Сабақ кестесі: Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан және 2 сынақ аптасынан тұрады

5. 
   Дәрістік кешен (дәріс тезистері, көрнекілік, таратылу материалдары, қажетті әдебиет тізімі) -
   

1. 
   Маркетингтік коммуникация кешені.
   
2. 
   Маркетингтік коммуникация кешенінің құрлымы.
   
3. 
   Маркетингтік коммуникация кешеніндегі жарнама.
   
4. 
   Жарнама функциялары.
   

1-сұрақ. Нарықққа ықпал ету маркетингтің негізгі принциптерінің бірі болап табылда.ы Маркетинг – нарықта қызметтің табысьылығын және тиімділігін көтеру, сатуды көтеру мақсатында өтімді ынталандыру, сұраныстың белсенді қалыптасуын білдіреді.

Маркетинг тұрғысынан коммуникация нарық объектілері арасында ақпараттармен алмасудың жүйесін қамтитын күрделі, көп аспектілі түсінікті білдіреді.

Коммуникацияның әлеуметтік-психологиялық интерпритациясы негізгі төрт компоненттен тұратын жүйе ретінде қарастырады:

- коммуникатор (жіберуші) адресатқа жіберілген негізгі үндеуді білдіретін ақпарат көзі;

- үндеу – коммуникацияның негізгі идеясын білдіретін жазбаша немесе ауызша бейнесі;

- үндеуді жеткізуші-адресатқа ақпаратты жіберу процесінде жүзеге асырылатын коммуникация құралы;

- адресат- үндеуді қабылдайтын мақсатты аудитория.

Нәтежиесінде бұл жүйеге қол жеткізілген нәтежие – яғни қабылданған үндеулерге байланысты адресаттың өзгерістері де кіреді.

Коммуникация жүйесі кәсіпорынның сыртқы ортаға бейімделуі ретінде қызмет етеді. Сондықтан келесі әдістер қолданылады:

- риторикалық адресатқа өзінің сенімділігін білдіру үшін, өзінің дұрыстығын көрсету үшін өзінің репутациясын қолдануды ұсынады;

- пропоганды- адресатты өзінің көзқарастары мен іс әрекеттерін дұрыс екендігіне сендіруге бағытталған;

- келісімдер (переговоры)- қойылған мақсаттың шегінде екі жақтың қанағаттануын білдірген кезде тиімді болып табылады.

Маркетингтік коммуникация кешені – туристтік кәсіпорынның коммуникация адресаттарымен белгілі бір қарым-қатнасты бекітуге және оны ұстап тұруға бағытталған шаралар жүйесі.

Туристтік кәсіпорындардың маркетингтік коммуникациясының маңызды мақсатты аудиториялары болып табылатындар:

1. Фирма қызметкерлері. Фирманың алға қойылған мақсатының көбіне тек қана жетекшілеріне ғана емес, сонымен бірге оның персоналдарына, оларды жігерленуіне де, коллективтегі психологиялық климатқа да байланысты болып табылады. Бұл жағдайда коммуникацияның негізгі қолданатын құралдары болып: еңбекті материалды ынталандыру, қызметте көтермелеу, кәсіби шеберлік конкурстары саналады.

2. Потенциалды тұтынушылар. Мақсатты нарықпен коммуникация жүйесі әртүрлі құралдар мен инстументтермен ерекшеленеді. Туристтік кәсіпорынның оларға жауапты реакциясынақты маркетингтік жағдайларға байланысты әртүрлі болады. Нәтежиесінде ол фирма-коммуникатордың ұсынытын туристік өнімін алудан тұрады.

3. Маркетингтік делдалдар. Олардың құрамына сауда делдалдары (турбюро, экскурсиялық бюролар, турагенттіктер) ,сонымен бірге жеке маркетингтік функцияларды орындайтын фирмалар және тұлғалар кіреді.

4. Байланысты аудиториялар. Кәсіпорынның нарықтық қызметіне тікелей қатыспайтын тұлғалар немесе ұйымдар жатады. Белгілі бір жағдайда олар өздерінің мақсаттарына жетуде ықпал етеді. негізгі байланысты аудиториялар: қаржылық және сақтандыру компаниялары, бұқаралық ақпарат құралдары, құқыққорғау органдары, санитарлық және экологиялық байқау, тұрғындар болап табылады.

Байланыс аудиториялармен коммуникацияның негізгі құралы жарнама, спонсопрлық шаралар, аймақтың, қаланың әлеуметтік проблемаларын шешуге қатысу болып табылады.

5. Туристтік қызмет көрсетуді өндірушілер. – орналастыру, тамақтану, көліктік қызмет көрсету бойынша қызметтерді ұсынытын кәсіпорындар. Коммуникациялық ықпал етудің құралы ретінде жарнама, қоғаммен байланыс құралдары қолданылады.

6. Мемлекеттік билік және басқаару органдары. Олармен қарым-қатнасты бекіту және ұстап тұру үшін әртүрлі жалпы мемлекеттік бағдарламаларға, презинтациялар жәрменкелерге қатысу қолданылады.

- жеке сату;

- өтімді ынталандыру;

- қоғаммен байланыс;

- жарнама.

Жеке сату дегеніміз фирманың сатуды жүзеге асыру және туристік өнімді өткізу мақсатында бірнеше потенциалды сатып алушылармен тікелейбайланысы.

Жеке сату туризмде кеңінен таралған. Сатушы ролінде фирманың барлық қызметкерлері саналады. Клиенттермен байланыс телефон арқылы, жеке кездесуде немесе пошта арқылы жүзеге асырылады.

Өтімді ынталандыру турстік кәсіпорынның маркетингтік стратегиясының шегінде әртүрлі шараларда мақсатты аудиториялармен байланыс жасау үшін қажет шаралар мен әдістердің жүйесін білдіреді.

Қоғаммен байланыс – басқаша айтқанда паблик релейшнз қоғаммен және турстік кәсіпорын арасында жақсы қарым-қатнас пен түсінушілікті орнатуға бағытталған қызмет.

Жарнама- турстік өнімді ұсынуға және оған сұранысты қалыптастыруға, сонымен бірге турстік кәсіпорынның имиджін қалыптастыруға мүмкіндік беретін төленетін қызмет түрі.

«Жарнама» сөзі бір нәрсені көрсететін, сатып алушыларды тартуды, бір нәрсе туралы мәліметтерді таратуды білдіретін шаралар.

Көптеген мамандардың пікірінше жарнаманы тауарлар мен қызметтердің сапасын және идеясын тұтынушылардың сұранысына және қажеттілігіне айналдыратын коммуникацияның түрі ретінде қарастырады.

Жарнамалы коммуникация ақпарат көздерін белгілі бір каналдар арқылы тұтынушыға жіберуді білдіреді.

Жарнамалы коммуникацияның негізгі элементтері:

1. 
   Жіберуші (коммуникатор)- Адресатқа жаранмалы үндеуді жіберуші.
   
2. 
   Кодттау белгілі бір кодтар түрінде тұтынушыға ұсынушының идеяларды жіберуге ұмтылатын процессі.
   
3. 
   Коммуникация каналы коммуникация процесіне қатысушы және ақпаратты жіберушілерді біріктіреді.
   
4. 
   Декодтау- жарнама кодын алушы тіліне аудару.
   
5. 
   адресат- жаранама ұсынылатын мақсаттыф аудитория.
   
6. 
   жауапты реакция жарнамамен байланыс жасау нәтежиесінде пайда болатын алушылардың көзқарасын білдіреді.
   
7. 
   кері байланыс жіберушіге алушының жауапты реакциясын білдіреді.
   

• 
  физикалық;
  
• 
  психологиялық;
  
• 
  семантикалық
  

4-сұрақ. Жарнаманың көптеген түрлері болады. Олар әртүрлі мақсаттарды көздейді, сонымен бірге экономикаға, идеологияға, мәдениетке, әлеуметтік климатқа ықпалын тигізеді. Бірақ оның негізгі дәстүрлі мақсаты-тауардың өтімін және жарнама берушінің табысын қамтамасыз ету болып табылады.

Сұраныс пен өтімді ынталандыра отырып, сатып алушыға тауарды сатып алуға және сату процесін жеделдете отырып жаранама экономикалық функцияны орындайды. Бұл функция жарнаманың бәсекелестікті қолдайтындығын, өтім нарығын кеңейтетіндігінен көрініс табады.

Өндіруші мен оның тауары туралы көптеген ақпараттар ағымын тұтынушыларға жібере отырып жарнама ақпараттық функцияны орындайды.

Сонымен бірге маркетинг жүйесінің бір бөлігі бола отырып, ол сатып алушыларды сату-сатып алу процесіне тартып, тұтынушыларды ынталандыру механизмімен коммуникативті функциясын жүзеге асырады. Жарнама қызметін зерттеу процесінде қолданылатын анкета, сұрау, пікірлерді жинау көмегімен нарық және тұтынушы арасында кері байланыс пайда болады. Бұл нарықтағы тауар қозғалысын бақылап, тұтынушылар арасында тұрақты жүйе орнатуға, қажет жағдайда жаранама және өткізу процесіне уақытында түзетулер енгізуге мүмкіндік береді. Осыған байланысты жарнаманың бақылаушы және түзетуші функцияларын қалыптасатынын көреміз.

Нарыққа жаңа тауарларды енгізу процесінде жаранама адам қызметінің әртүрлі салаларында білімді таратуға мүмкіндік береді. Осыған байланысты жаранамасның білім беру функциясы қалыптасады.

Белгілі бір тұтынушылар категориясына ықпал етуге бағытталған өз мүмкіндіктерін пайдалана отырып жарнама көбіне сұранысты басқару функциясын орындайды.

Қортындысында жаранаманың барлық функциялары коммуникацияның кешенінің басқа элементтері сияқты маркетингтің негізгі мақсаттарына жетуге бағытталған яғни сұранысты қалыптастыру және өткізуді ынталандыруға бағытталған.

1. Маркетингтік коммуникация кешені.

3. 
   Маркетингтік коммуникация кешенінің құрлымы.
   
4. 
   Маркетингтік коммуникация кешеніндегі жарнама.
   
5. 
   Жарнама функциялары.
   

1. Туристік жарнама ерекшеліктері.

2. Жарнама түрлері.

3. Жарнамалық кампания.

Туризм саласындағы жарнаманың ерекшеліктері келесідей:

1. тура емес сипатының болуы. Коммуникациялық сигнал потенциалды клиенттерге фирма қызметкерлері арқылы емес, әртүрлі делдалдар арқылы ақпарттар жеткізіледі (бұқаралық ақпарат құралдары, проспекттер, каталогтар, афиша және т.б.)

2. Біржақты бағыттылық. Жарнама тек жарнама берушіден адрессетқа ғана бағытталады.

Дәріс 3 Жарнамалық зерттеулер және жарнаманың мақсатын анықтау.

1. 
   Жарнамалық қызметті ақпараттық қамту.
   
2. 
   Жарнамалық зерттеулердің мәні.
   
3. 
   Жарнамалық зерттеулердің бағыттары.
   
4. 
   Жарнама мақсаттарын анықтау.
   

Жарнаманы ақпараттық қамту туристік кәсіпорынның маркетигтік ақпараттарының жалпы жүйесінің құрамдас бөлігі б.т. Жарнамалық қызметте ақпараттарды қалыптастыру және қолданудың келесідей негізгі принциптері бар:

• 
  Өзектілік; ақпараттардың әр кезеңде жарнамалық қызметтегі жағдайын нақты сипаттайды.
  
• 
  Доставерность;объективті жағдай мен оның дамуының жүзеге асырылуына негізделеді.
  
• 
  Релеванттілік; қалыптасқан талаптарға сай мәліметтерді алуға және қажет емес мәліметтермен жұмыс істемеуге мүмкіндік береді.
  
• 
  Бейнесінің толықтығы туристік кәсіпорынның жарнамалық қызметін қалыптастыратын немесе олардың жағдайы мен дамуына ықпал ететін барлық факторларды есепке алу үшін қ..т.
  
• 
  Мақсатты бағыттылық мәліметтерді нақты мақсаттар мен міндертерге бағыттайды.
  
• 
  Келісімділік және ақпараттық бірлік теріс қортындылардың мүмкіндігін болдырмайтын ақпараттар жүйесін жасауды талап етеді.
  

• 
  Ішкі фирмалық;
  
• 
  Сыртқы;
  
• 
  Бастапқы.
  

Ішкі фирмалық ақпарат көздерінің ішінде бухгалтерлік және статистикалық есептерді бөліп көрсету қажет: ағымдағы өткізу көрсеткіштері туралы мәліметтері, шығындар көлемі мен алынатын табыстар туралы мәліметтер, бұрын өткізген зерттеулер материалдары.

Мұндай ақпарат оперативті сипатқа ие бола отырып, жетекшілер мен мамандарға жарнаманы басқару бойынша шешім қабылдауды жеңілдетеді.

Сыртқы ағымдағы ақпарат туристік кәсіпорынның сыртқы маркетингтік ортада болып жатырған жағдайлар туралы ақпарат алуға мүмкіндік беретін көздердің кешенін білдіреді .Мұндай ақпараттардың негізгі көздеріне жататындар:

• 
  Статистикалық баспа; - заңды және нормативті актілер;
  
• 
  Анықтамалар; - кітаптар, оқу құралдары ;
  
• 
  Бұқаралық ақпараттық құралдары; - бәсекелестердің жарнамалық қызметі;
  
• 
  Мамандандырылған көрмелер мен жәрмеңкелер;
  
• 
  Жеке каммуникация каналдары: - коммерциялық банктер мен мәліметтер базасы.
  

Фирмаішілік және ағымдағы ақпараттардың сипаты мен көлемі тиімді жарнамалық қызметті ұйымдастыру үшін жеткіліксіз б.т. Осыған байланысты жарнамалық қызметтің нақты проблемаларын шешуге бағытталған, маркетингтік зерттеу процесінде қалыптасатын бастапқы ақпараттарды жинау фирма үшін маңызды.

Жарнамалық зерттеудің 5 міндетті кезеңі болады:

1-ші. Жарнамалық зерттеудің мақсаты мен міндетін анықтау;

2-ші. Ақпарат көздерін іріктеу.

3-ші. Ақпарат жинау;

4-ші. Жиналған ақпараттарды талдау.

5-ші. Зерттеу нәтижелерін анықтау.

Жарнамалық зерттеудің негізгі _______ маңызды кезеңі мақсаттар мен міндеттерді анықтау б.т. Олар туристік кәсіпорынның жарнамалық қызметі үшін өзекті проблеманың ерекшелігіне байланысты анықталады.

Белгіленген мақсаттар мен міндеттер негізінде ақпарат көздерін іріктеу жүзеге асырылады. Ақпарат көздерін іріктеудің негізгі принципі қажетті ішкі фирмалық , Сыртқы және бастапқы ақпараттарды тез және тиімді жеткізу б.т.

Ақпараттарды жинау келесі бағыттар бойынша жүреді:

• 
  алдыңғы жарнамалық қызмет нәтижелері;
  
• 
  туристік қызмет тұтынушылары;
  
• 
  туристік өнім;
  
• 
  туристік нарық;
  
• 
  жарнамалық қызмет көрсету нарығы:
  

Зерттеу нәтижелерін ұсыну ұсыныстар мен қортындыларды жасауды ұйғарады.Олар туристік кәсіпорынның жарнамалық қызметінің қойған мақсаттарын шешуге бағытталған, талдау нәтижесінен шығатын болуы керек.

Жарнамалық зерттеулер