Тірек ұғымның өзектілігі (сыныппен жұмыс, әңгіме): сыртқы жадтың өзіне тән сипаттамасын айқындау үшін Дербес компьютер архитектурасы – процессор, есте сақтау құрылғылары, ішкі видеожүйе, шеткері орналасқан (перифериялық) құрылғылар мен енгізу-шығару құрылғылары сияқты бөліктерінің құрастырылуы.
Дербес компьютердің электрондық компоненттері өзара шиналар деп аталатын сымдар тобымен біріктірілген. Компьютердің ең басты шинасы жүйелік шина деп аталады. Ол үш түрлі шинадан тұрады: адрестік шина, басқару шинасы, деректер шинасы. Адрестік шинаның көмегімен процессор байланыстырылатын жады ұяшықтарын таңдайды. Басқару шинасы бойымен жедел жадтан процессорға бұйрықтар, ал деректер шинасы арқылы деректер жеткізіледі. Шинаның сипаттамасы – разрядтылығы. Мысалы, Pentium процессорларының адрестік шинасы – 32 разрядтық, яғни процессор 232 жады ұяшықтарын ажыратуға қабілетті.
Ең артық жүктелетін шина – ол видеодеректер тасымалданатын шина. Мұндай ағындар үшін жеке шина бөлінеді. Басқа барлық компоненттерге құрылғылар шинасы бөлінеді. Қазіргі компьютерлерде күнделікті пайдалану үшін USB (Universal Serial Bus) шинасы қолданылады.
Аналық тақша – қазіргі дербес компьютердің есептеу жүйесінің негізі – екі негізгі үлкен микросхемадан тұрады:
1) Солтүстік көпір (North Bridge) – орталық процессордың, жедел жадтың және видеокартаның жұмысын қамтамасыз ететін жады бақылаушысы.
2) Оңтүстік көпір (South Bridge) – ол аналық тақшада шоғырланған құрылғылар бақылаушысының жұмысын және сыртқы құрылғылармен өзара байланысты қамтамасыз ететін енгізу-шығару бақылаушы-концентраторы.
https://bilimland.kz/kk/courses/informatika-kk/7-cynyp/lesson/kompyuter-zhadynyng-turleri
|
Оқушы не істейді
|
Миға шабуыл» – сұрақ-жауап әдісі
- Жүйелік блоктың ішкі құрылғыларын атап бер.
- ДК архитектурасы деп нені айтады?
- Жадтың қызметі қандай?
- Аналық тақша дегеніміз не?
- Жүйелік шинаның құрамы қандай?
- Ортақ жадты қолдану идеясы неліктен «фон Нейман принципі» деп аталады?
2) Сөзжұмбақ шешу және блиц-сұрақтарға жазбаша жауап беру:
Тұрақты жад пен сыртқы ақпарат тасымалдаушыларды салыстыра отырып, кестені толтыру жұмыстарын жүргізу.
тапсырма. Техникалық диктант.
1. Процессор – компьютердің негізгі.........
2........-(ОЗУ) немесе Random Access Memory мәліметтерді қысқа мерзімге сақтау үшін қызмет етеді.
3..........- мәліметтерді ықшам дискілерге жазуға және оқуға мүмкіндік береді.
4. Процессордың ішкі ұяшықтары........ деп аталады.
5........- мәтіндерді енгізу, сақтау, қарап шығу, түзету, пішімдеу және қағазға басып шығаруды қамтамасыз ететін программалық құралдар.
2 тапсырма. Жедел жадтайтын құрылғы (ЖЖҚ) үшін дұрыс бес пайымдау жаз
1. Бұл компьютердің ішкі жады.
|
|
|
|
|
Оқушы не істейді?
|
оқушылар 5 минут ішіндер құрылғының тұсына оның қандай
құрылғы екенін жазады және сол туралы мәліметтер айтады.
«Артығын тап»
Жүйелік блоктың ішкі құрылғыларынан артығын тауып, әр түрлі түске бояйды. Боялмаған ұяшықтарда орналасқан атауларға түсініктеме береді.
|
|
Мұғалім не істейді?
|
|
