Сабақтың басы(2-5 минут)
|
(МК)
. 1.Жай бөлшектің бөлімі мен алымы нені білдіреді?
2.Жай бөлшектің негізгі қасиетін ата.
3 . Бөлшекті қысқарту деген не?
4. Қандай бөлшек қысқартылмайтын бөлшек деп аталады?
5. Дұрыс және бұрыс бөлшектің анықтамасын бер.
6. Бұрыс бөлшектің анықтамасын бер.
7. Қандай санды аралас сан дейді?
|
|
Сабақтың ортасы (6-40 минут)
|
(МК,Ұ) а)
. 1-мысал. пен бөлшектерін ортак бөлімге келтірейік.
Бұл бөлшектердің ортақ бөлімі болатын сан 5 пен 3 сандарына белінуі тиіс, яғни 5 пен 3 сандарының ортак еселігі болып табылады. 5 пен 3 сандарының ортақ еселіктері шексіз көп: 15, 30, 45 және т.с.с. Осы мүмкін бөлімдердің ең кішісін ең кіші ортақ бөлім ретінде аламыз, яғни берілген бөлшектердің ең кіші ортақ бөлімі олардың бөлімдерінің ең кіші ортак еселігі болады. Сонымен берілген қысқармайтын бөлшектердің - ең кіші ортац бөлімі сол бөлшектер бөлімдеріның ең кіші ортақ еселігі болады. Демек, ЕКОЕ (5,3)=15. Онда пен бөлшектерінің ортақ бөлімі - 15 саны.
Енді бөлшектердің бөлімдері 15 саны болуы үшін берілген бөлшектердің алымын да, бөлімін де толықтауыш көбейткіш деп аталатын санға көбейтеміз. бөлшегінің толықтауыш көбейткіші 3 саны, себебі 15:5=3;  , қысқаша: . Толықтауыш көбейткішті бөлшектің сәйкес алымдарының үстіне жазамыз.  бөлшегінің толықтауыш көбейткіші 5 саны, себебі 15 : 3=5;
 , қысқаша: 
Қорыта айтқанда, бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру үшін: 1) берілген бөлшектер бөлімдеріның ең кіші ортақ еселігін табамыз. Бұл ең кіші opmaқ бөлім болады; 2) бөлшектпердің әрқайсысы үшін толықтауыш көбейткішті табамыз; 3) әрбір бөлшектің алымы мен бөлімін оның толықтауыш көбейткішіне көбейтеміз. Сонда бөлімдері бірдей бөлшектер алынады. Екі белшекті ғана емес, үш, терт және т.с.с. бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіруге болады.
2-м ы с а л: бөлшектерін ең кіші ортак бөлімге келтірейік.
ЕКОЕ (7, 4, 14)=28, толықтауыш кебейткіштер: 28:7=4; 28:4=7; 28:14=2, онда  
  және  бөлшектері алынды, бөлшектер ең кіші ортақ
белімге келтірілді.
Егер аралас сандар берілсе, олардың бөлшек бөліктерін ең кіші opтaқ бөлімге келтіреміз.
3-мысал. және . ЕКОЕ (4,12)=12, 12:4=3.
Сонда  
I тапсырмалар
1)  1) 
2)  2) 
3)  3) 
4)  4) 
5) 
II тапсырмалар
1)  1) 
2)  2) 
3)  3) 
4)  4) 
5) 
|
Оқулық
Аудидиск:
1.4.1; 1.4.4;
№1Жұмыс дәптері
|
