Сабақ : №1 Мектеп: Күні: Мұғалім: Сынып: 8

Міржақып Дулатовтың «Бақытсыз Жамал» романының тақырыбының н, идеялық мазмұнын ашады.

Міржақыптың проза саласына қалам тартқан жазушы екенін, «Бақытсыз Жамал» тұңғыш роман екенін таныйды

өз бетімен оқып -үйрену дағдыларын қалыптастырады, өзіндік пікір айтуға үйренеді

Үзіндідегі кейіпкер бейнесіне талдау жасап, кейіпкер образын (Есім хан) анықтайды.

Себетпен конфет әкелу. Оқушыларға себеттен конфет алуларын сұраймын.Конфеттің түрлеріне қарай 3 топқа бөлініп отырады.

Міржақып Дулатовтың қандай қырларымен таныстық?

Міржақып Дулатов өмірі мен шығармашылығы оқушылардыңбілімдерін жинақтау үшін «Жылдар сөйлейді» жарысын ұйымдастыру. /Интербелсенді тақтада көрсетілген 7 сұраққа топ бойынша жауап беру керек/. Бағалау парақшасында топ басшысы бағалайды.

І топ

1. 1885 жылы ( Торғай уезінің , Сарықопа болысының бірінші ауылында дүниеге келген)

2. 1897 жылы ( Мұқан Тоқтабайұлынан дәріс алады)

3. 1904 жылы ( Омбы қаласына келеді. Осында ұлт зиялыларының ұзтазы Ахмет Байтұрсыновпен кездеседі)

4. 1906 жылы (Делегат ретінде Петербурға сапар шегеді)

5. 1909 жылы( Уфада «Оян, қазақ!» атты тұңғыш өлеңдер жинағы жарық көреді)

6. 1913 жылы (А.Байтұрсыновпен бірге «Қазақ» газетінде жұмыс жасайды)

7. 1915 жылы («Терме» атты кітабы шығады)

8. 1935 жылы (Балтық теңізі , Сосновец тұтқын лагеріне жер аударылады, сол жерде көз жұмады)

9. 1988 жылы( қылмыстық ісі қайта қаралып , біржола ақталды)

10. 1993 жылы ( оның денесі Балтық теңізінен өзінің туған жеріне әкелініп, қойылды)

11. 1924 жылы («Оқу құралы» оқу кітабы Орынборда шығады)

12. 1928 жылы (Қазақстанда ірі байларды тәркілеу тұсында «Соларға іш тартты жаңа саясатты қолдамады» деген айыптар тағылып түрмеге қамалады)

13. 1909 жылы («Оян қазақ» атты өлеңі жарыққа шығады)

14 .1922 жылы («Балқия» пьесасы Орынбор қаласында шығады)

15. 1904 жылы( Міржақып Дулатов Омбыға келеді)

16.1920 жылы (Ташкентке келіп, сондағы «Ақ жол» газетінде қызмет атқарады)

17. 1905 жылы ( Ахмет Байтұрсыновпен бірге Қарқаралыға барып, патшаның отарлау саясатында ереуілді көреді )

18.1902 жылы( Ауылда мұғалім болады)

19.1922 жылы (Орынбордағы ағарту институтында оқытушы болады)

20.1910 жылы (Қазан қаласында « Бақытсыз Жамал» романы шығады)

21.1907 жылы (Петербургте шыққан «Серке» газетіне «Жастарға» деген өлеңі жарияланды)

Тапсырманы орындаған әр балаға конфеттер беріп отырамын.

10 минут

білу.

Тақырыбы: Әйел теңсіздігі

Идеясы: Романның өлеңмен жазылған сөз басында:

Жамалдың жайын жаздық бұл кітапта,

Бақытсыз бір қыз екен осы шақта.

Біреуге хас нәрсе емес, һәм болған іс,

Жайылған бұл бір ғұрып һәр қазақта.

Айырсын оқушылар мағынасын,

Жай ғана хикая деп қарамасын.

Көрген кім шариғаттан деген сөзді:

“Қор етіп әйел халқын аямасын”- деген жолдардан автордың көздеген мақсаты аңғарылады.

Роман екі сюжетте көрініс табады. Бірінші-Жамал мен Ғалидің кездескен сәттерін, сырласып, бір-біріне берік сенісіп, бір-бірін тең тұтып, бағалап , сүйіп қосылмақ болған жандар екенін, өздерінің бақыты үшін күреске бел байлап жолға шыққан тұстарын М.Дулатұлы жылы сезіммен тебірене жазғандығы. Екіншісі- Ғалидің кенеттен ауруынан бастап, ғашығынан айырыларын сезінген Жамалдың көзінен қанды жастар төгіліп, ас ішпей, кірпік қақпай зор қасіретке кірісуі суреттелген.

І бөлім. Крестьянский начальник

ІІ бөлім. Үмітсіз -шайтан

ІІІ бөлім. Еркек балаша киінген Жамал

ІV бөлім. Жамалдың молдадан дәріс алуы

V бөлім. Сайлау

VІ бөлім. Байжан мен Сәрсембайдың құда болуы

VІІ бөлім. Басындағы бағы жоқ Жамал

VІІІ бөлім. Ғали мен Жамалдың кездесуі

ІХ бөлім. Ғали мен Жамалдың арасындағы ғашықтық сезім

Х бөлім. Қос ғашықтың қол ұстасып қашуы

ХІ бөлім. Ел ішіндегі дау

ХІІ бөлім. Жас ғұмырдың сөнуі

ХІІІ бөлім. Жамалдың көрген қорлығы

Топтастыру. «Бақытсыз Жамал» романы дегенде ойларыңа бірден не келеді?

әдлетсіздік махаббат
Бақытсыз Жамал

трагедия

б)Жамалдың бұл құдалыққа қарсы шығып, Ғалимен бірге қашып кетуі.

а) Шығарманың негізгі көтерген тақрыбы не?

ә) Автордың айтпақ ойы яғни идеясы не ?

б) Автор нені көрсетуді мақсат еткен ?

мәтіндер.

10 минут

Жазушының «Бақытсыз Жамал» романына тоқталайық. Ол үшін тірек –сызбаға сүйене отырып, өзіміз іздеген тың деректермен кестені толтырады жинақтайдытолықтырайық. Оқушылар әңгімелейді.

Автор бейнесі мен кейіпкер бейнесін ашу

2 минут

Сабақты бекіту

10 минут

Еңлік -------кебек Бақытсыз Жамал

1.Ауыл өмірі қай жерде өтеді? ( Саумалкөл)

2.Сәрсенбай шаңырағына шыр етіп дүниеге келген сәбидің есімі? ( Жамал)

3.Жамалдың анасының есімі кім? .( Шолпан)

4.Жамал қандай қыз? ( ақылды, сұлу, оқыған)

5.Жамал қалай киінген? ( еркек балаша)

6.Жамалдың оқытушысының есімі кім? (Ғазиз )

7.Ғазиз есімді жігіт қай қалада білім алған? (Уфа)

8. Сәрсенбай өз қызын қай байдың ұлына ұзатады? ( Байжан)

9. Байжанның ұлының есімі және жасы нешеде? ( Жұман , жасы-17)

10.Жұман қандай бала? ( ақылсыз)

11. Жұманды ауылда қалай атайды? ( «Таз Жұман»)

12.Сәрсенбай қызын Байжанның баласына не үшін ұзатады? ( Байлығы үшін)

13.Жамал жиын- тойда қандай жігітті кездестіреді? ( Ғали)

14. Қос ғашық бір- біріне не арқылы сезімдерін жеткізеді? (Өлең арқылы )

15.Романдағы жағымсыз кейіпкерді ата? ( Жұман, Байжан, Сәрсенбай)

16.Романдағы ең басты кейіпкер кім? (Жамал)

17.Романның авторы? ( М.Дулатов)

18.Роман қай жылы жарық көрді? (1910 жылы)

19.Романдағы Ғали бейнесі? ( оқыған, мәдениетті)

20.Роман қай қалада басылып шықты? ( Қазан қаласы)

21.Ғали Жамалды алып қашып кімнің үйінде паналайды? ( Фатихолланың)

22.Жамал қай мезгілде үйінен қашып шығады? ( Қыс мезгілінде)

23.Романның тегі? (Эпос)

24.Романның тақырыбы? ( Әйел теңсіздігі)

25.Жамал қандай рудан шыққан? (Атығай руы)

Графикалық органайзер: «Балық қаңқасы» диаграммасы

Кері байланыс

3 минут