Мысалы: гелграфиялық картаның масштабы 1 : 100 000 болса, онда картаның ұзындығы 1 см кесіндіге жер бетінде 100 000 см = 1000 м = 1 км қашықтық сәйкес келеді. Керісінше, жер бетіндегі 1 км қашықтық географиялық картада 1 см кесіндімен кескінделеді.
Жалпы сыныппен жұмыс
Деңгейлік тапсырмалар:
А деңгейі
№123
Үлкен Алматы каналының ұзындығы 170 км, оның картадағы ұзындығы 17 мм. Картаның масштабын табыңыздар.
№121
Мектептегі математика кабинетінің 1:400 масштабымен кескінделген планын сызыңыздар.
В деңгейі
№ 131
Сырдария өзені Нарыннан басталып, Арал теңізіне құяды . Сырдария өзенінің ұзындығы 2220 км, оның 1:7 500 000 масштабымен сызылған картадағы ұзындығын табыңыздар.
Жауабы: 29,6 см
№132
Екі елді мекен арасын мотоциклші 40 км/сағ жылдамдықпен 1 сағ 24 мин жүрді. Осы екі елді мекеннің картадағы арақашықтығы
7 см ; 2) 4 см болса, , картаның масштабын табыңыздар.
Жауабы: 1) 1: 800 000 2) 1 : 1 400 000
С деңшейі
№137
Тік төртбұрышты алаңның ауданы 73 500 м2 . Осы алаңды масштабы 1 :7 000 сызбада кескіндегенде , ұзындығы 5 см тік төртбұрыш шықты. Алаңның жер бетіндегі ені неше метр?
Жауабы: 210 м
|
есеп.
Екі қаланың картадағы арақашықтығы 3,5 см. Жер бетіндегі арақышықтығы 175 км. Картаның масштабын табыңыздар.
Шешуі:_175_км_=_175_000_м_=17_500_000_см_3,5_:_17_500_000_=1_:_5_000_000_Жауабы'>Шешуі:
175 км = 175 000 м =17 500 000 см
3,5 : 17 500 000 =1 : 5 000 000
Жауабы: Картаның масштабы: 1 : 5 000 000 немесе
есеп
1 : 2 500 000 масштабымен берілген картада екі қаланың арақашықтығы 6 см. Екі қаланың жер бетіндегі арақашықтығын табыңыздар.
Шешуі: х- екі қаланың жер бетіндегі арақашықтығы. Масштаб анықтамасын пайдаланып, пропорция құрамыз:
Жауабы: 150 км
Әр түрлі сызбаларда масштаб әртүрлі сандық мәндерге ие болады. Масштаб географиялық карталарда : 1 : 250 000 000 ; 1 :1 000 000 ; үй бөлмелерінде: 1 :200 ; 1: 250 ; бөлме ішіндегі заттар үшін: 1 :50 ; 1: 10 т.с.с. болады.
Кішкене жәндіктердің , ұсақ бөлшектердің өлшемдері сызбада үлкейтіледі. Мұндай жағдайда қатынастың алдыңғы мүшесі оның соңғы мүшесінен үлкен болады.
Мысалы: 5:1; 10 :1 ; 100:1 – үлкейту масштабтары. бөлмелерінде: 1 :200 ; 1: 250 ; бөлме ішіндегі заттар үшін: 1 :50 ; 1: 10 т.с.с. болады.
Кішкене жәндіктердің , ұсақ бөлшектердің өлшемдері сызбада үлкейтіледі. Мұндай жағдайда қатынастың алдыңғы мүшесі оның соңғы мүшесінен үлкен болады.
|
Ынталандыру сөздерін қолдану «жақсы», «жарайсың», «өте жақсы»
1-10 баллдық жүйеде бағаланады.
|
6 сынып оқулығы. 1-бөлім.
Әбілқасымов А.Е., Кучер Т.П., Жұмағұлова З.Ә., 2018ж «Мектеп» баспасы
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
