Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ – түрік университеті
«Түркістан Ахмет Ясауи» кәсіби колледжі
«Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыздандыру» бөлімшесі
ОҚУ САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ №
(теориялық немесе тәжірибелік оқыту)
Модуль / пән атауы
|
География
|
Сабақ тақырыбы
|
Географиялық деректерді визуализациялау
|
1.Жалпы мәліметтер
|
Курс
|
Мерзімі
|
Тобы
|
Бөлімше меңгерушінің қолы
|
I
|
|
|
|
I
|
|
|
|
I
|
|
|
|
I
|
|
|
|
I
|
|
|
|
I
|
|
|
|
I
|
|
|
|
Сабақ түрі
|
Аралас сабақ
|
Мақсаты (оқу нәтижелері)
|
Географиялық деректерді визуализациялауды түсіндіру
|
Міндеттері (бағалау критерийлері)
|
Географиялық деректерді визуализациялау маңызын, бағыттарын түсіндіру
|
Күтілетін нәтижелер
|
1.Географиялық зерттеу әдістерін қолдану;
2.географиялық сараптама жүргізу;
3:Географиялық зерттеудің нәтижелерін әртүрлі формада ұсыну.
|
2. Сабақты жабдықтау
|
Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер
|
1. Каймулдинова К., Абилмажинова С., Саипов А.География. Жалпы білім беретін мектептердің жаратылыстану-матаматикалық бағытындағы 10-сыныптарға арналған оқулық. Алматы: Мектеп, 2019 ж.
2. Каймулдинова К., Абилмажинова С., Абдиманапов Б. География. Жалпы білім беретін мектептердің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 11-сыныптарға арналғаноқулық. Алматы: Мектеп, 2020
|
Техникалық құралдар, материалдар,
қажетті ресурстар
|
Презентация,оқулықтар,компьютер, интерактивті мультимедиялық проектор т.б
|
3. Сабақтың барысы Уақыт (мин)
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
Сәлемдесу, студенттерді түгелдеу, сабаққа назарларын аударту
Құрал-жабдықтарды тексеру
Сабақтың тақырыбын хабарлау, оқу нәтижесі және бағалау критерийлерімен таныстыру
|
5 минут
|
Үй тапсырмасын тексеру
|
Тақырыбы: Географиялық деректер базасы
Тапсырмалар бойынша жұмыс
«Сұрақ-жауап» әдісі арқылы үй тапсырмасын пысықтаймыз
1.Географияда деректер базасы не үшін қажет?
2.деректердің түрлеріне сипаттама?
|
25 минут
|
Жаңа тақырыпты түсіндіру
|
Жоспар:
1.Географиялық деректерді визуализациялау туралы түсінік
2.Географиялық деректерді визуализациялау тарихы
3.Картограмма әдісі
|
минут
|
4. Жаңа тақырып бойынша тапсырма орындау - 15 минут
|
БК. Жалпы жұмыс: «Сұрақ-жауап» әдісі арқылы өткен сабақ материалын қайталау:
Эксперттік бағалаудың қандай түрлері бар?
Эксперттік бағалаудың қай түрі тиімді, неліктен?
Эксперттік бағалаудың қандай әдістері бар?
Эксперттік бағалауды жүзеге асыру үшін қандай кезеңдерден өтуі қажет?
Жалпы жұмыс: стартер арқылы тақырыпқа шығып, оның негізінде бүгінгі сабақтың оқу мақсаттарын қарастырып, теориялық материалмен таныстыру:
Картограмма картодиаграмма ұғымдары;
Визуализациялаудың негізгі кезеңдері;
Әдістердің жіктелуі.
Шағын топтық жұмыс:
Тапсырма: әдістерінің жіктелуінің әр түрінің мысалдарын әр топ өз тақырыбы бойынша сәйкестендіріп, өз жауаптарымен бөліседі:
№
|
Жіктелуі
|
Түрлері
|
1-топ
|
Пайдалану мақсатына қарай
|
Минималды шығындар мен максималды пайданы анықтау, ғылыми эксперимент, кешенді зерттеулер
|
2-топ
|
Қолдану аясына қарай
|
Имитациялық модельдер, спорт ойындарының модельдері, оқытушы бағдарламалар;
|
3-топ
|
Уақытты ескеруіне қарай
|
Статистикалық модельдер, динамикалық модельдер
|
4-топ
|
Жүйеге әсер етуіне қарай
|
Кездейсоқ әрекеттері жоқ жүйелер, ықтималды әсер ететін әрекетті бар жүйелер
|
5-топ
|
Ұсыну әдісіне қарай
|
Карталар, Күн жүйесінің сызбасы, суреттер, мәтіндер, геометриялық модельдер, логикалық модельдер
|
6-топ
|
Білім саласына қарай
|
Графиктер, сызбалар, ғимараттар макеттері, формулалар, символдар жиынтығы
|
Жалпы жұмыс: «Визуализациялау бізге қаншалықты қажет?» тақырыбын ашу үшін талқылау жүргізу.
Топтық жұмысты ұйымдастыру мен орындалуы: оқушыларды 6 топқа бөліп, әр топұсынылған мысалдардың (ситуациялық жағдай) ішінен біріне таңдау жасайды. Мысалдың болашақтағы өзгерісіне болжам жасайды. Ситуациялық жағдай мен оның өзгерісін модельдеудің бір әдісін қолдану арқылы ортаға ұсынады.
Ұсынылатын мысалдар:
Дамушы елдердегі демографиялық жарылыс, қышқыл жаңбырлардың жаууы, климаттың өзгеруі, дамыған елдердегі демографиялық дағдарыс, елге босқындардың жаппай келуі, халықтың қартаюы
Топтық жұмыстың ұсынылуы: әр топ өз жұмысын ортаға ұсынып, өзге топтар басқа топтардың ұсынған мәліметтері негізінде шешім қабылдайды.
Әр топ бағалау критерийлері арқылы бағалауды жүзеге асырады.
Қорытынды шығару.
|
5. Сабақты бекіту, кері байланыс
(оқушының білімін, білік-дағдысын пысықтау, бекіту ж/е қорытындылау) – 10 минут
|
1. Бағалау: оқушылардың жауаптарын ескеру, жеке, жұптық тапсырмаларды дұрыс, әрі толық орындауы негізінде бағаланады.
Кері байланыс:
менің бүгін алған білімім маған қаншалықты пайдалы болуы мүмкін? (неліктен?)
сабақты қайта өтсе, қандай сәтке өзгерістер енгізуші едің? (неліктен?)
Сабақтың өткеніне рахмет айту, оқушыларға сәттілік тілеу.
Үйге тапсырма: тақырып бойынша материалды қайталау.
|
6. Бағалау, рефлексия - 5 минут
|
7. Үйге тапсырма – 3 минут
|
1 –тапсырма.Географиялық деректерге визуализациялау беріңіздер.
Картодиаграмма
картограмма
Құрылымдық
Графикалық
Математикалық
Табиғи
|
8.Пайдаланған әдебиеттер - 2 минут
|
Дайындаған педагог
|
Сайдуллаева Сайда Абдурашитқызы
(Т.А.Ә.)
__________
(қолы)
|
Жоспар:
1.Географиялық деректерді визуализациялау туралы түсінік
2.Географиялық деректерді визуализациялау тарихы
3.Картограмма әдісі
Географиялык деректерді визуализациялау- компьютерлік технология комегімен цифрлык акпараттар мен физикалык кубылыстарды байкау, бакылау жене талдау ушін колайлы сипатта берудін ен кажетті жане тиімді әдіс-тәсілдерінін жиынтыгы.
Бугінгі сабакта:
- акпараттык-коммуникациялык технологиялардын графикалык редакторларын колданумен такырыптык карта-сызбалар жасауды менгересіндер.
Визуализациялауды бугінде коптеген саяхаттар мен табигаты әсем, назар аударарлык орындарды коріп, тамашалауга уакыт пен каржы тапшылыгы мумкіндік бермеген жагдайда тиімді пайдалануга болады.
Жетекші ұғымдар:
~ географиялык, деректерді
визуализациялау
~ картодиаграмма адісі
- картограмма адісі
Осы деректерді визуализациялау ушін кандай ресурстарды жоне калай колдану кажет?
Визуализациялау ушін турлі одістер - 2D жене 3D елшемді бе-дерлі карталар, цифрлык анимация, келемді бейнелер, диаграммалар жасауда кенінен колданылады. Теледидардан ауа райы молімертерін берген кезде метеорологиялык корсеткіштердін коріністерін, га-рыш денелерінін, козгалысын, мухит беткі агыстарынын козгальс-тарын бейнелі турде керсетіп отырады (19-сурет).
Кантар айындары радиациялык баланс
Кантар айнданы радиациялык баланс сызбасын талдап, не себепті Атлант мухиты-нын киыр солтустігінде радиациялык баланс керсеткіші дел онын онтустігімен салыс-тырганда жогары болуынын себебін тусіндір, корытынды жаса.
Сондай-ак «Литосфералык такталардын козгалысы» теориясын тусіндіру барысында осындай бейнелі карталар топтамасын немесе анимациялык бейнефильмдерді колдануга болады.Карта бетіндегі статистикалык меліметтерді визуализациялау коме-гімен берудін ен манызды одістерінін бірі картограмма мен картодиаграмма жасау.
Картодиаграмма адісі - абсолюттік статистикалык меліметтерді окімшілік беліну бірліктері бойынша картограмма турінде керсету.,
Диаграммалар ертурлі геометриялык пішіндер турінде беріледі: шенбер,квадрат, ушбурыш, бесбурыш. Сондай-ак баганалы диаграммалар да кенінен колданылады. Ондагы орбір мм биіктік белгілі бір сандык керсеткішке сойкес келеді (20-сурет).
Жиынтык ішкі өнім мөлшері
20-сурет. Дуниежузіндегі халык пен жиынтык ішкі өнімнін аракатынасын керсететін картодиаграмма
Мысалы, кономикалык карта бетінде бір елдегі шойын ондірудін жылдык мелшері 1 мм-де 1 тоннамен берілуі мумкін. Картодиаграм-ма картограмма одісімен салыстырганда накты орі кобірек акпарат бере алады.
Картограмма адісі деп географиялык картада салыстырмалы ста-тистикалык керсеткіштердін нукте жене тус каныктыгы бір-бірінен ажыратылатын бояумен берілуін атайды. Мысалы, Казакстаннын астыкты аймактарындары бидай егістігінін улесі, облыс бойынша халык тырыздыры жене т.б. Картограммалар фон кураушы жане нуктелік болып белінеді.
Фон кураушы картограммадары штрих немесе бояу тусінін кою-лануы бір окімшілік беліну бірліктері бойынша корсеткіш менінін жогары екенін айкындайды (21-сурет).
Нуктелік картограммада кез келген кубылыс немесе нысаннын корсеткіш денгейі нуктемен беріледі. Орбір нукте немесе нуктелердін
Картограмма бойынша берілген сызбалар: а - тусі бойынша; а - фон кураушы (бояу мен штрих коюланган сайын, нуктелер саны кобейген сайын корсеткіші артады)топтамасы нысаннын географиялык картадары жиілігін немесе кез-десу мумкіндігін бейнелейді.
Бір картада картограмма мен картодиаграмма одістерін катар колдануга да болады. Мундай жагдайда картограмма картанын жалпы фонына айналып бояумен берілсе, ал диаграммалар орбір облыс шегінде орналасады. Мысалы, Казакстан халкынын компьютерлік сауаттылыры картограмма ретінде бояумен корсетіліп, жалпы фон жасайды, ал ірі калаларданы Интернетке косылган адамдардын улесі шецберлі диаграмма ретінде пайызбен берілсе, каладагы тіркелген адамдар саны турлі диаметрдегі шенбермен керсетілген (22-сурет).
Берілген маліметтер негізінде Нур-Султан каласы мен Алматы каласы турындарынын Интернетке косылу керсеткіштерін салыстыр жане оны талдап, корытынды жаса.
41 Аймактагы ірі калалардаы ересек халыктын саны
750-ден жогары
400-ден 750-ге дейін
400-ге дейін
Ірі калалардаы ересек халыктын Интернетті каркынды колдануынын курамы, % Интернет жуйесіне косылмаган калыптаскан аудитория тураксыз аудитория туракты аудитория
22-сурет. Казакстан халкынын компьютерлік сауаттылыгы мен
Интернетке тіркелу корсеткіші
ГАЖ-дын колданылу аясы. Бугінгі танда ГАЖ-дын колданылатын салалары оте коп. Бул жуйенін кызметін адам орекетінін барлык саласында кездестіруге болады.ГАЖ кызметі есеп жургізу мен баскару ісін кажет ететін барлык аумактар мен нысандар ушін тиімді.Оларга окімшілік баскару ісі жургізілетін: жер ресурстары мен жылжымайтын мулік нысандары, келік, инженерлік коммуникация, бизнесті дамыту, когамдык тортіп пен кауіпсіздікті камтамасыз ету,төтенше жагдайларды баскару, демография, экология, денсаулык сактау жане т.б. салалар жатады.Келік саласында ГАЖ мумкіндіктерін пайдалану жекелеген калалар мен елдер аумарында жук тасымалы мен колік жуйесі тиімділігін арттыруга зор мумкіндіктер тугызады.
Коммуналдык жоне енеркосіптік инфракурылымды есепке алу меселелерін шешуде, тіпті тетенше жагдайлар кезіндегі іс-шараларды уйымдастыруда ГАЖ-дын манызы оте зор. Геоакпараттык жуйелер оте улкен аумактарды да (кала немесе елдін жалпы панорамасы), сонымен катар шагын гана кеністікті де жаксы багдарлауга мум-кіндік береді. ГАЖ онімдерін пайдалану дережесіне карай, акпаратты дайындау барысында аз уакыт пен каражат жумсалатындыгы женінен жоне акпараттын нактылыгы жагынан картографиянын орны ерекше.
ГАЖ онімдерін пайдалану турліше денгейде жузеге асады. Ол турліше геоакпараттык технологиялар комегімен жузеге асырылады.
Аумактык пайдаланылу денгейіне карай ГАЖ: галамдык, улттык, региондык, жергілікті (облыс, аудан, улттык саябак), муниципалдык (кала, кала аудандары, кала маны) деп жіктеледі.
Жуктелген міндетіне карай ГАЖ жер бетілік, экологиялык, гео-логиялык, теніздік, оку-танымдык деп болінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |