«Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі
|
Бағалау
5 минут
Кері байланыс
3 минут
|
Бекіту сұрақтары: 1.10-12 ғ қалалардың құрылыс жүйелерінде қандай өзгерістер болды? 2. Қолөнер қалай дами бастады? 3.Сәндік қолданбалы өнер деп нені айтамыз? 4.Қазақстанда ғылымның дами бастауына не себеп болды?
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
Оқушының аты-жөні
|
«Жария
лау» әдісі
|
«Салыстыру кестесі»
|
«Ыстық орын
дық» орындық әдісі
|
«Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі
|
Балл
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«Рефлексиялық шеңбер»
Оқушылар шеңберге тұрып, төмендегі сұрақтарға жауап береді.
Сабақ барысында көңіл-күйіңіз қандай болды? Неліктен?
Бүгін не білдіңіз? Сіз үшін не жаңалық болды?
Сабаққа қатысуыңызды қалай бағалайсыз?
Сабақта қандай қиындықтар туындады?
Сабақ аяқталғанда көңіл-күйіңіз қандай? Неліктен?
|
Бағалау парақшасы
Рефлексиялық шеңбер
|
Қосымша ақпарат
|
Саралау – Сіз қосымша
көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
|
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы
байланыс
|
Рефлексия
Сабақ / оқу
мақсаттары
шынайы ма?
Бүгін оқушылар
не білді?
Сыныптағы ахуал
қандай болды?
Мен жоспарлаған
саралау шаралары
тиімді болды ма?
Мен берілген
уақыт ішінде
үлгердім бе? Мен
өз жоспарыма
қандай түзетулер
енгіздім жəне
неліктен?
|
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.
Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес
келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
|
Мұғалімнің аты-жөні:
Күні:
|
СЫНЫП: 6
Сабақ 24
|
Қатысқан оқушылар саны:
|
Қатыспаған оқушылар саны: 0
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Сәулет өнері (X– XIII ғасырдың басы
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары
|
6.2.2.5 – көшпелілердің қолданбалы өнер жетістіктерін сипаттау;
6.2.2.2 – ортағасырлық сәулет өнері ескерткіштерінің ерекшеліктерін түсіндіру;
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:
X-XIII ғасырлардағы сәулет өнерінің тамаша үлгілері-кесенелер,қолданбалы өнер туындылары жөнінде түсінік алады
Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:
Кесенелерді, олардың безендірілуіндегі ерекшеліктерді салыстыра отырып, оқушыларды өз халқының бай мәдениетімен танысады
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:
Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.
|
Бағалау критерийі
|
Бірлесіп және өздігінен жұмыс істеу дағдыларын жетілдіреді
Еркін сөйлеп,ойын жеткізе білуге үйренеді;
Сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға дағдвланады
Тарихи ескерткіштерге құрметпен қарауға,қорғауға,қасиет тұтуғаүйренеді;
Рухани байлығын көтеруге жетелеу;
|
Тілдік құзіреттілік
|
Қимақ қағанаты
|
Ресурстар
|
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.
|
Әдіс-тәсілдер
|
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.
|
Пәнаралық байланыс
|
Музыка, қазақ тілі.
|
Алдыңғы оқу
|
Оғыз мемлекеті
|
Сабақтың жоспары
|
Жоспарланғануақыт
|
Сабақ барысы :
|
Бағалау түрлері
|
Басталуы
5 минут
|
Сәлемдесу.
Топқа бөлемін : «Билеттер арқылы» топқа бөлінеді. Оқушыларды кассадан билеттер алып, 1,2,3 вагондарға бөлініп отрады.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: «Қызыл гүлім-ай» би
Сынып реттілігін қадағалау.
Оқушыларды түгелдеу. Оқу құралдарын байқау.
Бір-бірімізді тыңдаймыз десек 1 рет қол шапалақтаймыз!
Ұйымшыл боламыз десек 2 рет
Белсенділік танытамыз десек 3 рет шапалақтаймыз!
Үй тапсырмасын тексеруге арналған тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Материалдық мәдениет дегеніміз не?
2. Рухани мәдениет деп қандай мәдениетті айтамыз?
Қыпшақтар мен қияттардың қызылбастар мен қалмақтарға қарсы соғысын суреттейтін жыр. «Қобыланды жыры».
3.Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр. «Ер Тарғын», «Орақ-Мамай».
4. XIII-XV ғасырларда дамыған ауызша поэзияның белгілі өкілдері. Асан Қайғы, Кетбұға.
5. XIV-XV ғасырлардағы жазбаша әдебиет туындысы. «Оғызнама».
6. XIV-XV ғасырларда қыпшақ тілінде жазылған туынды. «Оғызнама».
7. XIV-XV ғасырларда жазылған өзбек ақыны Хорезмидің туындысы. «Мухаббатнама».
8. Қыпшақтар арасынан шыққан Кутбтың шығармасы. «Хұсрау мен Шырын».
9. XIV-XV ғасырларда жазылған Дурбектің шығармасы. «Жүсіп-Зылиха».
10. XIV-XV ғасырлардағы еңбектердің ішіндегі халықаралық қатынастары сөздік ретінде пайдаланылғаны: «Кодекс куманикус».
11. Орта ғасырдан бізге жеткен аспаптық музыка туындылары, күйлер: «Ескендір», «Шора батыр».
|
1-топ:
«Бақыт» вагоны
2-топ:
«Сүйіспеншілік» вагоны
3-топ:
«Жарқын өмір» вагоны
«Қызыл гүлім-ай» би билету.
|
Жаңа білім
10 минут
|
Білу және түсіну
«Жариялау» әдісі
(Әрбір топ берілген сұрақ бойынша өз позициясын жариялау керек. Бұл үшін топ ішінен спикер берілген уақыт ішінде (5 мину) басқа қатысушылар алдында сөйлеп, топ ұстанымын жеткізеді.)
Қазақстанда X-XII ғасырларда Қарахан мемлекеті кезінде өркендей бастаған еді. Оның басты дәлелі Тараз қаласының маңындағы Айша -Бибі, Бабаджа қатын сияқты сәулет өнерінің тамаша туындылары. XIII ғ.Монғол шапқыншылығы сәулет өнерінің дамуына үлкен нұқсан келтірді. XIII ғ. екінші жартысынан бастап қалалық отырықшылық мәдениеттің жандана бастауының нәтижесінде XIV-XV ғасырларда ірі архитектуралық құрылыс жүйелері салына бастады.
Арыстан баб кесенесі – Отырар қаласының батыс жағында 3 км жерде, Сырдария өзеніне жақын орналасқан. Кесенеде 2 бөлме бар. Қожа Ахметтің рухани ұстазы болған. XIV ғасырда құлап қалған күмбезді Әмір Темір қайта салғызды.
XIX ғасырда кесене бірінші рет жөндеуден өткен.
Қ.А.Йасауидің кешенді кесенесі- XIV-XVғасырлар аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнерінің тамаша бір үлгісі. Жазба деректерге қарағанда 1397 жылы Әмір Темір бұйрық берген. Залдың ортасында 1399 жылы жасалған үлкен тайқазан тұр. Бөлмелердің ішіндегі ең негізгісі- кітапхана.Басты бөлме – көрханада Ахмет Йасауидің мүрдесі қойылған. Кесененің биіктігі – 37,5м. Бөлмелер саны – 35.
Көккесене – Ақ Орданың орталығы болған Сығанақ қаласынң маңында, Төменаралық кентінің солтүстік-батысында 8 км жерде орналасқан бір күмбезді кесене.
Алаша хан кесенесі- XIV-XV ғасырлар арасындағы сәулет өнерінің басты бір есерткіші. Күмбез Ұлытай ауданындағы Қара-кеңгір өзенінің жағасына салынған. Қабырғалары: сыртқы жағынан кереге көзд кілем тәрізді.
Рабиға Сұлтан Бегімнің кесенесі – XV ғасырлардың екінші жартысында салынған
тағы бір ескерткіш - жартылай сақталған. Кесене Қожа Ахмет Йасауи ғимаратының шығыс жағында 60 м жерде орналасқан.
Отырар – археолог ғалымдардың пікірлері бойынша, Отырар мешіті үш-төрт күмбезді болған. Отырар қаласындағы күрделі архитектуралық құрылыстың ішінде көпшілікке арналаған моншалар ерекше назар аударады.
Қолданбалы өнер – сәулеттік құрылыс жүйелерінің ажырамас бір бөлігі. XIV-XV ғасырдың сәулет өнерінің жаңа үлгілері ғимаратты күмбез шатырмен жабу қалыптаса бастады. Ғимарат сәнді болу үшін шебер:Біріншіден , кірпіш сапасының жоғары болуына және оның оның көлеміне қатты көңіл бөледі. Екіншіден, кірпіштердің бір жағына түрлі-түсті әйнек сыр жалатуына назар аударған.
|
Оқулық,
мәтіндер.
|
Ортасы
10 минут
|
Түсіндіру.
Топтық, жеке жұмыс жүргізу.
I тапсырма. Мазмұны жағынан бір-біріне үйлесетін кесте ұяшықтарын сәйкес сандармен белгілеп,сәйкестендіру.
1.Сәулет өнері
|
«Құдайлар мекені»
|
2.Пантеон
|
Үстіне киіз үй орнатылған арба
|
3.Дың
|
Құрылыс,тұрғын үй салу,жобалау өнері
|
4.Күйме
|
«Үйтас»
|
II тапсырма. Оқушыларға тірек сөздерді пайдаланып,Қожа Ахмет Иасауи кесенесін сипаттап жазу.
Тірек сөздер: Түркістан, Әмір Темір, 37,5 м,тайқазан,кітапхана,басты бөлме, құйма кірпіш.
III тапсырма. Кім жүйрік математикалық ойыны.Математикалық есептерді шешіп, тарихи датаны тауып, сол жылға қатысты тарихи оқиғаны атау керек.
997+400=1397 жыл(Әмір Темір Қожа Ахмет Иассауи кесенесін салуға бұйрық берді)
900+409=1399 жыл(Залдың ортасындағы үлкен тайқазан жасалған)
1185+300=1485 жыл(Әмір Темірдің ұлы Ұлықбектің қызы Бегім қаза болды)
IV тапсырма.Сөйлемдерді аяқтау.
1.Сәулет өнері Қазақстанда X-XII ғасырлада _____ _____ өркендеген.
2. XIV-XV ғасырлардағы сәулет өнерінің үлгілеріне _____, _____, _____, _____кесенелері жатады.
3. Бөлмелердің ішіндегі негізгісі-______.
4.Алаша хан кесенесінің құрылыс жүйесіндегі өрнек үлгілері_____ ______ өнерінде кездеспейді.
Жауаптары:
Қарахан мемлекетінің кезінде.
Арыстан баб,Қожа Ахмет Иассауи, Көккесене, Алаша хан.
Кітапхана.
Орта Азия сәулет өнерінде.
V. Анаграммаларды шешу ізденушілік тапсырмасы.
Кістүртан Түркістан
Рімә Рімет Әмір Темір
Шамон Монша
Нахапатік Кітапхана
Назақйат Тайқазан
VI. Кестені толтырыңдар.
Кесенелер.
Кесене атауы.
|
Орналасқан жері.
|
Салынған ғасыры.
|
|
|
|
.
|
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер
Топтық жұмысқа арналған ресурстар
|
Сергіту сәті
2 минут
|
«Қыдырып қайтайық!»
би билеу
|
Оқушылар би билеп сергіп қалады.
|
Аяқталуы
Сабақты бекіту
10 минут
|
Ой қорытыу
БББ кестесі
Білгенім
|
Білдім
|
Білгім келеді
|
|
|
|
Бекіту .Фронталды сұрау.
Сәулет өнері деген қандай өнер?
XIV-XV ғасырлардағы қандай сәулет өнерінің ескерткіштері сақталған?
Қ.А.Иасауи кесенесін кім салдырған?
Қолданбалы өнер дегеніміз қандай өнер?
Алаша хан кесенесі қай жерде орналасқан?
XV ғасырдың екінші жартысында салынған, жартылай сақталған ескерткіш?
Төменарық кентінің солтүстік-батысында 8 км жерде орналасқан кесене?
Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі секілді қыштан, кілем өрнегі үлгісіне ұқсатып қаланған?
Ұлытау ауданындағы Қаракеңгір өзенінің жағасына салынған кесене?
10.Қай жылы Әмір Темір Қожа Ахмет Иасауи кесенесін салуға бұйрық берді?
Кері байланыс.
Жетістік критерийлері бойынша топқа кері байланыс беріңіз. Әр топ 2 минут сөйлейді.
Жетістік критерийлері
|
Таақырып бойынша түйген білімдерін жазады.
|
Бағалау
5 минут
Кері байланыс
3 минут
|
«Білім қоржыны» кері байланыс
Рефлексия. Оқушылар қиық қағаздарға жазып береді.
Сабақта маған не пайдалы болды?
Сабақта маған не қызықты болды?
Сабақта маған не қиын болды?
|
Сабақтан алған әсерлерін стикерге жазып, қоржындарға жабыстырады.
|
Қосымша ақпарат
|
Саралау – Сіз қосымша
көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
|
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы
байланыс
|
Рефлексия
Сабақ / оқу
мақсаттары
шынайы ма?
Бүгін оқушылар
не білді?
Сыныптағы ахуал
қандай болды?
Мен жоспарлаған
саралау шаралары
тиімді болды ма?
Мен берілген
уақыт ішінде
үлгердім бе? Мен
өз жоспарыма
қандай түзетулер
енгіздім жəне
неліктен?
|
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.
Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес
келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
