қышқылдық саны,
сабындану саны жəне
йод саны.
Қышқылдық саны дегеніміз – 1 г майда болатын бос май қышқылдарын нейтралдау үшін жұмсалатын калий гидроксидінің массасы (мг).
Сабындану саны бұл 1 г майды гидролиздеу жəне барлық май қышқылдарын нейтралдау үшін жұмсалатын калий гидроксидінің массасы (мг).
Йод саны дегеніміз - 100 г маймен əрекеттесетін йодтың массасы (г). Реакция қос байланыстар бойында жүретін болғандықтан, йод саны май қышқылдарының қаншалықты қанықпағандығын анықтайды.
Майлар ұзақ уақыт ашық ауада тұрса, үлкен өзгерістерге ұшырайды. Мысалы, өсімдік майлары қанықпаған май қышқылдарына бай, олар тез тотығады. Тотығу кезінде майлардың гидролизі жүреді де, бос май қышқылдары жиналып, бұзыла бастайды, ақыры ұшқыш май қышқылдарына, альдегидтер мен кетондарға ыдырайды, бұлардың иісі, дəмі нашар болады. Майлар əртүрлі еріткіштерде түрліше ериді. Мысалы, спирт, бензин, эфир, ацетон, хлороформда ериді, ал суда араластыру арқылы май тамшыларына ажыратуға болады. Онда эмульсия түзіледі.
Майдың азық-түлік ретіндегі бағалылығы оның балқу температурасына байланысты. Майдың балқу температурасы мал денесі температурасына жақындаған сайын, май жақсы эмульсияланады, асқазанда жақсы қорытылып, ағзаға оңай сіңеді.
Əртүрлі майлардың балқу температурасы мынадай мөлшерде ауытқиды: ( 0 С есебімен) (Қ. С. Сағатов бойынша).
Сиыр сүтінің майы 28-42
Қой сүтінің майы 29-36
Ешкі сүтінің майы 27-39
Адам сүтінің майы 32
Сиыр майы 42-50
Шошқа майы 34-48
Кокос майы 20-28
Пальма майы 27-42
Достарыңызбен бөлісу: |