Сабақ №: 2 сағ. саны.: 1 Тақырып: Алгоритм түсiнiгi. Алгоритмнiң қасиеттерi
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды Паскаль тіліндегі графиктік режимде программалауды үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерді дұрыс мақсатта пайдалануға тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) Геометриялық фигуралар сызуға арналған қандай процедуралар бар? Тұйық фигуралар ішін бояйтын процедураларды атап көрсетіңдер? 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Сызық салу кезінде оның түсі алдыңғы орнатылған түспен беріледі, оны өзгерту үшін: SetColor(color:word); - процедурасы қолданылады, мұндағы color – жаңадан орнатылатын түрінің аты немесе нөмірі. Мысалы, SetColor(7); - сызық түсі боз болады. SetВкColor(color:word); - процедурасы экран түсін, яғни рең түсін өзгертеді, мұндағы color – жаңадан орнатылатын түрінің аты немесе нөмірі. Мысалы, SetВкColor(4); - экран түсі қызыл болады. Rectangle (x1,y1,x2,y2:integer); - сол жақ жоғарғы (х1,у1) және оң жақ төменгі төбелерінің координаталары (х2,у2) бойынша төртбұрыш сызады. Bar (x1,y1,x2,y2:integer); - мұнда ағымдағы түспен іші боялған тіктөртбұрыш сызылады. Бояу түсін SetFillStyle процедурасы көмегімен енгізуге болады. SetFillStyle (Patter,color:word); - объектінің ішін бояйды, толтыру стилі мен түсін өзгертеді, мұндағы Pattern – толтыру стилі, ол тұрақты немесе нөмір арқылы беріледі; color – толтыру стилі. Floodfill(x,y:integer; bor:word); - таңдалған стиль бойынша тұйық фигураның ішін бояйды. Мұндағы x,y – фигураның ішінде жатқан кез келген нүктенің координатасы, bor – шекара сызығының түсі. Circle(x,y:integer;r:word); - шеңбер сызу процедурасы, мұндағы x,y – центрдің координатасы, r – пиксель арқылы берілген шеңбердің радиусы. Ellipse (x,y:integer; b1,b2,rx,ry); - эллипс доғасын сызады, мұндағы x,y – центр координаталары, b1,b2 – алғашқы және соңғы доғаның бұрыштары, rx, ry – эллипстың жатық және тік радиустары. FillEllipse(x,y:integer; xr,yr:word); - іші боялған эллипс сызу, мұндағы x,y – центрдің координаталары, xr,xy –эллипстің жарты осьтері. Outtext(text:string); - процедурасы арқылы берілген орнынан бастап экранға мәтін жолын шығаруға болады. Outtextxy(x,y:integer;tex:string); процедурасы. Мұндағы x,y – мәтін жазылатын жолдың алғашқы басталатын орнының координаталары, tex – мәтін, ол апостроф ішіне жазылады. Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Графиктер маңына мәтін жазуды жүзеге асыратын қандай процедураларды білесіңдер? Экранда пайдаланатын түстер қалай аталады, олардың нөмірлері қандай? Тапсырма №1. Жұмыс дәптеріңе орында. Экран бетіне іштері әр түрлі түспен боялған, бөлек орналасқан үшбұрыш, төртбұрыш эллипс, шеңбер салыңдар. Әр фигураның астына фигура атын енгізіңдер. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсет. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларға графиктік редактор туралы жалпы мағлұмат беру және графиктік объектілерді программалауды үйрету. 7) Үйге тапсырма Графиктік редактор. Пән Информатика сынып 9 ___ Күні _._ . сабақ №: 20 сағ.саны.: 1 Тақырып: Графиктiк объектiнi программалау. Мақсат: Оқушыларды Паскаль тілінде графиктік объектілерді программалауды үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды Паскаль тіліндегі графиктік режимде программалауды үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерді дұрыс мақсатта пайдалануға тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) Графиктер маңына мәтін жазуды жүзеге асыратын қандай процедураларды білесіңдер? Экранда пайдаланатын түстер қалай аталады, олардың нөмірлері қандай? 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Графикалық режимді алғашқы рет іске қосу үшін InitGraph процедурасы қолданылдаы, оның жазылуы: InitGraph (DriverVar, ModeVar:integer, Gol:string); Мұндағы DriverVar – графикалық адаптердің типі; ModeVar – оның жұмыс режимі; Gol – GRAPH модулінің маршрутын көрсетеді. Программаның бас жағына мынадай жолдар жаза аламыз: Uses graph; Var d, m: integer; begin d:=detect; initgraph(d,m,’’); Графикалық процедуралар мен функциялар GRAPH модулінде орналастырылған. Оларды пайдалану үшін сипаттау бөлігінде USES GRAPH; түйінді сөзін пайдалану керек. Графиктермен жұмыс істеу алдында оған сәйкес келетін монитор режимін орнату керек. Паскальда алдын ала бекітілген драйверлер саны бар, олардың әрқайсысы үш түрлі режимнің бірінде жұмыс істей алады. Драйверлер типі мен оның режимі санмен немесе тұрақты түрінде беріледі. GRAPH модулі іске қосылысымен, оның ішіндегі процедуралар мен функцияларды пайдалана беруге болады. Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Экранның мәтіндік режимінен графикалық режімге қалай көшуге болады? Графикалық экраннан қалай шығады? Экранда сызық салатын қандай процедуралар бар? Олардың ұқсастығы мен айырмашылығы? Геометриялық фигуралар сызуға арналған қандай процедуралар бар? Тұйық фигуралар ішін бояйтын процедураларды атап көрсетіңдер? Графиктер маңына мәтін жазуды жүзеге асыратын қандай процедураларды білесіңдер? Экранда пайдаланатын түстер қалай аталады, олардың нөмірлері қандай? Тапсырма №1. Жұмыс дәптеріңе орында. Экран ортасына және төрт бұрышына бес сақина тәрізді сурет салыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсет. Тапсырма №2.) Жұмыс дәптеріңе орында. Экран бетіне үй салыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсет. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларға графиктік объектілерді программалауды үйрету. 7) Үйге тапсырма Графиктік объектілерді программалау. Графикалық процедуралар мен функциялар Пән Информатика сынып 9 ___ Күні _._ . сабақ №: 21 сағ.саны.: 2 Тақырып: Символдық берiлгендермен жұмыс жасау амалдары. Мақсат: Оқушылардың Паскаль тіліндегі символдық берілгендермен жұмыс жасау амалдарымен таныстыру. Символдық берілгендермен программа құрып үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды символдық берілгендермен программалауды үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың талдап ойлау қабілеттерін жан-жақты тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) 1. Графиктік режим дегеніміз не? 2. Экранның координаталық жазықтығы қалай орналасқан? 3. Графиктік редактормен қалай жұмыс жасаймыз? 4.Қандай графикалық процедуралар мен функцияларды білесің? 3)Жаңа тақырыпқы кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Символдық немесе литерлік айнымалыға компьютер жадынан бір байт орын беріледі. Символдық айнымалылар CHAR типті болады. Мысалы: ағылшынның алфавитін экранға шығарып беретін программа құралық. Program kodtar; Var c: char; Begin For c:=’a’ to ‘z’ do Write(c); End. Мұның нәтижесінде дисплей экранында abcd….z символдары көрінеді. Ал алфавитті кері тәртіпте бейнелеу қажет болса, онда FOR операторының алғашқы жолын басқаша мынадай түрде жазу керек. For c:=’z’ downto ‘a’ do Символдық және сандық мәндерді енгізгенде, көбінесе EOLN (жол соңы) стандартты функциясын пайдалану қолайлы болады. Бұл функцияның мәні «жолдың соңы болды» немесе «мәндер беріліп болды» дегенді білдіретін ENTER пернесі басылғанда ғана ақиқат болады да, қалған жағдайлардың барлығында жалған болады. Бұл оператор көбінесе циклдік операторларда қолданылады. Мысал: Енгізілуге тиіс бүтін сандардың ENTER пернесі басылғанша қаншасы терілгенін есептейтін программа құру керек. Program sanau; Var a,i:integer; Begin I:=0; Readln; While not eoln do Begin Read(a); I:=I+1; End; Writeln; Writeln(‘I=’, I); End. Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Символдық мәліметтерді енгізудің қандай ерекшеліктері бар? Символдық мәндерді қалай енгізу керек? Символдық типтегі мәліметтер үшін қандай стандартты функцияларды қолдануға болады? Символдық айнымалыны енгізу/шығару программасын құрыңдар? Тапсырма №1. Жұмыс дәптеріңе орында. Кез келген сөз тіркесі теріліп, оның соңында ENTER пернесі басылған. Сол сөздің ішінде қанша рет «а» әрпі кездесетінін анықтайтын программа құрыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсетіңдер. Тапсырма №2. Жұмыс дәптеріңе орында. Кез келген сөз тіркесі теріліп, оның соңында ENTER пернесі басылған. Сол сөзде «а» әрпін «я» әрпіне алмастыратын программа құрыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсетіңдер. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларға символдық мәліметтермен жұмыс жасау туралы жалпы мағлұмат беру. 7) Үйге тапсырма Символдық мәліметтермен жұмыс Пән Информатика сынып 9 ___ Күні _._ . сабақ №: 22 сағ.саны.: 2 Тақырып: Символдық берiлгендермен жұмыс жасау амалдары. Мақсат: Оқушылардың Паскаль тіліндегі символдық берілгендермен жұмыс жасау амалдарымен таныстыруды жалғастыру. Мәтіндік және символдық берілгендермен программа құрып үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды символдық берілгендермен программалауды үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың талдап ойлау қабілеттерін жан-жақты тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) 1 Символдық мәліметтерді енгізудің қандай ерекшеліктері бар? Символдық мәндерді қалай енгізу керек? Символдық типтегі мәліметтер үшін қандай стандартты функцияларды қолдануға болады? Символдық айнымалыны енгізу/шығару программасын құрыңдар?. 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Мәтін әр түрлі символдардан тұратын жолдар тізбегінен тұрады. Әдетте, мәтіндермен жұмыс істегенде, тек символдық шамаларды пайдалану тиімсіз, өйткені көбінесе жеке символдарды емес, олардың тізбегін – сөз тіркестерінен тұратын мәтін жолдарын өңдеу қажет болады. Символдар жолы немесе жолдық тұрақты деп символдарының саны 256-дан аспайтын апострофтар ішіне алынған символдар тізбегін айтады. Тіркестік айнымалының типі программаның типтерді сипаттау бөлімінде немесе тікелей айнымалыны сипаттау бөлімінде де орналаса береді. Оның айнымалы бөлімінде сипатталуы: Var <айнымалы аты, ...>; string [жолдың ұзындығы]; Мысал: Var Tex1 : string[29]; Atj : string[40]; Atau : string[200]; A : string; Егер жолдың ұзындығы (символ саны) сипаттау кезінде көрсетілмесе (А айнымалысы), онда оның ұзындығы 256 символ деп қабылданады. Тіркестік өрнектерде біріктіру және салыстыру амалдары пайдаланады. Біріктіру немесе конкатенация амалы, ол қарапайым «+» белгісімен белгіленеді. Бұл амал бірнеше символдардан немесе сөз тіркесінен жаңа мәтін жолын құру үшін пайдаланылады. Мысалы: ‘Ауыл’ + ‘шаруашылығы’ = ‘Ауыл шаруашылығы’ S1:=’Ас’; S2:=’тана’; S3:= S1+S2; Нәтижесі: S3:=’Астана’; Салыстыру амалдары, олар: +, <>, >, >=, <, <= белгілерімен белгіленеді. Сөз тіркестерін салыстыру олардың символдарының кодтарын солдан оңға қарай біртіндеп бір-бірімен салыстыру арқылы жүзеге асырылады. Егер тіркестің алғашқы символдары бірдей болса, онда қай жолдың символы көп болатын болса, сол үлкен деп есептеледі. Егер өрнекте біріктіру мен салыстыру амалдары болса, ең алдымен біріктіру амалы, содан соң салыстыру амалы орындалады. Сөз тіркесінің салыстыру амалының нәтижесі логикалық шама болады. Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Тіркестік айнымалы қандай идентификатормен және қалай анықталады? Бір тіркестік айнымалыға немесе тұрақтыға қанша символ жазуға болады? Тіркестік айнымалының ұзындығы қалай анықталады? Тіркестік айнымалылар мен тұрақтыларға қандай амал қолданылады? Тіркестің ішкі символдарын қалай бөліп алуға болады? Тапсырма №1. «Студент» сөзі берілген. Стандартты тіркестік процедуралар мен функцияларды пайдаланып, төмендегі тапсырмаларды орындау керек: сөздің ұзындығын табу; сөзге «пін» жалғауын жалғау; сөзден «ден» үзіндісін кесіп алу; сөзден «ент» үзіндісін алып тастау; сөз алдына «Мен» тұрақтысын кіргізу; сөз ішіндегі «е» әрпінің орналасу нөмірін табу: Тапсырма №2. Жұмыс дәптеріңе орында. Кез келген сөзді пернетақтадан енгізіп, оның ұзындығын анықтайтын программа құрыңдар. Компьютерде орындап, нәтижені көрсет. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларға символдық және тіркестік мәліметтермен жұмыс жасау туралы жалпы мағлұмат беру және оларды қолданып программа құруды үйрету. 7) Үйге тапсырма Символдық мәліметтермен жұмыс. Мәтіндік деректермен жұмыс Пән Информатика сынып 9___ Күні _._ . сабақ №: 23 сағ.саны.: 1 Тақырып: Массивтiң мәнi және ол туралы түсiнiк. Мақсат: Оқушыларды Паскаль тіліндегі массив ұғымымен таныстыру. Оларды программа құруда қолдануды үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды массивтермен жұмыс жасауға үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерде дұрыс жұмыс жасауға тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) Тіркестік айнымалы қандай идентификатормен және қалай анықталады? Бір тіркестік айнымалыға немесе тұрақтыға қанша символ жазуға болады? Тіркестік айнымалының ұзындығы қалай анықталады? Тіркестік айнымалылар мен тұрақтыларға қандай амал қолданылады? Тіркестің ішкі символдарын қалай бөліп алуға болады? 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Жиым-бұл бір атаумен (жиым идентификаторы) белгіленіп біріктірілген біртекті элементтер жиыны. Жиымдардың негізгі параметрлеріне оның типі (сандық,символдық,логикалық), өлшемі (бірөлшемді,екіөлшемді т.с.с) және көлемі (жиымдардың әрбір өлшемдегі элементтерінің саны) жатады. Жиымды сипаттау үшін array of сөз тіркесі қолданылады. Оның жазылу пішімі: type <тип аты> = array[<индекс типі>] of <элемент типі>; var <идентификатор, ...> : <тип аты>; мұндағы array (жиым),of (-дан,-ден,-тан,-тен)-түйінді сөздер; [<индекс типі>]-real,integer базалық типтерінен өзге кез келген стандартты тип, яғни индекстің типі ретінде шектеулі саналатын, логикалық және литерлік типтер пайданылады; <элемент типі> - құраушылар (элементтер) типі, яғни Паскаль тілінде пайдалануға болатын жиым элементтерінің типі. Жиым элементтеріне қол жеткізу үшін оның индексі пайдаланылады. Индекс элементтің қай жерде тұрғанын анықтайды. Индекс өрнек, айнымалы немесе тұрақты түрінде берілуі мүмкін. Жиым типтер бөлігінде көрсетілмей, бірден айнымалылар бөлігінде былай да анықтала береді: var <идентификатор,…>:array [< индекс типі>] of [< элемент типі>]; Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Жиым деп нені айтады? Паскаль тіліндежиымдар қалай сипатталады? Жиым элементтерінің орны қалай анықталады? Тапсырма № 1: 13 бүтін саннан тұратын тізбектің арифметикалық ортасын табатын программа құралық. PROGRAM ORTA; Var X:array [1..13] of integer; I:integer; S:real; Begin S:=0; Writeln(‘бос орын арқылы 13 сан енгізіңдер:’); For i:=1 to 13 do Begin Read(x[i]); S:=s=x[i]; End; S:=s/13; Writeln(‘s=’,s:8:4); End. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларға массив туралы жалпы мағлұмат беру. 7) Үйге тапсырма Массивтер (жиымдар). Бір өлшемді массивтер Пән Информатика сынып 9 ___ Күні _._ . сабақ №: 24 сағ.саны.: 1 Тақырып: Элемент түрлерi. Өлшемi, индексi. Мақсат: Оқушылардың Паскаль тіліндегі массив элементтерінің түрлері және массив өлшемі, индексі туралы білімдерін қалыптастыру. Массивтермен программа құруды үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды массивтермен есеп шығаруды үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерде дұрыс жұмыс жасауға тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) Жиым деп нені айтады? Паскаль тіліндежиымдар қалай сипатталады? Жиым элементтерінің орны қалай анықталады? 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Массив элементтері бүтін, нақты сан немесе символдық, тіркестік типтегі деректер болуы мүмкін. Массив өлшемі компьютер жады қаншалықты мүмкіндік беретініне байланысты болады. Көбінесе бірөлшемді және екіөлшемді массивтерді қолданады. Массив индексі ретінде тек бүтін типті деректер қолданылады. Мысал : n элементтен тұратын нақты сандар жиымының элементтерін өсуі бойынша реттеп орналастыру программасын құралық. Program ret; Var A:array[1..50] of real; K,I,j: integer; M:real; Begin Write (‘элементтер саны n-ді (n<50) енгізіңдер: ’ ); Readln(n); For k:=1 to n do Begin Write(k, ‘-элементті енгізіңдер:=’); Readln(a[k]); End; For k:=1 to n do begin i:=k; for j:=k+1 to n do if a[j] begin i:=j; m:=a[k]; a[k]:=a[i]; a[i]:=m; end; write(‘’, a[k]:6:2); end; end. Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Индекс дегеніміз не? Жиым элементтері мен индекстренінің типтері қандай Тапсырма №1. Жұмыс дәптеріңе орында. Х жиымы элементтері ретінде бес бүтін сан енгізу керек. Сол сандарды экранның бір жолына үтір арқылы бөліп отырып жазып шығыңдар; жиым элементтерінің арифметикалық ортасын табатын программа құрыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсет. Тапсырма №2. Жұмыс дәптеріңе орында. Нақты сандардан тұратын бірөлшемді а (і) жиымы берілген. Жиым элементтерін кему реті бойынша орналастыратын программа құрыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсет. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларды массивпен жұмыс жасауды үйрету. 7) Үйге тапсырма Массивтер (жиымдар). Бір өлшемді массивтер Пән Информатика сынып 9 ___ Күні _._ . сабақ №: 25 сағ.саны.: 1 Тақырып: Бiр өлшемдi массивтермен жұмыс. Мақсат: Оқушыларды Паскаль тіліндегі бірөлшемді массивтермен программа құруды үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды массивтермен есеп шығаруды үйрету. Дамытушылық –Оқушылардың программалау тәсілдері мен әдістерін қолдану қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерде дұрыс жұмыс жасауға тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пәнаралық байланыс математика Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) Индекс дегеніміз не? Жиым элементтері мен индекстренінің типтері қандай болуы тиіс? 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Егер жиым атауында бір ғана индекс болса, онда ол жиымды бірөлшемді, ал екі индекс болса – екіөлшемді және т.с.с n индекс болса, n - өлшемді жиым дейді. Бірөлшемді жиым вектор элементтері, ал екіөлшемді жиым матрица болып табылады. Типтер бөлігінде екіөлшемді жиым былай есептеледі: Type atau = array [1..n, 1..m] of <элементтер типі>; Var a,b: atau; Екіөлшемді жиымды көбінесе айнымалы бөлігінде былай сипаттау жиі қолданылады: Var B: array [1..n, 1..m] of <элементтер типі>; Екіөлшемді жиымдармен жұмыс атқарғанда бір цикл операторының ішінде бір цикл операторлары болуы мүмкін. Демек, жиым элементтерін енгізу немесе экранға шығару үшін цикл операторларын мынадай түрде пайдалануға болады: For i:=1 to n do For j:=1 to m do Read(b[I,j]); немесе экранға шығару үшін: For i:=1 to n do begin writeln; For j:=1 to m do write(b[i,j]); end; Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Екіөлшемді жиым қалай сипатталадады? Екіөлшемді массивтің ерекшелігі? Жиым дегеніміз не? Тапсырма №1. Нақты n элементтен тұратын жиымның ең үлкен және ең кіші элементтерін табу программасын құрыңдар. Компьютерде орындап, нәтижесін көрсет. Тапсырма №2. Екіөлшемді а және b матрицаларының қосындысы болып табылатын s матрицасын табу керек. Program kosu; Var A,b,s:array[1..3, 1..3] of real; i,j:integer; begin writeln(‘а жиымы элементтерін босорын арқылы енгізіңдер:’); for i:=1 to 3 do for j:=1 to 3 do read(a[i,j]); writeln; writeln(‘b жиымы элементтерін босорын арқылы енгізіңдер:’); for i:=1 to 3 do for j:=1 to 3 do begin read(b[i,j]); s[I,j]:=a[I,j] + b[I,j]; end; writeln(‘қосынды жиымның элементтері:’); for i:=1 to 3 do begin for j:=1 to 3 do write(s[I,j]); writeln; end; end. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларды массивпен жұмыс жасауды үйрету. 7) Үйге тапсырма Массивтер (жиымдар). Бір өлшемді массивтер Пән Информатика сынып 9___ Күні _._ . сабақ №: 27 сағ.саны.: 2 Тақырып: Модельдер және модельдеу түсінігі. Модельді анықтау. Мақсат: Оқушыларды модель түсінігімен таныстыру. Модельді анықтау жолдарын үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды модельдермен және модель түсінігімен таныстыру. Дамытушылық –Оқушылардың қоршаған ортадағы модель түрлерін анықтай білу қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерді дұрыс бағытта пайдалана білуге тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: жаңа сабақ игеру Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Жаңа тақырыпқа кіріспе.(3-5мин) 3)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Модель дегеніміз - нақты объектіні, процессті немесе құбылысты ықшам әрі шағын түрде бейнелеп көрсету. Модельдеу – объектілерді, процесстерді немесе құбылыстарды зерттеу мақсатында олардың моделін (макетін) құру. Модель – көрнекі түрде жазбаша жоспар, сызба ретінде жасалуы мүмкін. Мұндай модель барлық уақытта біздің ойымызда бейнеленетін прототип пайда болғанға дейін жасалады. Бір объект үшін әр түрлі модель жасалуы мүмкін. Модельдің жасалуы зерттеу мақсатына және прототип жөнінде жинақталған мәліметтердің көлеміне тәуелді болады. Мысалы, жуық арада басқа қалаға қыдырып баратын болдық делік. Ол қала туралы өзіміз білетін мәліметтерді жинақтап, ойымызды қорытып, қиялымызда сол қаланың моделін жасай бастаймыз. Мұндағы мақсатымыз – басқа қаламен танысу. Қаланы аралап келгеннен соң, толық мәлімет алғандықтан, ойымыздағы модель өзгеруі мүмкін. Ал сол қаланың сеулетші жасаған моделі мүлде өзгеше болады. Өйткені, оның мақсаты – үйлер мен ғимараттардың үйлесімді орналасуы, құрылысы және оларды көркейтіп қайта жаңарту болып табылады. Модельдерді қасиеттеріне қарай мынадай топтарға жіктейді: Қолдану аймағы. Модельде уақыт факторын ескеру. Білім саласына қарай топтау. Модельді көрсету тәсіліне қарай топтау. Сергіту жаттығулары (2 мин) 4) Жаңа тақырыпты бекіту (20-25 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Модель дегеніміз не? Модельдеу деп нені айтады? Модельді қандай топтарға жіктеуге болады? Модельдеудің мақсаты қандай? Тапсырма №1. Күнделікті өмірден және қоршаған ортадан модельдерге мысал келтір. Кемінде 3 мысал. 5)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларды модель түсінігі және оны анықтау жолдарымен таныстыру. 6) Үйге тапсырма Модельдер және модель түсінігі. Пән Информатика сынып 9___ Күні _._ . сабақ №: 28 сағ.саны.: 2 Тақырып: Модельдің түрлері. Мақсат: Оқушыларды модельдің түрлерімен таныстыру. Модельдің түрлерін ажырата білуді үйрету. Міндеттер: Білімділік – Оқушыларды модельдермен және модельтүрлерімен таныстыру. Дамытушылық –Оқушылардың қоршаған ортадағы модель түрлерін анықтай білу қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік – Оқушылардың компьютерді дұрыс бағытта пайдалана білуге тәрбиелеу. Сабақ түрі: лекция сабақ Сабақ типі: аралас сабақ Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап Құрал-жабдықтар компьютер Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Б.Бурибаев. Информатика және ЕТ негіздері, оқулық 9 сынып; 2) Основы информатики и ВТ, базовый курс 10-11 класс; 3) С.Т.Мухамеджанова, «Методика обучения информатике» 4)Динисламов, «Паскаль программалау негіздері» Сабақ барысы Ұйымдастыру кезеңі (2 мин): а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен таныстыру. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин) Модель дегеніміз не? Модельдеу деп нені айтады? Модельді қандай топтарға жіктеуге болады? Модельдеудің мақсаты қандай? 3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин) 4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин) Қолдану аймағына қарай модель не үшін және қандай мақсатқа қолданылады деген сұраққа жауап беру мақсатында оқу, тәжірбиелік, ғылыми-техникалық, ойын, имитациялық тәрізді топтарға жіктеледі. Оқу моделі – көрнекі оқу құралдары, әр түрлі машықтандырушы, үйретуші программалар түрінде болуы мүмкін. Тәжірбиелік модель – жобалау объектісінің кішірейтілген немесе өте майда объектілер үшін олардың үлкейтілген көшірмесі болып табылады. Ғылыми-техникалық модельдер – процесстер мен құбылыстарды зерттеу мақсатында құрылады. Оған мысал ретінде электрондардың жылдамдығын үдеткіш – синхротрон, найзағайдың разрядын бақылаушы құрал және теледидар тексеруге арналған стендтерді айтуға болады. Ойын модельдеріне - әскери, экономикалық, спорттық ойындар жатады. Бұл модельдер әр түрлі жағдайда объектіні бақылауға жаттықтырады. Ойын модельдері адамдарға әр түрлі жағдайда психологиялық көмек көрсетеді. Имитациялық модель – шын мәніндегі нақты объектіні өте жоғары дәлдікпен бейнелей алады. Тәжірбие нақты объектіні зерттеу, бағалау мақсатында бірнеше рет қайталанады немесе бір мезгілде әр түрлі жағдайда бірнеше ұқсас объектілермен қатар жүргізіледі. Дұрыс шешім таңдаудың мұндай тәсілі байқау және қатенің әдісі деп аталады. Модельдерді көрсетілу әдісіне қарай материалдық және ақпараттық болып екі топқа жіктеледі. Материалдық модельді басқа сөзбен заттық немесе физикалық деп айтуға болады. Олар түпнұсқаның геометриялық және физикалық қасиеттерін көрсетеді. Материалдық модельдердің қарапайым мысалдарына балалар ойыншықтарын алуға болады. Ақпараттық модельді қолмен ұстап, көзбен көре алмаймыз. Себебі, олар тек ақпараттарға ғана құрылады. Мұндай модельдер қоршаған ортаны ақпараттық жағынан зерттеуге мүмкіндік береді. Ақпараттық модель дегеніміз – объектінің, процесстің, құбылыстың қасиеттері мен күйін сипаттайтын ақпарат жиынтығын және сыртқы әлеммен өзара байланыс болып табылады. Ақпараттық модельге вербальдік модель жатады. Вербальдік модель дегеніміз – ойша немесе әңгіме түрінде жасалған ақпараттық модель. Сергіту жаттығулары (2 мин) 5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин) Тапсырмалар мен сұрақтар: Қолдану аймағына қарай модельдерді қандай топтарға жіктейміз? Оқу моделі дегеніміз не? Ойын модельдеріне не жатады? Модельдерді көрсетілу әдістеріне қарай қандай түрлерге бөлеміз? Ақпараттық модель дегеніміз не? Тапсырма №1. Әр модель түріне бір-бірден мысал келтіріп, дәптеріңе жаз және ол неліктен дәл осы модель түріне жатады, түсіндіріп бер. 6)Сабақты қорытындылау және бағалау Оқушыларды модель түрлерімен және оларды анықтау жолдарымен таныстыру. 7) Үйге тапсырма Модель түрлері. Каталог: media media -> Хайрулдаева А. М. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және «Ғылым ордасы» media -> Жандарбек з media -> Ауызша тарих: деректемелік талдау мәселелері ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының Тарихнама, деректану және заманауи методология media -> Ханкелді Әбжанов, Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры media -> Боранбаева б. С media -> А. А. Оралова ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының ғылыми қызметкері жеңіс үшін күрескен азаматқа тағзым media -> Жизнь и деятельность. Альберт Эйнштейн media -> Кафедрасының доценті, тарих ғылымдарының кандидаты media -> Жаратылыстану ғылымдары жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|