Сабақ жоспары Сабақ тақырыбы

• 
  Кіріспе
  
• 
  Бұлтты технологиялардың даму тарихы
  
• 
  Инфрақұрлым тәрізді сервис 
  
• 
  Платформа тәрізді сервис
  
• 
  Программалық қамтамасыз етілу тәрізді сервиз
  
• 
  Мобильді байланыс операторының бұлт
  

• 
  Қортынды
  

Кіріспе
Қазіргі таңда әлемде қолданушыларға IT-функционалын қамтамасыз ету қызметі, сервистік модельге көшу жұмыстары белсенді жүріп жатыр. Бұған себеп еңбек өндірісінің өсуінің көзі ақпараттық технологиялардың кеңінен таралып, көптеген экономикалық салаларды басып қалуы. Ақпараттық технологиялар талаптары бизнес қажеттілігінің өсуіне байланысты күн санап артып келеді. Сондықтан, технологиялардың белсенді дамуы үшін экономика жағынан тиімді болу керек. Берілген талаптарға сай болған, виртуализация негізігде пайда болған технология – бұлттық есептеулер деп аталады. «Бұлт» термині деп алыстатылған дата-орталығына төлем жасап, нақты тұтыну, есептеу ресурстарын ұйымдастыратын қатынау желісі (PAYG – Pay As You Go). Осылай, бұлттық технология қолданушысында есептеуші қуат пен бағдарламалық қамтамасыз ету (шарт ретінде), яғни жұмыс істеу инфраструктурасына және бағдарламалық қамтамасыз етуге қам жемейсіз, бұл міндеттер бұлттық технологияларды қамтамасыз етушіге жүктеледі. Қазіргі таңда кез келген үлкен ITкомпаниялары бұлттық қызметтердің провайдерлеріне айналды. Google, Microsoft, IBM және т.б. IT-алыптары өздерінің бұлттық есептеуіштерін ұсынады.

• 
  « Бұлтты есептеу » анақтамасы 1960 жилы Джон Маккартидің қай уақытта болмасын компьютерлік есептеулер «жалпыхалықтық пандалану» арқылы жүзеге асырылатын болады денег тұжырымынан кейін пайда бола бастады.
  

1 Бұлттық технологиялар Бұлтты технологияларды тұжырымдаманың мәнi қызметтерге, есептеуiш ресурстарға алыстатылған динамикалық қол жеткiзу пайдаланушы беруде болады және (басқару жүйелерiн қоса және инфрақұрылымды) қолданба ғаламтор арқылы енгізеді. Хостинг саласының даму бағдарламалық қамтамасыз етуде пайда болған қажеттiлiк пен мүмкiншілікті басқаратын цифрлы қызметтер, бiрақ бұл реттегi болған iс үнемдiрек болған және ауқымдағы үнемдеу тиiмдi. Қызмет көрсету көпшiлiк - провайдер VPSхостинг, виртуалды хостингтi пiшiнде бұлтты есептеулердi ұсынады, және бағдарламалық қамтамасыз етуді SaaS қызмет түрінде пайдаланады. Мысалы, ұзақ уақыт бұлтты қызметтер SaaS Microsoft Hosted Exchange пiшiнде бердi және SharePoint. Бұлтты есептеулер технологиясы зор әлеуеттi болатын, өйткенi қазiргi компьютер өнiмдерi бәрi апгрейге елеулi шығындарға сөзсiз бағытталатын қолданушының компьютерiн техникалық жабдыққа өз талаптарын үнемi арттыратынын мойындамауға болмайды. Әсiресе талап етушi жүйелi ресурстар индустрияда болады. Осы технология дегенмен пайдаланушының ресурстарына қолданбаларды шамадан тыс талап етудiң сұрағын шешуге рұқсат бередi. Әлемдiк дамыған елдерде (cloud computing ) деп аталатын бұлтты есептеулердi технология кеңінен тараған. Ресейлiк нарықта ол дамып келеді, бiрақ бәрi отандық бизнес-құрылымға байланысты, бiртiндеп толықтай берiледi. Бұлтты технологиялар дүниежүзiлiк ауқым жетпейтiн сұраққа жауап беріп отыр, бұл технологияның Ресейде бояу дамуының себебі қарапайым: жаңа технологияядан қауіптену, түсiнбеушiлiк және мұндай бизнес кәсіпорынға маңызды мәселе тудыруы мүмкін. Басқа да көп жетекшілердің ойынша бұл технология экзотика деп айтуға болады және ол біздің экономикалық жағдайда тиімді болатыны күмән тудырады. Бұлтты есептеулер бiр қарағанда өте қиын секілді: мысалы, жержердегi серверлер, қолданба, желi, сақтаудың жүйесiн кескiнделетiн есептеуiш ресурстарды жалпы пулға қолайлы торлық қол жеткiзу, тез берiле бола алатын және провайдермен өзара iс-әрекеттiң басқару бойымен минималды күштермен және провайдерлер қажеттiлiктерi.

• 
  Бұлттық есептеу (ағыл. cloud computing) қажетті конфигурацияланған есептегіш ресурстарға(мысалы, мәлімет өткізетін желілерге, серверлерге, ақпарат сақтау құрылғыларына т.б., барлығына бірдей немсе бөлек-бөлек) қай жерде болмасын, әрі ыңғайлы қол жеткізуді (access) қамтамасыз ету моделі. Бұлттық есептеу технологиясы бойынша қажетті IT ресурстарды төменкі эксплуатациялық шығындармен қолдануға мүмкіндік береді. Бұлттық технология тұтынушылары өздерінің ақпараттық инфрақұрылына жұмсайтын шығындарын азайта отырып, есептегіш қажеттіліктерінің өзгеруіне иілімді есептеу (elastic computing) арқасында шапшаң жауап бере аллоды.
  
• 
  Сloud computing-ді жүзеге асыратын серверлерді «есептегіш бұлттар» деп атайды. Бұлттық технология да жұмыс істеудің әдеттегі бағдарламалармен жұмыс істеудегі басты айырмашылығы тұтынушы өз компьютерінің ресурстарын емс, өзіне интернет- қызметі ретінде берілген шалғайдағы мықты серверлердің ресурстарын пандалануында. Сол арқылы тұтынушы өз дереккөздерімен жұмыс істеуіне толық мүмкіндік аллоды, ал бірақ сол дереккөздер орналасқан операциялық жүйеге, бағдарламалар база сына, есептегіш серверлердің жұмысына ешьь кедергі келтіріп, она өзгерте алмайды. 
  

Бұлтты технологияныпайдаланудың тиімді жақтары

• 
  үлкен ресурстарды қажет ететін қиын есептерді шешььу үшін тұтынушы өзінде жоқ көптеген серверлерді, бағдарламаларды бұлттар тарапынан пандалана алады;
  
• 
  тұтынушы кез-келген жердин, кез-келген уақытта интернетке қосылған кез- келген компьютерлік құралғымен өз дерек көздерімен жұмыс істей алады;
  
• 
  тұтынушы компьютерлік құралғынаң осалдығына, немсе онаң сынап бұзылуына, немсе жұмыс істейтін бағдарламанаң тоқтап, бұзылып қалуына тәуелді болмайды;
  
• 
  тұтынушы өз дереккөздерімен басқа адамдармен ешьь қиындықсыз бөлісіп, сол дереккөздерімен олармен бірге қосылып жұмыс істей алады;
  
• 
  жеке компьютердегі бағдарламалармен салыстырғанда бұлттық қызметтер көбінесе тегін, немсе бағалары айлық жарнақы ретінде өте тарзан келеді
  
• 
  кейбір жобаларды «бұлтқа шығарудың» әсіресе ірі компанияларға тиімді болатын жағы – аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз етулерді администрациялауға, қолдауға, жаңартуға, лицензиялауға кететін шығындарды үнемдеуінде болып табылады;