1.Білімділігі: М.Шахановтың өмірі мен шығарма-шылығына кеңінен түсінік бере отырып, “Отырыр”шығармасындағы кейіпкерлерге мінез-
деме беру, өлеңнің идеясы мен мазмұнын ашу, құрылысына талдау жасау;
2. Дамытушылығы: Мәнерлеп оқу дағдысын қа-
лыптастыру ,тіл байлығын арттыру, ойлау қабі-летін дамыту. Өзіндік шығармашылық ізденуге баулу;
Тәрбиелігі: Ақын шығармасындағы оқиға негізін- де оқушыларды елді күшпен емес, ақылмен билеу секілді игі істерге үйрету, ел алдындағы парызын түсіне білуге, ерлікке, қайсарлыққа тәрбиелеу.
жүзден астам ғалымдар, академиктер,қоғам қайраткерлері,ақын-жазу-
шылар мен өнер адамдары шыққан.
Екіншіден, Отырар өз заманындағы руханият астанасы болған
Александриядан кейінгі әлемдегі ең үлкен кітапхананың осы қалада
орналасуы.
Үшіншіден, Отырар өзінің қаһарман қорғаушыларымен өшпес
даңққа бөленген, батырлықтың , отансүйгіштіктің теңдесі жоқ үлгісіне
айналған қала.
Сондай-ақ бұл жерде Қожа Ахмет Ясауидің ұстазы бабтардың
бабы Арыстанбаб жерленген.
Отырар тарихта “Отырар ойраны” деген атпен қалды.
Отырар туралы не білеміз?
Отырар- ортағасырдағы ірі қала орны.Ол Оңтүстік Қазақстан облысы,Отырар ауданына қарасты Темір ауылындағы теміржол стансасынан солтүстік батысқа қарай 7км жерде орналасқан.
Ол тарихта Тұрарбанд,Тұрар,Тарбанд (Фараб) деп аталады. Отырар-Ү-ХҮ ғғ. Арал бойындағы көшпелі тайпалармен сауда жасайтын орталық болған.Иран мен Орта Азиядан Сібірге,
Монғолияға және Қытайға қатынайтын сауда жолындағы маңыз-ды қала болған.
Кейбір зерттеушілердің пікірінше,қалада сол кезде әлемдегі аса ірі кітапхана және көптеген мешіт-медреселер болған.
1218 ж. Хорезмшаһ Мұхамедтің Отырардағы билеушісі Қайыр-ханның әмірімен Шыңғыс хан керуенінің саудагерлері өлті-ріледі.Бұл Шыңғыс ханның Орталық Азияға шапқыншылық жа- сауына сылтау болды.Тарихи әдебиеттерде бұл қырғын “Отырар ойраны ” деген атпен белгілі.
1219ж. күзде моңғол әскерлері Отырарға жетті.Моңғол шап-қыншылығы салдарынан Отырар қиратылып, қала тұрғындары қырғынға ұшырады.
Отырардың қоршауға алынуы.
1219 жылы қыркүйек айында 200 мың адамнан тұратын моңғол әскері Отырарға шабуыл жасады.Шыңғыс хан әскерінің түменбасылары:Шаға-
тай,Үгедей,Сүбедей,Жебе,Тонышар Отырарды қоршауға алды.
50 мың адамнан құралған әскері бар Қайырхан Отырарды табандылық-пен қорғайды.Олар қала қақпасын қатты бекітеді.Екі айдан аса оты-рарлықтар жаудан қорғанады.Осы аралықта азық-түліктің қоры таусы-лып,отырарда аштық орын ала бастайды.Аштыққа шыдамай,соғыс жеңі-ліспен аяқталады деп ойлаған Отырар әскерінің бір бөлігі моңғол-дар жағына өтіп кетеді.Ал Хорезм шаһ Мұхаммед болса,өзінің 400 мың әскері бола тұра, қол ұшын бермейді.
Отырардың берілуі.
Қоршауда 5 ай бойы болған Қайырханның әскерінде 20 мың адам ғана қалады.6 айға созылған соғыста шал-кемпірлер мен балаларда табан- тіресе шайқасты. Қала тұрғындары 2 ай бойы аш болды.Бірақ қаншама шабуыл жасағанмен, моңғолдар қаланы ала алмады.Шыңғысхан қаһарла-нып:”Бүкіл қол қырылса да,Отырырды алу керек!”-деген бұйрық бере-ді.Күн санап Отырыр тұрғындарының жағдайы нашарлайды.Азық–сулары таусылады.Отырарлықтар туған қаласын қорғауға барынша әрекетте-неді. Бірақ,не пайда, осы күндері адам ойламаған қайғылы оқиға болады.Отырарға Хорезм шаһы көмекке жіберген Қарашоқы деген қол-басы опасыздық жасап,қараңғы түнде өздері қорғап тұрған қаланың қақпасын моңғол әскерлеріне ашып береді.Қала тұрғындарының бірі қалемай өлтірілді.Қала осылай қирады.
Сабақтың барысы
Оқулықпен жұмыс
Сөздікпен жұмыс Төске өрлеген – атағы шыққан Осал тұсы - әлсіз жері Алапатта - соғыста дегенді білдіреді Тірі өлік – ұяттан өлу Безбүйрек – ешкімге жаны ашымайды Шарам нешік – амалым жоқ
1219 жылы қыркүйек айында Шыңғысхан жасағы Отырыр қаласын екі жүз мың әскермен қоршап ал-ды .Бірақ қаншама шабуыл жасағанмен, моңғолдар қаланы ала алмады . Шыңғысхан қаһарланып:”Бүкіл қол қырылса да , Отырырды алу керек!”-деген бұйрық береді. Күн санап Отырыр тұрғындарының жағдайы нашарлайды . Азық –сулары таусылады . Әскер басшысы опасыздық жасап,қараңғы түнде өздері қорғап тұрған қаланың қақпасын ашып береді .
Жау сақтындарды да , қала халқын да қырып салады. Қалаға жаппай от қояды. Сонымен алты ай бойы берілмеген, әлемге әйгілі Отырыр қаласының орнында төбе-төбе топырыақ пен күл үйінділері қалады .
“Мәдени мұра “жәдігерлері
Сен білесің бе ?
Есіңде сақта...
1. Отырарда әлемнің 7 кереметінің бірі Александриядан кейінгі
2-ші кітапхана болған.
2. Екінші Аристотель әл-Фараби осы қаладан шыққан.
3. Қазіргі кезде ҚР бас муфтиі, шығыстанушы, профессор Ә. Дербіс
Әлінің зерттеуінше Отырардан 21 (жиырма бір) Фараби шыққан.
4. Қожа Ахмет Ясауидің ұстазы бабтардың бабы Арыстанбаб жерленген.
