| Ашық сабақ жоспары
Пәні: география
Күні:
Сыныбы: 11 «Ә»
Сабақ саны: № 9
Сабақтың тақырыбы: Беларусь,Украина,Молдова Республикалары
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушылар Беларусь,Украина,Молдова Республикаларын сипаттайды, талдайды.
Дамытушылық: Оқушылар өз бетінше жұмыс істеуге дағдыланады. Өз ойларын еркін де сауатты жеткізу қабілеттері артады және сыни тұрғыдан ойлауы қалыптасады.
Тәрбиелік: Оқушыларды жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулиды және экологиялық тәрбие беріледі.
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақта қолданылатын әдіс: Топтық жұмыс, жекелей-іздену,пікірлесу,диалог, сұрақ-жауап
Сабақтың көрнекілігі: Оқулық,интернет материалдары, атлас карта, кескін карта, интерактивті тақта, слайд
Сабақта жеті модульдің қамтылуы: Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер, СТО, оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау, АКТ, талантты және дарынды балаларды оқыту, оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу, оқытуды басқару және көшбасшылық
Сабақта оқыту мен оқуды бағалау: Формативті бағалау, кері байланыс, «Өзін-өзі бағалау» суммативті
Сабақтан күтілетін нәтиже: Оқушылар Беларусь, Украина мен Молдова Республикаларын бір-бірімен салыстырады.
Сабақтың құрылымы: 1.Ұйымдастыру(2мин)
2.Жаңа сабақ (үй тапсырмасы)(37мин)
3.Сабақты бекіту(3мин)
4.Бағалау(2мин)
5.Үйге тапсырма(1мин)
Сабақтың барысы: оқушылармен сәлемдесу,оларды түгелдеу,топқа бөлу.
Жаңа сабақ: Беларусь,Украина,Молдова Республикалары
Жоспары:
1.Проблемалық сұрақтар (миға шабуыл)
2. Қызығушылығын ояту (топтама жүргізу)
3.Мағынаны тану (мәтінмен жұмыс оқу, талқылау, баяндау)
4.Ой толғаныс (сұрақ-жауап)
Мұғалімнің іс-әрекеті:
1.Әңгіме-дәріс.
Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.
Оқушылардың іс-әрекеті:
Оқушылар дәптерге тақырыпты жазады.Топ жетекшісі тақырыпты оқиды.Берілген тапсырманы топ арасында талқылайды және қойылған сұрақтарға жауап береді.
2. Қызығушылығын ояту:
Беларусь, Украина, Молдова топтарына бөлінді.
Топтары
|
Ерекшеліктері
|
Беларусь
|
Украина
|
Молдова
|
Географиялық орны, табиғат жағдайлары мен ресурстары
|
|
|
|
Халқы
|
|
|
|
Шаруашылығы
|
|
|
|
Көлік қатынасы
|
|
|
|
3. Мағынаны тану: постермен жұмыс, тақырыпты талқылайды, баяндайды.
1- ші мемлекет басшысы - өз тобындағы мемлекеттің географиялық орны мен табиғат жағдайын баяндайды.
2- ші ресурс министрі – өз мемлекетінің пайдалы қазбаларын талқылайды.
3-ші статистика маманы – өз мемлекетінің халқын баяндайды.
4-ші шаруашылық министрі – өз мемлекетінің шаруашылығындағы маманданған салаларын талқылайды және көлік қатынасын баяндайды.
5- ші сыртқы істер министрі – өз мемлекетінің сыртқы экономикалық байланыстарын талқылайды.
Кесте арқылы Беларусь Республикасын анықтау:
Географиялық орны
|
Солтүстік-батысында Литва, Латвия мемлекеттерімен, шығысында Ресеймен, оңтүстігінде Украинамен, Батысында Польшамен шектеседі. Теңіздік шекаралары жоқ. Ауданы-207,6 мың км2.
|
Табиғаты және табиғат ресурстары
|
Беларусь аумағын Ежелгі Орыс платформасы негізінде қалыптасқан жазықтар алып жатыр. Солигорск маңында калий тұздарының д.ж. ең ірі кен орындарының бірі орналасқан, Мозырь Давыдов кен орындарында ас тұзының едәуір мол қоры бар, ел аумағында құрылыс материалдары да мол. Беларусь жеріне қоңыржай континентті климат тән.
|
Халқы
|
Халқы 9,8 млн адам. Тұрғындарының өмір жасының орташа ұзақтығы-68 жас. Ұлттық құрамы беларусьтар (78%), орыстар (13%), поляктар (4%), украиндар (3%), және т.б. Халықтың орташа тығыздығы 1 км2 – 47,4 адамнан келеді.
|
Өнеркәсібі
|
Өнеркәсіп саласында машина жасау, химия және мұнай химиясы өнімдерін шығаруға маманданған. Минск, Могилев, Жодино қалаларында «Белаз» машиналары, Минск, Гродно, Барановичиде автомобильге тетіктер, Минскіде «Трактор» шығарылады. Бобруиск қаласында ірі шина өндірісі, Гродно қаласында жасанды талшықтар өндірісі жолға қойылған.
|
Ауыл шаруашылығы
|
Ауыл шаруашылығына жарамды жерлер 10 млн га-ға жуық. Жалпы елде қой, ірі қара, шошқа, ешкі саны біршама. Елде жылына 0,9 млн т ет, 5 млн т-дан астам сүт өндіріледі. Егістік негізінен елдің орталық бөлігінде орналасқан. Дәнді-дақылдар басты орын алады, техникалық дақылдардан зығыр айрықша орын алады. Зығыр көбінесе елдің солтүстігі мен солтүстік-батысында, қант қызылшасы орталық және батыс аудандарда, картоп барлық аймақта өсіріледі.
|
Көлігі
|
Беларусь аумағы арқылы Шығыс Еуропа елдері мен Ресейді, Ресей мен Украинаны Балтық бойы елдерімен жалғастыратын құрлықтағы күре жолдар өтеді. Теміржолдардың жалпы ұзындығы 5,5 мың км-ден астам. Тас жолдардың жиілігі 1 км2 – ге 350 м шамасында.
|
Сыртқы экономикалық байланыстары
|
Сыртқы экономикалық байланыстарында Еуропа елдері мен Ресей басты орын алады. Ресейден жасанды каучук, мұнай мен газ, көмір, электр энергиясын және қара металлургия өнімдерін, өсімдік майын сатып алады. Экспортында Германия мен Польшаның да үлесі жоғары. Шетке машина жасау және химия өнеркәсібінің өнімдерін, көлік құрал-жабдығын, жеңіл және тамақ өнеркәсібі өнімдерін сатады. Елде 1,5 мыңға жуық бірлескен, 500-дей шетел кәсіпорындары жұмыс істейді.
|
Кесте арқылы Украина халқын анықтау
Халық саны
|
Халқының саны 47,3 млн адам. Туу коэффициенті-80/00 , өлім коэффициенті-140/00 , адамның өмір жасының орташа ұзақтығы-68 жас.
|
Ұлттық құрамы
|
Басты ұлттар: украиндар (78%), орыстар (22%), бұдан басқа ел аумағында беларусьтар, еврейлер, молдавандар, поляктар, болгарлар т.б. тұрады.
|
Діни құрамы
|
Христиан дінінің православие тармағы басым, бұдан басқа христиан дінінің басқа тармақтары мен ағымдары, ислам, иудаизм дініндегілер бар.
|
Халық тығыздығы
|
1 км2 – 78,6 адамнан келеді. Шығыста өнеркәсіпті-ауыл шаруашылықты аудандарда, батыста Львов облысында 1 км2 – 100-200 адамнан келеді. Чернигов, Волынь, Житомир, Херсон облыстарында 1 км2 – 40-50 адамнан келеді.
|
Қалалары
|
Ірілі-ұсақты 415 қала бар. Қала халқының үлесі-68%. Елде 5 миллионер қала бар: Киев, Харьков, Донецк, Одесса, Днепропетровск.
|
Кесте арқылы Украина шаруашылығын анықтау
Шаруашылы ғы
|
Индустриялық-аграрлы ел. Оның жиынтық ішкі өнімінің салалық құрылымында өнеркәсіп үлесі 38%-ды, ауыл шаруашылығы 16%-ды, қызмет көрсету саласы 46%-ды құрайды.
|
Өнеркәсібі
|
Басты саласы -- отын-энергетика кешені.Елдегі ең ірі көмір алабы Донецк. Өндірілетін электр энергиясының 40%-ға жуығы 5 АЭС береді. Жергілікті көмірмен ірі ЖЭС-тер жұмыс істейді. Қара металлургияның негізгі орталығы Кривои Рог темір кені алабы. Машина жасаудың орталықтары: Харьков, Киев, Донецк, Львов, Запорожье (автомобиль жасау), Днепропетровск, Луганск (теміржол және ауыр машиналар жасау), Николаев, Керч, Херсон (кеме жасау).
|
Ауыл шаруашылы ғы
|
Өсімдік шаруашылығы дәндә және техникалық дақылдарды өсіруге маманданған. Бидай, жүгері, арпа, тары, қарақұмық өсіріледі. Оңтүстікте-күріш, орманды далада-қант қызылшасы, картоп-барлық аймақта, Польесе мен Батыс Украинада-зығыр, оңтүстікте-құлмақ, темекі, Карпат сырты мен Қара теңіз жағалауында жүзім, Қырымда эфир майы, лаванда, раушан гүлдері өсіріледі. Мал шаруашылығы барлық аудунда таралған. Шошқа-дала, орманда дала зонасында, қой- орманды дала зонасы дамыған.
|
Көлік
|
Теміржол көлігінің маңызы зор. Оның ұзындығы-23 мың км. Жалпы жолаушы тасымалының үлесі-64%. Автомобиль көлігінің үлесі 34%. Ұзындығы 100 мың км-ге жететін тас жалдар салынған. Әуе және теңіз порттары арқылы Украина 80-нен астам елдермен байланысады.
|
Сыртқы экономика лық байланыс тары
|
Украинаның ТМД елдерімен саудасында импорт экспорттан артық, ал алыс шетелдермен сауда қатынастарында экспорт импорттан басым. Украина импортында мұнай, газ,, түсті металдар, синтетикалық каучук, ағаш сүрегі, жеңіл өнеркәсіпке қажетті шикізат басым болса, экспортта қара метал прокаты, құбырлар, ферроқорытпалар, машина жасау өнімдері, халық тұтынатын тауарлар, химикаттар басым.
|
Кесте арқылы Молдова Республикасын толық түсіндіру.
Географиялық орны
|
ТМД-ның оңтүстік-батысында, Прут пен Днестр өзендерінің аралығында орналасқан. Ол Украина және Румыниямен шектеседі. Ауданы-33,7 мың км2.
|
Табиғаты және табиғат ресурстары
|
Климаты қоңыржай континентті. Днестр, Прут өзендерінің және оның салаларының Молдова шаруашылығында маңызы зор. Република аумағы пайдалы қазбаларға өте кедей. Мұнда тек құрылыс материалдар өндірісіне керекті шикізаттар қоры ғана бар.
|
Халқы
|
Халқы 3,4 млн адам. Ұлттық құрамы молдовандар (64%), орыстар (14%), гагауздар (3,5%), украиндар (13%), және т.б. Халықтың орташа тығыздығы 1 км2 – 119 адамнан келеді.
|
Өнеркәсібі
|
Кишинев, Кагул, Тираполь, Бендеры қалаларында тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары, қант зауыттары-Дондюшаны, Бельцы, Рыбницы қалаларында орналасқан.Май шайқау заыттары-Бельцы мен Бендеры, шарап-коньяк комбинаттары-Кишинев, Тирасполь, Трактор-кишинев, қызан жинайтын комбайндар-Бельцы, мақта-мата комбинаттары-Тираспольде, жібек мата-Бендеры, кілем тоқитын комбинат-Унгены, тігін, былғары аяқкиім фабрикалары-Кишинев, Тираспольде орналасқан.
|
Ауыл шаруашылығы
|
Өсімдік шаруашылығы мал шаруашылығнан басым. Астық (жүгері, қыстық бидай) және техникалық (қант қызылшасы, күнбағыс, эфир майы) дақылдар мен бау-бақша өсіріледі. Жүзімдіктер кеңінен тараған. Молдова мал шаруашылығында, негізінен, сүт-ет бағытындағы ірі қара, шошқа және қаракөл қой тұқымдары өсіріледі. Құс шаруашылығымен де шұғылданады.
|
Көлігі
|
Молдовада теңіз көлігінен басқа көліктің барлық түрі дамыған. Теміржолдың ұзындығы 1 мың км-ден асады. Бұл жолдар бойымен республиканың ТМД және Шетелдік Еуропа елдерімен ішкі экононмикалық байланыстары жүзеге асады Автомобиль көлігі, негізінен, республианың ішкі жол қатынасын атқарады. Газ құбырлары арқылы Украина мен Ресейден табиғи газ тасымалданады.
|
3.Ой толғаныс: сабақты қорытындылау
Семантикалық карта
Атаулары
|
Астана
|
Металл
|
Қала
|
Шекара
|
Өзен
|
Халқы
|
Көлік
|
Тамақ
|
Қырат
|
Қара
|
Тау
|
Ақша
|
Титан
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4663 км
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Житомир
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кодра
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Киев
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Топырақ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Лей
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Қырым
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Днепр
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
46 млн
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ет,сүт
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
БелАЗ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кері байланыс: (екі жұлдыз, бір тілек)
Бағалау: оқушылардың мағынаны ашуы,біліктілігі,тапқырлығы бойынша бағаланады.
№
|
О.А.Ж.
|
Жаңа сабақ
|
Тапқырлығы
|
Постер
|
Топтың жұмысы
|
Балдық есеп «5» 8-10 балл, «4» 6-8 балл, «3» 4-6 балл
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Үйге тапсырма: Беларусь,Украина,Молдова Республикалары
Достарыңызбен бөлісу: |
