Қысқа мерзімді жоспар
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.1А Функция, оның қасиеттері және графигі.
|
Колледж:
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:
|
Курс 1
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақ тақырыбы:
|
Бөлшек-сызықты функция
|
Осы сабақта
қол жеткізілетін
оқу мақсаттары
|
бөлшек-сызықты функцияның анықтамасын енгізу;
бөлшек-сызықты функцияның графигін салуды үйрету;
y=ax+bcx+d функциясын қасиеттерін талдау.
|
Сабақ
мақсаттары
|
Бөлшек-сызықты функция және оның графигімен, асимптоталары мен таныстыру, есеп шығартып үйрету
|
Бағалау
критерийлері
|
1) бөлшек-сызықты функцияның анықтамасын біледі.
2) бөлшек-сызықты функцияның графигін салуды үйренеді;
3) y=ax+bcx+d функциясын қасиеттерін талдайды
|
Тілдік
мақсаттар
|
Тілдік мақсаттарды, лексика мен тіркес мысалдарын қоса анықтаңыз
Оқушылар: математикалық терминдерді дұрыс пайдаланып, функцияның қасиеттерін сипаттайды, теоремаларды дәлелдей алады.
|
Құндылықтарды
дарыту
|
Оқушылар өз сыныптастарымен диалогқа қатысуы керек, сол сияқты сыныппен талқылауға коммуникативтік дағдыларын дамытып, қатысуы керек. Оқушыларға есептер шығару үшін шығармашыл болу керек, талап қоя білуі, жұппен жұмыста қолдау көрсете алуы керек.
Жұппен жұмыста оқушылар әріптесіне қарап, идеяларымен бөлісіп және талқылауға қатысып, жауапты болуға үйренеді.
|
Пәнаралық
байланыстар
|
Геометрия, сызу.
|
АКТ қолдану дағдылары
|
Презентация.
|
Бастапқы білім
|
Функция ұғымы. Сызықтық, квадраттық функциялар, қасиеттері.
|
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
|
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
|
Сабақ ресурстары
|
Сабақтың басы
5 минут
|
Тренинг: «Жылы лебіз» - шаттық шеңберге тұрғызып, бір – бірлеріне жақсы тілектер айтқызу. Топтарға суреттер бойынша біріктіру.
Оқушыларды сабақ тақырыбымен, оқу бағдарламасындағы оқу мақсаттарымен таныстыру, бірлесіп сабақ мақсаттарын қою.
|
|
Сабақтың
ортасы
10 минут
20 минут
|
№1. Өткен материалды қайталау. ( Сұрақ-жауап)
Егер жұп функцияның анықталу облысы [a; b] кесіндісі болса, онда a және b сандары туралы не айтуға болады?
Тек оң сан қабылдайтын тақ функция бар ма? Жауабын түсіндіріңдер.
Функцияның периодтылығының мағынасын қалай түсіндіресіңдер?
Функция таңбасының тұрақтылық аралықтарын қалай анықтайды?
Кез келген функцияға кері функция бола ма? Жауабын түсіндіріңдер.
№2.Жаңа сабақ.
Анықтама.
түріндегі функция – бұл бөлшек-сызықты функция, мұндағы x – айнымалы, a, b, c, d – белгілі бір сандар және c≠0, ad−bc≠0.
Бұл функциялардың оң жақ бөліктері алымы – бірінші ретті екімүше немесе нөлден өзге сан, ал бөлімі – бірінші ретті екімүше болатын рационал бөлшек болады.
1) Егер c=0 болса, онда d≠0, онда – сызықты функция, оның графигі – түзу болады. Сонымен, сызықты функция - бөлшек-сызықты функцияның дербес жағдайы.
2) Егер болса, онда (1) формулаға c-ның мәнін қою арқылы
аламыз, яғни - сызықты функция. Бөлшек-сызықты функциясының графигі гипербола болады.
Бөлшек-сызықты функцияның графигі функциясының графигін координаталар осі бойымен параллель көшіру арқылы алынады, бөлшек-сызықты функция гиперболасының тармақтары нүктесіне қатысты симметриялы болады.
Бөлшек-сызықты функциясының қасиетттері
Бөлшек-сызықты функциясының анықталу облысы: D(y)=( )∪ (− ; + ).
Бөлшек-сызықты функциясының мәндер жиыны: E(у) =( )∪ ( ).
Функцияның нөлдері:
Егер x=0 болса, онда , d≠0. Яғни функцияның нөлдері бар A(0; ) - нүктесі.
X осімен қиылысу нүктелері:
Егер y=0 болса, онда x=− . Яғни егер a≠0, болса, онда X осімен қиылысатын нүктенің координаталары (− ;0). Ал егер a=0, b≠0 болса, онда бөлшек-сызықты функция графигінің абсцисса осімен қиылысу нүктелері болмайды.
Функцияның ең үлкен және ең кіші мәндері жоқ.
Бөлшек-сызықты функция графигінің асимптоталары: Вертикаль асимптота x=− түзуі; ал горизонталь асимптота y= түзуі болады.
Егер ad<bc болса, функция (−∞;− ); (− ;+∞) аралықтарының әрқайсысында кемиді.
Егер ad>bc болса, функция (−∞;− ); (− ;+∞) аралықтарының әрқайсысында өседі.
Теориялық бөлім жұмыс. Тест.
Келесі функциялардың қайсысы бөлшек-сызықты болады?
Айнымалының қандай мәндері үшін функцияның мәні болмайды?
___________
______________
______________
Функцияның анықталу облысын, мәндер жиынын және осьтермен қиылысу нүктелерін табыңыз:
Анықталу облысы D(y)=________________
Мәндер жиыны E(y)=______________
Осьтермен қиылысу нүктелері: Oy-пен:____________ Ox-пен:______________
Дұрыс жауапты таңда:
. . (1; 2).
(-1; 1).
. (0; 1). . .
Бөлшек-сызықты функцияның графигі
Бөлшек-сызықты функцияның графигін гиперболасын координаталар осі бойымен параллель көшіру арқылы алуға болады.
Яғни Бұл түрлендіру бүтін бөлікті ерекшелеу деп аталады.
График тұрғызу үшін теңдіктің оң жақ бөлігін бүтін бөлікті ерекшелей отырып, түрлендіреміз:
екендігін болжай отырып, бөлшек-сызықты функцияның графигін түріне әкелуге болатындығын анықтаймыз.
функциясының графигін гиперболасын Ox осі бойымен |m| бірлікке және Oy осі бойымен |n| бірлікке көшіру арқылы алуға болады. Көшірудің қай бағытта жүретіндігі m мен n-нің таңбасына байланысты.
Бұл көшіруде гиперболасының асимтоталары ) түзулеріне ауысады.
Графикті дәлірек салу үшін оның координаталар осімен қиылысу нүктелерін табу керек. Сонымен, бөлшек-сызықты функцияның графигі гипербола болады.
Теориялық бөлім жұмыс.
функциясының графигін тұрғызыңыз.
функциясының графигін тұрғызыңыз.
Бөлшек-сызықты функцияның асимптоталары
Функция:
түзуі – вертикаль асимптота.
– горизонталь асимптота.
Көлбеу асимптотаның теңдеуі y=kx+b түрінде болады. k және b коэффициенттері келесі түрде есептеледі: ; b=limx→∞(f(x)−kx)
Теориялық бөлім жұмыс.
функциясы графигінің асимптоталарын табыңыз.
Жауабы:
Вертикаль асимптома : х =_____ түзуі.
Гортзонталь асиптома : у=______ түзуі.
функциясы графигінің вертикаль және горизонталь асимптоталарын табыңыз.
Жауабы:
Вертикаль асимптоманың теңдеуі :
Гортзонталь асиптоманың теңдеі : .
функциясының графигін тұрғызыңыз
|
Презентация
https://bilimland.kz/kk/courses/math-kz/analiz-bastamalary/analiz-bastamalary/funkcziya-uhymy-zhane-onyng-berilu-tasilderi/lesson/bolshek-syzyqtyq-funkcziyanyng-grafigi
|
Сабақтың соңы
5 минут
|
Рефлексия «Екі жұлдыз, бір тілек»
Үйге тапсырма /қайталау
|
|
Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
|
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
|
Оқушылар математикалық мәтінмен, презентациямен жұмыс жасайды. Өзара бірлескен оқу жүзеге асырылады.
Сабақта білім деңгейлері әр түрлі оқушылардың топта жұмыс жасап, материалды толық меңгеруіне жағдай жасалған.
Өздігінен жұмыс істеген кезде Сіз жекелеген оқушыларға сұрақтар беру арқылы көмектесе аласыз.
Барлық оқушылар:
Функцияның қасиеттерін біледі және график бойынша сипаттайды.
Көптеген оқушылар:
Функцияның графиктерін салады және қасиеттерін график бойынша сипаттайды.
Кейбір оқушылар:
Функцияның қасиеттерінің сипаттамалары бойынша графиктерін салады.
|
Ауызша және жазбаша жұмыстар
Мәтінмен, презентациямен, топпен жұмыс кезінде оқушылардың дескрипторлар бойынша өзара бағалау, өзін-өзі бағалауы қарастырылады.
|
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқумақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
|
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
|
|
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
|
Қосымша№1.
Топқа біріктіру.
1-топ 2-топ 3-топ
Қосымша№2.
Функция
Қосымша№3.
Тапсырма №1. Графигі бойынша функциясының қасиеттерін сипаттаңыз:
Тапсырма №2. Графигі бойынша функциясының қасиеттерін сипаттаңыз.
Тапсырма №3. Функцияның қасиеттері бойынша графигін салыңыз.
Қасиеттері:
D(f) = (–; +).
E(f) = (–; +).
b = 0, функция тақ.
а) Нөлдері: (– b/k; 0), б) Оу: (0; b).
а) k > 0 болғанда өседі; б) k < 0 болғанда кемиді.
шектелмеген.
Ең үлкен, ең кіші мәндері жоқ.
(–; +) жиынында үзіліссіз.
Достарыңызбен бөлісу: |