Егер бір шама бірнеше есе артқанда (кемігенде), екінші шама сонша есе (кемитін) болса, онда мұндай шамалар тура пропорционал шамалар деп аталады.
Егер бір шама бірнеше есе артқанда (кемігенде), екінші шама сонша есе кемитін (артатын) болса, онда мұндай шамалар кері пропорционал.
2,4кг май 600 теңге тұрады.1000 теңгеге қанша май келеді?
Шешуі: 1) 1кг май қанша тұрады? 600:2,4=250 теңге.
2) 1000теңгеге қанша май келеді? 1000:250=4кг.
Етік мәсіден 3,5 есе ққымбат тұрады.Ал екеуі 657 теңге тұрады. Әр қайсысы қанша тұрады?
Шешуі: 1) Мәсі етіктен арзан болған соң, мәсінің бағасын 1 бөлік деп алайық.Сонда
етіктің бағасы 3,5 бөлік құрайды. Ал етік пен мәсінің бағасы 1+3,5=4,5 бөлік болады.
2) 1 бөлікке қанша ақша келеді, яғни мәсі қанша тұрады? 657: 4,5=146 теңге мәсі.
3) Етік 146·3,5=511 теңге.
3кг алма мен 2кг өрік 96 теңге тұрады., Өріктің килограмы 2 теңгеге арзан.Алма мен өріктің бағалары қандай?
Шешуі:1) 3кг алмаға қанша артық төленді? 2·3=6 теңге.
2) Тек өрік алса, қанша ақша төлеу керек? 96-6=90 теңге.
3) Неше кг өрік алуға болады? 3+2=5кг.
4) 1кг алма қанша тұрады? 18+2=20 теңге.