1-Тарау. Иммунология ғылым ретінде
21
дәлелдеу үшін көптеген эксперименттер жасады. Гуморалды теориянын
жактаушысы Э. Беринг ауырғаннан кейінгі сарысудың гуморалды фак-
тормен байланысты бактерицидтік касиеті жоғарылағанын аныктады.
1890 ж. Э. Беринг пен 111. Китазато сіреспе және күл токсиндерімен егу
нәтижесінде антитоксиндік сарысуларды алған. Алынған антитоксиндік
сарысулар токсиндерді бейтараптаған. Күлді емдеуде антитоксикалык
сарысуларды колдану күшті патогенетикалык кұрал болды және
мыңдаған адамньщ өмірін сактауға көмектесті. Бірак, кейбір кезде
антитоксикалык сарысуды колданғанда, ол ауыр аскынуға (артериялык
кысымның төмендеуінен) тіпті өлімге алып келген. Бүл аскынуды
Ш. Рише тәжірибе жүзінде тексерді. Біріншілік теріішілік немесе
теріастылык вакцина егу иммундык жауаптың шыңында (10—14 күннен
кейін) сол дозадан 5-10 есе жоғары дозада бұлшыкетке немесе тамыр
ішіне екіншілік вакцина егу жасағанда, тәжірибелік жануарлардын
өмірге төзімділігі 100%-ға төмендеген. Бұл кұбылысты анафилаксия
деп, ал пайда болған ауыр жағдайды А.М. Безредка анафилаксиялык
шок деп атаған.
Гуморалды және фагоцитарлы теория жактаушыларының ұзак
уакытка созылған сөз жарысы иммунологиянын ғылым болып
орнығуына жол тапты. Физиология мен медицинаға еңбегі сіңгені
үшін гуморалды және жасушалык теорияларды ашкан ғалымдарға —
И.И. Мечников пен П. Эрлихка 1908 ж. Нобель сыйлығы берілген.
Достарыңызбен бөлісу: