Сабақ №1 Тақырыбы: Адам ағзасының даму ерекшелігі. Антропометрлік көрсеткіштер.Өсу мен даму заңдылықтары

Оқушыдан а)тәулігіне неше уақыт ұйықтайтынын;б) Мектепте қанша уақыт оқитынын; в) Үйде қанша уақыт сабақ оқитынын; г) басқа әр түрлі жұмыстармен қанша уақыт шұғылданатынын сұрайды.

а) Оқушының 1 тәулікке қажетті белок, май, көмірсулар мөлшерін анықтау. Мысалы: 17 жастатағы, 53 кг массасын әрбір бір кг салмағына 2 белокқант, яғни 106 г белок керек. 1:1:4 қатынасы бойынша белоктың мөлшері қанша болса майлардың мөлшері де сонша, ал көмірсулардың мөлшері 4 есе артық, чғни 424 г болуы керек.

б) Белоктың, майдың және көмірсулардың мөлшеріндегі энергия мөлшерін есептеп шығарады. Мысалы: 106*17,2+106 * 424 *17,2=13250(кДж)

в) Алынған энергия мөлшерін жалпы алмасуымен салыстырады. Мысалы:Жалпы алмасу 10890 кг/Дж. Алынған 13250кДж

Демек оқушыда: белок-106-1827кДж

Май – 76г -2629 кДж

Көмірсу 354г – 6094кДж

барлығы: 10890 кДж

Тамақ рационын кесте бойынша құру. Тамақтану рационы адамның тірішілігіі мен қызметі қамтамасыз ету негізінде құралады. Сондықтан әр қоректік заттың қанша энергия шығаратынын білу қажет. 1гр белоктан 4,1 калория, 1гр майда 9,2 калория, бөлініп шығады. Алдымен адам тәлігіне қандай тағам қанша мөлшерде жейтінін мөлшерлеп, кете бойынша тарамға қанша калория жылу беретінін есептеп шығарады. Тәулік тағамдағы белок қанша, оны адам салмағына бөлеміз. Сонда әр бір кг массаға қанша белок келетінін біледі. Витаминдер қанша және кестедегі мөлшерге сай ма? Минералды заттарды да ескереді. Әр бір студент, қызметкер адамға арналған тамақтың рационы мына жолмен құралады. Қызметкер адам кестедегі бір топқа жатады дейік, оған 300-3200 үлкен калория немесе осыған сай тамақта қанша мөлшерде жеу, осдан тамақ рационы құралады. Күніне 4 рет тамақтанғанан ертесінде 0,3%, түстен кейін -0,4% және кешке -0,1 тәулік рационы есебінен болуы керек. Кешкілікте майлы тамақ жемей, жеңіл тамақ ішкен жөн. Мысалы: бір кесе сүт, айран, қымыз, шұбат т.б.