Мектеп үйден алыс па? Жұмысқа жету ұзақ уақыт ала ма? Қыста жылы ма? Жұмысыңызға жақын ба? Жазда ыстық шығар? Пәтеріңіз қай қабатта?
Диалогты тыңдап, сөйлемдерді орын тәртібімен қойыңыз. Слушайте диалог, переставьте предложения по порядку.
Рақмет! Пәтеріміз осы! Бөлмелері көп әрі кең, жарық, бастысы, орталықта. Мынау – жатын бөлмелері. Жатын бөлмелерінің терезелері көше жақта емес, көше шуы естілмейді. Қонақ бөлмесі жатын бөлмелерден кеңірек.
Сәлеметсің бе, Айша!
Охо! Пәтерлерің қандай тамаша! Енді ішінде той көп болсын!
Сәлем, Сая! Үйді тез таптың ба?
Менің пәтерім орталықтан алысырақ. Бірақ тыныштау жерде, көше шуы азырақ. Бөлмелері көп емес. Жатын бөлмесі де, қонақ бөлмесі де сендердікінен кішірек. Ал ас үйі кеңдеу. Бәрінен жұмыс кабинетім жақсы. Кітап сөрелері көп. Балконы кеңдеу. Жұмыс кабинетімнің терезелерінде көкшіл жалюзи. Ыстықта жақсы көлеңке.
Рақмет, Сая! Өзіңнің пәтерің қай жерде?
Иә, иә! Дәм татайық.
Адасқан жоқпын. Пәтерің құтты болсын, Айша!
Дұрыс екен! Маған ақшыл жалюзилер ұнайды. Жарайды, дастархан басына барайық.
6-АПТА
1-САБАҚ
Грамматикалық тақырып: Болжалдық сан есім.
Лексикалық тақырып: Банк қызметі
Болжалдық сан есім
Болжалдық сан есім обозначают приблизительное или предположительное количество предметов или явлений и отвечают на вопросы қанша? неше? қай шамалы? қаншадан?
Они образуются, главным образом, от количественных числительных (есептік сан есім) с помощю аффиксов: 1. -лаған/ -леген; - -даған/-деген; -таған/-теген. Например, жүздеген, мыңдаған, қырықтаған, елулеген. 2. -лап, -леп, дап,-деп, -тап, -теп. Жүздеп, мыңдап, қырықтап, елулеп. 3) -дай, -дей, -тай, -тей. Жүздей, мыңдай, қырықтай, елудей. Иногда суффиксы -дай, -дей, -тай, -тей присоединяются на основе числительного, а к слову, с которым оно сочетается: екі аптадай, жүз жылдай, он күндей.
А также, они образуются аналитического способа – прибавлением к числительному слов шамалы, шақты, астам, қаралы, таман, тарта, жуық, жақын. Например, елу шамалы, жүз шақты, алпысқа таман, сексенге тарта, жүзге жуық, қырыққа жақын.
(Д.Х.Ақанова, А.М.Алдашева, З.Қ.Ахметжанова, Қ.Қ.Қадашева, Э.Д.Сүлейменова. Ресми-іскери қазақ тілі. Алматы, 2002)
Достарыңызбен бөлісу: |
