Будандасу туралы ұғым мен түсінік молекулалардың құрылысындағы ерекшеліктерді түсінуге мүмкіндік береді. Ол оның бағыттылығы сияқты, коваленттік байланыстың осындай аса маңызды қасиетін көрсетеді.Бірінші жағдайдағы бериллий молекуласы - түзу сызықты; өйткені s және р орбитальдер будандасқан кезде бірдей екі орбиталь түзіледі. Олардың арасындағы бұрыш 1800 тең.
Бордың атомы s және 2р-орбитальдері будандасқан кезде бірдей үш будандық бұлт түзеді, бұрышы 1200 тең, sр2- орбитальдер, үшбұрышты формада.
9-сурет. Орбитальдердің будандасуы-гибридтенуі: a - бір s және бір p; б - бір s және екі р; в - бір s және үш p
1. BCI
3 молекуласындағы бор атомының будандасу типі:
А) sp
В) sp
2
С) sp
3
D) sp
2d
E) sp
2d
1
2. Орталық атомы sp
3 гибридизация күйіндегі қосылыс:
А) NF
3
В) BCI
3
С) CF
4
D) BeH
2
E) CO
2
3. H
5JO
6 молекуласындағы гибридтелуінің типі:
А) sp
2d
В) sp
3d
С) sp
2d
2
D) sp
3d
2
E) sp
3d
3
4. ХeF
4 молекуласының геометриясы:
А) октаэдр
В) үшбұрышты
С)
тетраэдр
D) жазық төртбұрыш
E) үшбұрықты пирамида
F) төртбұрышты пирамида
5. Берилий хлориді молекуласында ... жүзеге асады:
А) s гибридтену
В) sp гибридтену
С) sp
2 гибридтену
D) sp
3 гибридтену
E) sp
3d гибридтену
6. НСІ молекуласы түзілгенде сутек пен хлор атомдарының... типті орбитальдары қаптасады.
А)
s және s
В) s және d
С) s және p
D) p және d
E) р және p
7. Құрылысы тетраэдр болатын молекула:
А) С
2Н
4
В) CH
4
С) C
2H
2
D) BCI
3
E) H
2O
8 . Суретте молекула түзілу кезіндегі электрондық орбитальдің бүркесуі көрсетілген:
А) H
2O
В) SnCI
2
С) MgH
2
D) F
2O
E) BeH
2
F) XeF
2
9 . Суретте молекуланың түзілуі кезінде электрондық орбитальдің қабысуы көрсетілген:
А) NH
3
В) BCI
3
С) NCI
3
D) PF
3
E) CO
2
10. ВF
3 молекуласындағы орталық атомның гибридтелу типі:
А) sp
В) sp
2
С) sp
3
D) sp
2d
E) sp
3d
2
11. sp
3 гибридті орбитальдің кеңістікте орналасуы:
А)
сызықты
В) тригональды
С) тетрадрлі
D) октаэдрлі
E) жазықты
12. Орбитальдардың
гибридтелуі дегеніміз, бұл :
А) молекуланың кеңістіктегі құрылымын түсіндіретін моделі
B) атомның кеңістіктегі құрылымын көрсететін модель
C) молекуланың жазықтықтағы құрылымын түсіндіретін моделі
D) атомның стерео құрылымын көрсететін модель
E) электронның кеңістікте таралуы
13. sp – гибридті орбитальдағы бұрыш:
А) 180
0
В) 120
0
С) 109
028
1
D) 90
0
E) 104
0
14. sp
2 гибридті типіндегі орталық атом көміртегісі бар қосылыс:
А) пропен
В) бутен-1
С) этен
D) пропан
E) бутен – 2
15. Н
20 молекуласының геометриялық пішіні:
А) сызықты
В) бұрышты
С) тетраэдрлі
D) пирамидалді
E) үшбұрышты
16.СО
2 молекуласындағы орталық атомның гибридтену типі:
А) sp
В) sp
2d
С) sp
3
D) sp
2d
E) sp
3d
2
17. sp
2 гибридті орбитальдің пішіні:
А) октаэдрлі
В) тетраэдрлі
С) тригональді
D)
сызықты
E) жазықты
18. NF
3 молекуланың геометриялық пішіні:
А) пирамидальді
В) тетраэдрлі
С) сызықты
D) бұрышты
E) үшбұрышты
19. 2,3 – диметилпентадиен – 1,4 молекуласындағы σ және π байланыстар саны:
А) σ – 18, π - 2
В) σ – 20, π - 4
С) σ – 16, π - 3
D) σ – 16, π - 2
E) σ – 18, π - 4
20. Әр түрлі атомдық орбитальдардың арласып, энергиялық жағынан тиімді біркелкі атомдық орбитальдің түзілуі.
А) ұсақталу
В) гибридтеліну
С) ірілену
D) зольге айналу
E) элимирлеу
21.НСІ молекуласы түзілгенде сутек пен хлор атомдары орбиталдарының ... типтері өзара қаптасады:
А)
s және s
В) s және р
С) р және р
D) р және d
E) s және d
22. Молекуладағы атомның гибридизация типін валентті бұрышпен сәйкестендіріңіз:
А) sp 1) 107
03
1
В) sp
2 2) 109
028
1
С) sp
3 3) 120
0
4) 180
0
5) 104
05
1
23. sp
3 гибридтелу типі кездесетін молекулалар:
А) BeF
2
В) BCI
3
С) CH
4
D) NH
3
E) C
2H
4
F) H
2O
G) SF
6
H) XeF
4
24. A) BeF
2, B) BCI
3, C) CH
4 - молекуласындағы байланыстардың түрін және санын анықтаңыздар .
25. АВ
2, АВ
3, АВ
4 типті молекулаларға мысалдар келтіріңіздер.