темекінің трансгенді өсімдігі алынған, оның құрамында В гепатиті вирусынын антигенді пептидтерін кадағалайтын гендер 490 IV Б ө л ім . И м м у н д ы п а т о л о г и я ж ә н е и м м у н д ы п р о ф и л а к т и к а енгізілген. Осы пептидтер трансгенді өсімдіктерден алынады және В гепатитіне карсы вакцина түрінде колданылуда. 1997 жылдан бастап аталған вакциналар клиникалык сынактан өтуде. Казіргі кезде күріш, бидай, сәбіз, бүршак, салат және соя негіздерінде тағамдык вакциналар дайындалуда. Мұндай вакциналарды, яғни ба- нанды немесе жеміс-жидектерден тұратын салатты кабылдаған ана ағзасы біркатар коздырғыштарға карсы антиденелерді өндіре бастай- ды және ол антиденелер ана ағзасын жұкпадан корғайды, сондай-ак плацента аркылы өтіп осы жұкпалардан нәрестені де корғайды деп ғалымдар үміттенеді. Антиидиотиптік вакциналар Вирустаға карсы вакциналарды дайындағанда кез келген түрдегі табиғи вирусты материалды колдануға болмайды деген пікірлер ай- тылуда. Себебі, бұл жағдайда нуклеотидтер ретсіз орналасуы мүмкін. ЖИТС-ке карсы вакцинаға койылатын талаптар тізімін аныктаған БД¥ сарапшылары осы жағдайға аса көп көңіл бөлуде. Бұл қиындыктардан шығу үшін антиидиотиптік вакциналарды дай- ындау ұсынылған. Аталған вакцинаны дайындау барысында антигендік материал ретінде антигеннің кеңістіктегі қурылысын имитациялайтын антиидиотиптік антиденелер колданады. Осындай принцип бойынша В гепатитіне карсы вакцина дайын- далды. Ол В вирусты гепатиті антигенінін біркатар беткей эпитоп- тарына арналған моноклонды антиидиотипті антиденелер негізінде дайындалады. Аталған вакцинаны эксперименталды түрде шим- панзелерге койғанда, оның В гепатитінен корғау тиімділігі жоғары екендігі аныкталды. Қазіргі кезде паразитарлық жұкпаларға карсы антиидиотиптік вакциналар дайындалуда. Табиғатта аналогы жоқжасанды иммунизациялаушы молекулалар Мұндай негізде дайындалған вакциналар кез келген бір жұкпалы антигенге немесе антигендердін тобына генотиптік жауап бермейтін индивидумдарға көп көмек көрсетеді. Бұл максатқа жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|