Сабақ тақырыбы: Ә. Марғұлан. Беғазы- дәндібай мәдениеті

Класс: 6 «а»

Пәні: Ежелгі Қазақстан тарихы.
Сабақ тақырыбы: Ә. Марғұлан. Беғазы- Дәндібай мәдениеті.

Мақсаты: қола дәуіріндегі Беғазы- Дәндібай мәдениетінің тарихы, ерекшелігі туралы білімдерін меңгерту мағұлмат беру және тақырыпқа байланысты атауларды есте сақтауға жағдай жасау.

Дамытушылық: өздігінен ойлау қабілетін жетілдіруге жағдай жасау,ізденімпаздық қасиеттерін қалыптастыру, салыстырмалы талдау жасауға, дүниетанымын тарихи ойын дамыту.

Тәрбиелік: өз елінің төл тарихына,мәдениетке деген құрмет сезіміне тәрбиелеу, өткенін біліп, келешегін болжай алатын ұрпақ тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа сабақ.

Сабақ әдісі: сын тұрғысынан ойлау технология ,жобалау технологиясы

Сабақ көрнекілігі: интерактивті тақта,карта

Пәнаралық байланыс: география,өнер,еңбек.

Жүру барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды 3топқа бөліп орналастыру.

Психологиялық дайындық. Ой қозғау.

«Жұмбақ хат» талқылау.

Балалар, бізге Қазақстанның Солтүстік, Орталық Батыс бөлігінен хат келіпті. Сол хатты бірге оқып көрейік.

Бұл кезеңде жалпы адамзат баласының даму тарихында ерекше орын алады. Адамзат металл өңдеді игерді. Өндіріске металл құралдардың енуі еңбек өнімділігін арттырды, шаруашылықтың жаңа түрлері пайда болды.Тұрмыста тұңғыш пайдаланылған металл-мыс.Металл кеніштері қазіргі Зыряновск,Жезқазған маңайы,Қарқаралы, Ақшатау тауларында болған.Кен өндірушілер қонысы -кеніш болған. Кенді қорыту үшін қазандықтар болған.Бұл дәуір б.з.б. 2 мыңыншы жылдықта басталған. Б.з.б. 2800жыл-б.з.б.900 жыл аралығын қамтыған.Бүл дәуір мәдениеті Андронов мәдениеті.Климаты бұдан 3мың жыл табиғаты құрғақ,қысы қатал әрі ұзақ, жазы қысқа, әрі ыстық болған.Еңбек құралдары қатты, әдемі сары түсті, үлкен мыс қазандаржебе ұшы, қанжар жасау үшін құю қалыптар қолданылған.

1.Бұл хатта қандай дәуір айтылған?

2.Қалай сипатталған?

3.Басты ерекшелігі.

4. Бұл дәуірде қандай аймақтар айтылған
Отан... Атамекен....Атажұрт.... Тарих.. Бұл құлаққа асқақ естілер асыл ұғымдар.Тәуелсіздік алғаннан кейін ес жиып, өз Отанының тарихына ден қоя бастады. Біздің туған жеріміз Қазақстан халқымыздың ата баба мекені, ежелгі қоныстарына көңіл бөлініп, зертеле бастады..

ІІ. Жаңа сабақ.Деректі фильм көру. Беғазы Дәндібай мәдениетінің табылу,зерттелу сәттері. Археологтар тапқан ашқан жаңалықтар.

Жаңа ақпарат.

Беғазы-Дәндібай мәдениеті.Бұл атау Орталық Оазақстандағы Беғазы және Дәндібай мекеніндегі обаларға байланысты қойылған.

1. 
   Жерлеу орындарының құрылыстары өте ірілігімен
   
2. 
   Тас қашау өнерінің жетілгендігімен ерекшеленеді.
   

Ернеуі тік, бүйірі шығыңқы, түбі тегіс болып келеді.

1. 
   Құмырылар әртүрлі өрнекпен безендірілген.
   
2. 
   Тарақ жүзді және үзік сызықты үшбұрышты өрнектер көп кездеседі.
   

Оқушыларға тақырыпқа байланысты проблемалық сұрақтар күні бұрын беріліп,ізденіп келу тапсырылған болатын.

І топ. Ә.Марғұлан өмірі. Орталық Қазақстанды зерттеу жұмыстары.

ІІ топ Беғазы-Дәндібай мәдениеті.

ІІІ топ. Беғазы-Дәндібай тұрғындар кәсібі.

ОртақҰқсастығы

Балалар, осындай еліміздің осындай құнды мәдени ескерткіштерімізбен мақтанайық, бағалайық, сақтайық,зерттеуге ат салысайық.

А.б.з.б. 2800жыл-б.з.б. 900 жыл аралығын қамтиды.

Ә.б.з.б. 3000-2800 жыл

Б. Б.з.б 12 мың-5мың жыл

В. б.з.б. 5мың-3мың жыл
2.”Беғазы-Дәндібай мәдениеті” хронологиялық ауқымы.

А. Б.з.б. 12-8 ғасыр

Ә. б.з.б. 3000-2800 жыл

Б. Б.з.б 12 мың-5мың жыл

В. . б.з.б. 5мың-3мың жыл

3.”Беғазы-Дәндібай мәдениеті” орналасқан аймақ.

А. Қалба кен орны.

Ә. Орталық Қазақстан.

Б. Батыс Сібір

В. Петровка мен Боголюбов.

4.Ә. Марғұлан зерттеулері қай дәуір ескерткіштерін зерттеді.

А.жаңа тас ғаыры неолит

Ә. Мезолит дәуірі

Б.Қазақстан жеріндегі қола ескерткіштері

В.палеолит дәуірі

5.Қола дәуірін жоспарлы зерттеу басталды.

А.1999жыл

Ә.1989 жыл

Б. 1946 жыл.

В. 1946 жыл

А. Мыс пен қалайы.

Ә. Тас

Б. Мыс

А. кен өндіру, металл өңдеу

Ә. Бау-бақша

Б. Егіншілік

В. Тас өңдеу

8.Қола дәуір қоныстары орналасқан аймақ

А. Өзен-көл жағалауында

Ә. Тау аймағы

Б. Шөлді аймақ

В. Далалық

9.Бұдан үш мың жыл Қазақстан табиғаты

А. Қарлы

Б. Жаңбырлы

В.Құрғақ, қысы қатал ұзақ жазы қысқа,ыстық.

10.Қазақстан жерінде қола дәуірі басталды.

А.7 мың жыл бұрын,яғни б.з.б.3 мың жыл

Ә.4 мың жыл бұрын, яғни б.з.б.2 мыңынжыл

Б.3 мың бұрын, б.з.б. 5 мың жыл

В. 5 мың жыл бұрын, б.з.б.4 мың жыл
Жауаптары:1.а. 2.а. 3.ә. 4.б. 5.в.6.а 7.а.8.а 9.в. 10.ә.

ІҮтапсырма . Семантикалық карта.

№	Ежелгі Қазақстан тарихы	Ежелгі Дүние тарихы
1	Қола дәуірі б.з.б. 2800-б.з.б.900жыл аралығын қамтиды.
2	Қазақстан жерінде Қола дәуірі осыдан 4мыңжыл бұрын,яғни б.з.б.2мыңжылдықта басталды.	1. Б.з.б. ІІмыңж. Египетте құлиеленушілік құрылыс қалыптасты.Ең бай қуатты ел болды. 2. Б.з.б. ІІ мыңж. Тир мемлекеті күшейді. 3.Б.з.б. ІІ мыңж. Қытайда Қытай тайпалары Шан-Инь мемлекеті пайда болды. 4. Б.з.б. ІІ мыңж. Үндістанда алғашқы ірі қалалар пайда болды. 5.Б.з.б ІІ мыңж. орт.Хетт мемлекеті қазіргі Түркия жері . Табарна билеушісі Кіші Азия көп жерін бағындырған. 6.Хетт жерінде тауда металл көп болған, темірді шетелге сатқан.
3.	Орталық Қазақстан қола дәуірі ең соңғы кезеңі Беғазы-Дәндібай мәдениеті Б.з.б. 12-8 ғасырларды қамтиды.	1.Б.з.б. ҮІІІ ғасыр Урарту мықты мемлекетке айналды.Қазіргі Армения. 2.Б.з.б ҮІІІ ғасырда Ассирия қуатты мемлекет болды. 3.Б.з.б. 12-8 ғ Гомер грек ақыны өмір сүрген.

Қазақстан Республикасының Елбасының бастамасымен «Мәдени мұра » бағдарламасы бар. Мәдени мұра - орны толмас құнды рухани, мәдени, экономикалық және әлеуметтік қазына. Мұра осы заманғы ғылым, білім мен мәдениеттің де қайнар көзі. Бұл, табиғи байлықтарымен қатар, ұлттық өзін-өзі сыйлауы мен әлемдік қоғамдастықты мойындатуына басты негіз болып табылады Балалар, осындай құнды мәдени ескерткіштерімізбен мақтанайық, бағалайық, сақтайық.

Бағалау критерий

1. Өзін-өзі бағалау

2. Өзара бағалау.

3. Бағалау

Әлкей Марғұлан зерттеулерін оқу.

Ашық сабақ

Сабақ тақырыбы: «Беғазы -Дәндібай» мәдениеті» Әлкей Хақанұлы Марғұлан