С. В. Кожанова Жалпы иммунология
ИММУНДЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ШЕТКІ ОРГАНДАРЫ
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАСУШАЛЫҚ ДЕҢГЕЙ
| ИММУНДЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ШЕТКІ ОРГАНДАРЫ
Оларға: көкбауыр, лимфа түйіндері, ішектің пейер табакшалары, аппендикс, бадамша без, аденоидтар және басқа да лимфоидтык түзілістер жатады. Олардың тимуска тәуелді (Т-лимфоциттер) және тимуска тәуелсіз (В-лимфоциттер) аумактарына лимфоциттер орна- ласады. Иммундык жүйенің шеткі органдарының үйымдастырылу негізінде аймақтык кағида жатыр: әр лимфоидты орган не өзімен лим- фа тамырларымен байланыскан дененің белгілі бір бөлігін бакылайды (лимфа түйіндері), не кан айдау жолдарында кедергі болады (көкбауыр) немесе ағзаньщ ішкі ортасын шектейтін кедергілермен тікелей байла- нысады (тері және шырышты кабаттармен байланысқан лимфоидтык тін) (11.2-сурет, түрлі түсті жапсырманы караңыз). Шеткі органдарда антигендермен жанасу арқылы лимфоңиттердің соңғы пісіп-жетілуі — антигенге тәуелді дифференңиялануы журеді, нәтижесінде сәйкес антигендерге адаптивті иммундық жауап туды- ра алатын пісіп-жетілген иммунды-хабарлы лимфоциттер түзіледі. Сонымен бірге, шеткі мүшелерде көптеген антигендерге иммундық жауаптың маңызды кезеңі болып табылатын Т-, В-лимфоциттердің 176 III Бөлім. Адаптивті иммунитет жэне антигенді таныстырушы жасушалардың коопераңиясы жүреді. Нәтижесінде В-лимфоциттер антидене түзетін плазмалыкжасушаларға дифференцияланады. Лимфоциттер мен медиаторлардын кан мен лим- фа аркылы айналуы -- лимфа мүшелерін бір жүйеге біріктіріп, иммун- ды жауаптың жалпылануын мүмкін етеді. Осылайша, шеткі органдарда иммундык жасушалар антигендермен байланысып, өздерінің әсерін көрсетеді де, жоғары дәрежеде арнайы адаптивті иммунды жауап дамиды. ЖАСУШАЛЫҚ ДЕҢГЕЙ Иммундык жүйенін жасушалары антигенді тануы бойынша және шығу тегі мен функционалдык ерекшелігіне байланысты екі топка бөлінуі мүмкін. • Бірінші топ — лимфоциттер әр түрлі даму сатысындағы Т-, В-лимфоциттер, соның ішінде плазмалык жасушалар және нөлдік лимфоциттер жатады. Нөлдік лимфоциттер санына шығу тегі лимфоидты болса да қасиеттерінің көбісі бойынша туа біткен иммунитет жүйесіне жататын табиғи киллерлер — І\!К жасуша- лары кіреді. Сонымен катар, лимфоциттердін тағы да екі суб- популяциясы бар — N КТ-жасушалары және үбТ-лимфоциттер. Бүлар туа біткен де, адаптивті де иммунитеттің сипатына қатар ие болғандықтан, бұл окулыкта «Мамандандырылған лимфоциттер» деген бөлек топка шығарып отырмыз. • Екінші топ — антигенді таныстырушы жасушалар (макрофаг- тар, дендриттік жасушалар, В-лимфоциттер). Өздерінің сипат- тамаларының басым саны бойынша макрофагтар мен дендритті жасушалар туа біткен иммунитет жасушаларына жатса да, олардын катысуынсыз бөгде антигеннің көпшілігіне адаптивті иммунды жауаптың басталуы мүмкін емес. Сонымен катар, иммунды-хабарлы жасушалардың пісіп-жетілуінде және олардың кызметінің реттелуінде микроайналым жасушалары, бірінші кезекте лимфоидты ағзалардың строма жасушалары (эпителий жасушалары мен коллаген және эластин талшыктарын түзетін фибро- бласттар) аса манызды. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|