Сабақ жоспары Пәннің аты: Физика Сабақ өткізілетін күн Сабақ өткізілетін топ, курсы, мамандығы
жүктеу/скачать 171,83 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақ өткізілетін күн Сабақ өткізілетін топ, курсы, мамандығы Өткізілетін орны (аудитория нөмірі)
- Сабақ өткізілетін уақыты
- І. Сабақтың тақырыбы: Математикалық маятник. Математикалық маятниктің тербеліс периодының амплитудасы. ІІ. Сабақтың ма қсаты
- ІІІ. Сабақтың типі
- VІ. Сабақтың көрнекілігі
- Қамтамасыз етілетін пән және оның тақырыбы: Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі
- 2. Үй тапсырмасын сұрау өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру-20 минут : І. Фронтальды сұрау.
- ІІ. Үйге берілген есептерді тексеру.
- 4. Жаңа сабақта қаралатын сұрақтар
- 6 . Жаңа материалды бекіту – 1 0 минут
- 7. Сабақты қорытындылау-5 минут
- Бағалар Топтар 9 16
- 9 . Үй тапсырмасы-5 минут
- 11. Сабақтың аяқталуын хабарлау
- Оқытушының қолы
- Карточкалар №1
| № 2 Сабақ жоспары
Пәннің аты:__________________Физика___________________
І. Сабақтың тақырыбы: Математикалық маятник. Математикалық маятниктің тербеліс периодының амплитудасы. ІІ. Сабақтың мақсаты: а) білімділік: Табиғаттағы ең көп тараған қозғалыс бірдей уақыт аралықтарында дәлме-дәл немесе шамамен қайталанып отыратын тербелісін сипаттайтын шамаларды қайталау арқылы жаңа тербелмелі жүйелермен танысу.Маятниктің тұрмыстағы техникадағы, өмірдегі және эволюциялық прцестегі рөлін анықтау. б) ой-өрісін дамытушылық: Тақырыпқа сәйкес есептер шығарту арқылы оқушылардың логикалық ойлау қабілеті мен ой-өрісін дамыту, оқушылардың өз ойын тиянақты жеткізе білу, нақты сұрақ қойып, қойылған сұраққа дәл жауап бере білу қабілеттерін дамыту. в) тәрбиелік: Оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыра отырып, тербелістердің қасиеттері мен өмірде алатын орнын зерттеп білу қажеттілігін өздігінен түсініп, білімді өз күшімен алуға ұмтылысын тәрбиелеу. ІІІ. Сабақтың типі: құрама сабақ. ІV. Сабақтың түрі: теориялық. V.Сабақтың өткізілу әдістері: түсіндіру, жазбаша, сұрақ – жауап, есептер шығарту. VІ. Сабақтың көрнекілігі: Математикалық маятник (штатив, жіп, шарик), карточка. Пән аралық және пән ішілік байланыс Қамтамасыз ететін пән және тақырыбы: Қамтамасыз етілетін пән және оның тақырыбы: Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, дәрісхананың тазалығы, сабаққа дайындығына назар аудару-5 минут. 2. Үй тапсырмасын сұрау өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру-20 минут: І. Фронтальды сұрау. 1) Қайталанатын қозғалыстарға не жатады? 2) Механикалық тербелістер деп нені айтамыз? 3) Еркін, еріксіз және автотербелістер және оларға мысалдар. 4) Тербеліс жиілігі және периоды дегеніміз не? Оның формуласы. 5) Гармоникалық тербелістер дегеніміз не? 6) Резонанс құбылысы және оған мысал.
1) Математикалық маятник. 2) Математикалық маятниктің тербеліс периоды.
Егер мына үш шарт орындалса: 1) жүктің өлшемі жіптің ұзындығынан әлдеқайда кіші; 2) жіптің массасы жүктің массасы жүктің массасына әлдеқайда жеңіл; 3) жүктің әсерінен жіптің ұзаруы өте аз болғандықтан, оны ескермеуге болатын жіпке ілінген кез келген жүк математикалық маятник үлгісі бола алады. Математикалық маятниктің периоды: T=2  формуласымен анықталады.
6. Жаңа материалды бекіту – 10 минут Жаңа материалды бекіту үшін карточкалар қолдану. №1, №2, №3, №4, №5. Карточкалар сұрақтары жауаптарымен қоса қосымша тіркелді. 7. Сабақты қорытындылау-5 минут: Оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін пысықтау, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. 8. Оқушылардың білімін және сабаққа белсенділігін бағалау-2 минут
9. Үй тапсырмасы-5 минут: «Есептер шығару: № 423, 424-åñåïòåð. Венн диаграммасы «Математикалық және серіппелі маятник» 10. Әдебиеттер: Конграт Б.А., Кем В.И., Қойшыбаев Н. ФИЗИКА /Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытына арналған оқулық/ -Алматы:Мектеп,2006 Мякишев Г.Я., Буховцев Б.Б. ФИЗИКА / Орта мектептің 10-11 сыныптарына арналған оқулық/ - Алматы: Мектеп: 2001 Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. Алматы: Рауан, 1998г 11. Сабақтың аяқталуын хабарлау: Құрметті оқушылар, осымен бүгінгі сабағымыз аяқталды. Көңіл қойып тыңдағандарыңызға және сабаққа белсенді қатысқандарыңызға рахмет. Сау болыңыздар! Оқытушының қолы:___________________ Тексерушінің қолы: ____________________ Математикалық маятник. Математикалық маятниктің тербеліс периодының амплитудасы. Математикалық маятник – бұл созылмайтын, салмақсыз жіпке ілінген, тербеліс денесі материалық нүкте болып табылатын, маятниктің физикалық үлгісі. Егер мына үш шарт орындалса: 1) жүктің өлшемі жіптің ұзындығынан әлдеқайда кіші; 2) жіптің массасы жүктің массасы жүктің массасына әлдеқайда жеңіл; 3) жүктің әсерінен жіптің ұзаруы өте аз болғандықтан, оны ескермеуге болатын жіпке ілінген кез келген жүк математикалық маятник үлгісі бола алады. Осы үш шартқа ұзын жіңішке жіпке ілінген кішкентай массалы шарик толық жауап береді. Маятниктің тепе-теңдік жағдайында ауырлық күші жіптің тартылу күшімен теңеседі. Маятник тепе-теңдік жағдайында қандай да бір φ бұрышына ауытқыса, онда тартылу күшінің құраушы жанамасы Fτ = –mg sin φ пайда боллады. Мұнда «-» таңбасы маятниктің жанама құраушысы оның ауытқуына қарама-қарсы бағытталатынын көрсетеді. 
2.3.1. сурет. Математикалық маятник. φ – маятниктің тепе-теңдік қалпынан ауытқу бұрышы, x = lφ – маятниктің доға бойымен ауытқуы. Е Бұл қатынас математикалық маятниктің күрделі сызықты емес жүйесін көрсетеді, өйткені маятникті тепе-теңдік күйге әкелктін күш x ауытқуына пропорционал болады. Тек кіші тербеліс жағдайында  жуықтап  -ге ауыстырғанда математикалық маятник гармониялық осциллятор болып табылады. Яғни, гармониялық тербеліс жасайтын жүйе. Тәжірибе жүзінде бұндай жуықтау 15–20° бұрыштарға орынды, мұндағы шамасы шамасынан 2 % ерекшеленеді. Маятниктің үлкен амплитудалық тербелісі гармониялық емес.
Математикалық маятниктің аз тербелісі үшін Ньютонның екінші заңы төмендегідей түрде жазылыды:
Сонымен, маятниктің aτ тангенциалды үдеуі кері таңбамен алынған x ауытқуына пропорционал. Бұл жүйеде гармониялық осциллятордың болу жағдайы. Жалпы ереже бойынша барлық еркін гармониялық тербелістер жасай алатын жүйелер үшін үдеу мен тепе-теңдік жағдайынан ауытқу арасындағы пропорционалдық коэффиценттің модулі айналмалы жиілік квадратына тең:
Бұл функция аз тербеліс кезіндегі математикалық маятниктің өздік жиілігін көрсетеді. Осыдан, математикалық маятниктің периоды: T=2 формуласымен анықталады.
Формуладан математикалық маятниктің тербеліс периодының g еркін түсу үдеуі мен маятниктің l ұзындығы тәуелді, ал оның массасы мен тербеліс амплитудасына тәуелсіз екені шығады. Тек қана маятниктің ауытқу бұрышының кішкентай болуы маңызды. Осындай маятниктің тербеліс периодын өлшей отырып, g еркін түсу үдеуін өте дәл анықтауға болады. Тығыз тау жыныстары орналасқан аудандарда бұл үдеу осы ендікте қалыптағыдан жоғары, ал тығыздығы аз жерлерде ол біршама төмен. Еркін түсу үдеуінің бұл қасиеті геологияда пайдалы қазбаларды іздеуге қолданады. Карточкалар №1 жүктеу/скачать 171,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
гер l радиусты шеңбердің доғасынан тепе-теңдіктен маятниктің сызықты ауытқуын x деп белгілесек, онда оның бұрыштық ауытқуы φ = x / l-ге тең болады. Үдеу векторының проекциясы мен жанаманы бағыттайтын күштер үшін жазылған Ньютонның екінші заңы :
