Металдық байланыс,оның шығуы,металдық байланыстың табиғаты туралы білімдерін жүйелеу,тереңдету; Металдық байланыспен берілген заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту; Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Күтілетін нәтиже:
Металдық байланыстың түзілу себебтері,басқа байланыстар мен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре білу.
Рефлексия кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.
-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш туралы түсінік. Тотығу-тотықсыздану реакциялары.
уақыты
Білімділік мақсаты: дамытушылық:
тәрбиелік:
Химиялық реакциялар, олардың жіктелуі
туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;
сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:
Жаңа сабақ.
Сабақ өткізілу түрі:
кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау
Құралдар мен реактивтер:
ЕМТ
Ұйымдастыру
кезеңі:
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
-кеткен кемшіліктерді жою.
Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.
5-7
Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.
(Актуализация )
Білімділік міндеттері: .
-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.
-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;
- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.
2.Оқыту проблемалары:
Ерітінділер туралы жалпы түсінік.
1.Білімді жаңғырту:
Дәптермен жазбаша жұмыс:
Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар және элементтердің тотығу дәрежелерін қойыңдар.
NaOH + HNO3--------
Cu(OH)2------------
Cu(OH)2+HCl----------
Na + HCl----------
H2 +Cl2-----------
Al(OH)3-------------
WO3 +H2-----------
BaCl2+ Na2SO4----------
3-4
Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:
Білімділік міндеттері:
Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;
- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды
шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;
- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.
2.Мұғалімнің түсіндіруі:
Жаңа сабақ:
Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі
1.Реакцияға қатысқан және нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:
Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;
- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды
шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;
- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.
Жаңа сабақ
Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі
1.Реакцияға қатысқан және нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:
4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық
Мәтінмен жұмыс.
Тақырыпты түсініп оқу.
Кілтті сөздерді теріп алу.
Терминология. Жаңа ұғымдармен танысу:
Жылу мөлшері;
Жылу эффектісі;
Энтальпия;
Жылу, жану, түзілу энтальпиясы.
Тақырып соңындағы тапсырмалармен жұмыс.
15
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі:
10-ЕТЖ-2 дәптерімен жұмыс орындау №1, 27 бет (№1 нұсқаның барлық тапсырмасы)
6-7
Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі:
Жаттығу тексеру.
2-3
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1-2
Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Табиғаттағы су. Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы. Зертханалық тәжірибе 6 (6.1, 6.2) «Судың металдармен (натрий, алюминий, мыс) әрекеттесуі». «Судың кальций және фосфор(Ү) оксидтерімен әрекеттесуі, индикаторлар көмегімен алынған ерітінділердің ортасын анықтау».
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық
тәрбиелік:
Судың физикалық,химиялық қасиеттері туралы білімді қалыптастыру; атом құрылысының элементтердің қасиеттерінің өзгеруін түсіндіре білу,жай зат қасиетінің сутек атомының құрылысына байланыстылығын түсіндіре білу ,қорытынды жасау,жүйелеу, сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын жетілдіру,дамыту. сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:
Аралас сабақ
Сабақ өткізілу түрі:
Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу, 9-Б-7көру, фронталды сұрақтар,кітаппен өз бетінше жұмыс,хабарлама
-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;
-нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;
- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;
-түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;
-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.
Жаңа сабақ:
(9-Б-7көре отырып оқушыларды қатыстыру ):
Су. Бұл табиғатта кең таралған зат,әлсіз электролит,сондықтан таза су электр тоғын өткізбейді,бірақ табиғи су таза болмайды.Кермектік. Дистилденген су, соңғы кезде– ионитті тазалау әдісі қолданылады.Бұл химиялық белсенді қосылыс:белсенді металмен,оксидтермен, кейбір тұздармен кристаллогидраттар түзеді. Катализатор ретінде де қолданылады. Бұл егістікті суғару үшін,жалпы сусыз өмір сүру мүмкін емес.
13-14
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын алғашқы тексеру кезеңдері:
Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
8- ЕТЖ -1 .90бет №1-нұсқа. №1-5 Дәптерге жазу:
3-5
Білімді жүйелеу және қорытындылау
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
1.Қорытынды жасау:
2.Жаттығулар орындау№1-5
5-7
Бақылау және өз бетінше бақылау:
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары
Жаттығуларды тексеру
2-3
Үй тапсырмасын беру кезеңдері:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар беру
Күнделікке жазғанын тексеру
1-2
Сабақ қорытындысын шығару:
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою
1-2
Рефлексия кезеңі
Білімділік міндеттері: -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.
-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Сулы ерітінділер және жүзгіндер. Қоспаларды бөлу жолдары. Ауыз суын тазарту. Қазақстан Республикасының ауыз су мәселесі. Су және ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы. Су бассейнін ластанудан қорғау. Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері.
Көрсетілім №5 (5.1) «Суды тазарту әдістері, суды айдау (дистильдеу)».
уақыты
Білімділік мақсаты: дамытушылық: тәрбиелік:
Ерітінділер жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;
сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:
Жаңа сабақ.
Сабақ өткізілу түрі:
кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау
Ұйымдастыру
кезеңі:
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
-кеткен кемшіліктерді жою.
Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.
5-7
Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.
(Актуализация )
Білімділік міндеттері: .
-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.
-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;
- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.
2.Оқыту проблемалары:
Ерітінділер туралы жалпы түсінік.
1.Білімді жаңғырту:
Дәптермен жазбаша жұмыс:
Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:
NaOH + HNO3--------
Cu(OH)2------------
Cu(OH)2+HCl----------
Na + HCl----------
H2 +Cl2-----------
Al(OH)3-------------
WO3 +H2-----------
BaCl2+ Na2SO4----------
3-4
Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:
Білімділік міндеттері:
Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;
- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды
шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;
- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.
2.Жаңа сабақ. Ерітінділер туралы жалпы түсінік:
Біздің өмірімізде,табиғатта ерітінділердің маңызы зор.Адам ағзасындағы,жан-жануарлар мен өсімдіктердегі физиологиялық процесстер күрделі көп салалы жүйе ерітінділерде жүреді.
Ерітінділер-компоненттері өзара бірдей таралған дисперті жүйе..
Дисперсті фаза- таралған бөлшектердің бірігуі.
Дисперсті фаза – фаза, бөлшектердің таралуы..
Ерітінділер ҚАТТЫ СҰЙЫҚ ГАЗ құйма ерітінді ауа
ДИСПЕРСТІ ЖҮЙЕЛЕР
ІРІ ДИСПЕРСТІ КОЛЛОИДТЫ НАҒЫЗ
суспензиялар эмульсиялар көбіктер
Д.И.Менделеев теориясы: ерітінділердің химиялық теориясы еріткіш пен еріген зат арасындағы химиялық әрекеттесуге негізделген Түзілген заттар сольваттар,сулы ерітінділер болса гидраттар деп аталады.Сольваттар мен гидраттардың түзілу процессі сольватталу, гидратталу деп аталады. Ерітінділер қаныққан және қанықпаған болады.
Ерітінділер концентрациясын өрнектеу әдістері:
Массалық үлес, көлемдік үлес, молярлық концентрация. 1 моль/л концентрациясы бар ерітінді , называют молярлы ерітінді деп аталады.
15-17
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі:
Білімділік мақсаты:
1. - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау; -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -
6-7
Білімді қорытындылау және жүйелеу:
-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;
Дәптерге жазу.
6-7
Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі:
-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс меңгергенін анықтау;
Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау. Кеткен олқылықтардың себебін анықтау.
-оқушылардың өзін - өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.
Жаттығу тексеру.
3-4
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1.Үй тапсырмасын беру
1-2
Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Химия
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Жай және күрделі бейорганикалық заттардың жіктелуі. Металдар және бейметалдар.Көрсетілім №6 (6.1) «Оксидтердің, қышқылдардың, тұздардың және негіздердің үлгілері».
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық тәрбиелік:
Металдардың, бейметалдар атомының жалпы қасиеттері туралы білімді жетілдіру;
Металдардың, бейметалдар атомының атом құрылысының айырмашылығын түсіндіре білу білім-білік дағдыларын жетілдіру,есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:
аралас
Сабақ өткізілу түрі:
жаттығулар орындау фронталды әңгімелесу.10ЕТЖ-1
Ұйымдастыру
кезеңі:
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады,олар периодтың басында және ортасында орналасқан, сондықтан олардың атом радиустары салыстырмалы түрде үлкен болады. Бейметалдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 3-тен 7-ге дейін электрон болады.Атомдарда сыртқы электрондық қабат саны неғұрлым көп болса,соғұрлым атом радиусы кіші болып,бейметалдық қасиеті айқын байқалады.Ең белсенді бейметалдар: галогендер және оттек.Периодтарда солдан оңға қарайметалдық қасиет әлсіреп,бейметалдық қасиет артады.
№2.
2 8 8 2. Бұл элемент- кальций, белсенді сілтілік-жер металл.
№3
2 8 7
Бұл хлор, типтік галоген
Жер бетінде металдар 10 мың жылдан аса қолданылды.Ғалымдардың еңбегінің арқасында 80 металға жуық ашылып,зерттелді. Егер де металдар болмаса,техниканың дамуы қазіргі заманға сай жетілмеген болар еді.Адам өмірі металдармен тікелей байланысты.Тірі ағзада 10ғ-ға жуық элемент болады.Олардың мөлшері өте аз болады,бірақ жетіспеушілігі әртүрлі ауруларға әкеліп соқтырады. Темір, магний, мыс, кобальт, цинк, молибден, натрий, калий, кальций. Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады:
14-15
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі:
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
Жаттығуды тексеру.
10-ЕТЖ-1 бойынша жұмыс: 54 (№1 тапсырманың барлық нұсқасы)
2-3
Білімді қорытындылау және жүйелеу:
1. №4 жаттығуды орындау.119 бет.
94 -16=78 78/2=39 Бұл калий.
**Металдар бейметалдардан сырқы түрі ғана емес ,жеке атомдардың және кристалл торларында да айырмашылық бар.
**Металдардың сырқы энергетикалық деңгейінде бірден үшке дейін электрон болады.
**Металдарда металдық байланыс және металдық кристалл торы тән. **Металдар жеңіл балқитын,қиын балқитын,жеңіл,ауыр, қара ,түсті болып бөлінеді.
**Металдардың қазіргі замандағы маңызы зор.
**Тірі және тіршіліксіз табиғат химиялық элемент металдардан тұрады. **Көптеген металл қосылыстары улы.
2.Жаттығуды тексеру
3.Дәптерге жазылғанды қорытындылау.
6-7
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.
2.Дәптерге жазғандарын тексеру .
3. Күнделікке жазғанын тексеру
Параграф 5.1.– оқу, №5. 119бет;
1-2
Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Рефлексия кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.
-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету. Білгендеріңнің маңызы қандай?
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Жай заттар мен оксидтер, негіздер, қышқылдар және тұздар арасындағы генетикалық байланыс. Кейбір бейорганикалық заттардың табиғатта кездесуі және айналымы.
Қазақстан Республикасындағы тұзды көлдер және олардың маңызы..
уақыты
Білімділік мақсаты: дамытушылық: тәрбиелік:
Бейорганикалық қосылыстар ,олардың жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;
бейорганикалық қосылыстарды жіктей білу,олардың қасиеттері мен алыну реакция теңдеулерін жаза білу,түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару қабілеттерін дамыту;
сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:
Жаңа сабақ.
Сабақ өткізілу түрі:
Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу, 10-ЕТЖ-2 жаттығулар орындау
Ұйымдастыру
кезеңі:
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.
5-7
Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.
(Актуализация )
Білімділік міндеттері: .
-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.
-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;
- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.
2.Оқыту проблемалары:
1.Білімді жаңғырту:
Бейорганикалық қосылыстардың жіктелуі.
Дәптермен жазбаша жұмыс:
Тест №4, .34 бет.
1-г 2-в 3-б 4- 5-а 6-а 7-б 8-в 9-г 10-б,г 11- 12-
3-4
Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:
Білімділік міндеттері:
Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;
- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды
шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;
- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.
2.Жаңа сабақ:
Барлық заттар қосылыстар бинарлы қосылыстар түрінде
болады. Олардың бір бөлігі электртеріс,екіншісі электрон
болатынын байқаймыз.Егер оксидтердің құрамындағы электртеріс
бөлік О-2 анион болса ,ал электрон ретінде металл деп есептесек
,онда оларды негіздік деп,ал бейметалл болса қышқылдық деп
жіктейміз.Негіздердің құрамында электртерістілік бөлік
аниондар- гидроксид иондар болса ,ал электрон бөлік ретінде
металл катионы кіреді.Қышқылдардың құрамына бинарлы
қосылыстардағыдай электрон бөлік ретінде сутек катионы және
электртеріс бөлік ретінде қышқыл қалдықтары кіреді.
1. - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -
10- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау №1, 38 бет тест №5 №1-8
20-22
Білімді қорытындылау және жүйелеу:
-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;
Дәптерге жазу.
Ca(OH)2-------CaCO3-------CaCl2-----
1
CO2----Na2CO3
2-3;
6-7
Білімді тексеру:
- Жаттығу тексеру.
3-4
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.
1-2
Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Атомдар және молекулалар.Атом-молекулалық ілім және оның маңызы.
уақыт
Білімділік мақсаты: дамытушылық: тәрбиелік:
Химияның бастапқы ұғымдарын, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын, химиялық қасиеттерін қайталау;
Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын анықтай білу, химиялық қасиеттерін сипаттайтын химиялық реакция теңдеулерін құрастыра білу, түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару білім-білік дағдыларын жетілдіру;
сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
-кеткен кемшіліктерді жою.
Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.
5-7
Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.
(Актуализация )
Білімділік міндеттері: .
-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.
-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;
- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.
2.Оқыту проблемалары:
Химияның бастапқы ұғымдары
1.Білімді жаңғырту:
1. Фронталды әңгімелесу:
Атом ,молекула, химиялық элемент деген не?Анықтама беріңдер;
Мына элементтердің салыстырмалы атомдық массасын есептеңдер: калий, магний, алюминий.
3-4
Жаңа сабақ
Білімділік міндеттері:
Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;
- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды
шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;
- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.
2.Жаңа сабақ:
Сұрақтармен жұмыс
9- ЕТЖ -5 (3) жұмыс істеу – негізгі ұғымдарын қайталау.
2. Параграф 7оқу – бірінші нұсқа
Параграф 17 оқу – екінші нұсқа
3.Нашарүлгеретін оқушыларға көңіл аудару.
20-22
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі:
Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -
1. 8- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау
2-3
Білімді қорытындылау және жүйелеу:
-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;
Атом – күрделі өте кішкентай бөлшек
Молекула –бұл жай немесе күрделі заттың құрамы мен химиялық қасиетін сақтайтын, кішкентай бөлшектер
Химиялық элемент –ядро зарядтары бірдей атомдардың түрі.
1 мольдің массасы - бұл молярлық масса
Молекулалық кристалл торы бар күрделі заттар, алыну әдісіне қарамастан құрамы тұрақты болады: құрам тұрақтылық заңы
Әрбір молекуланың салыстырмалы молекулалық массасы болады.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Сілтілік металдар және галогендер: химиялық элементтер және жай заттар. Сілтілік металдар, галогендер және олардың қосылыстарының биологиялық рөлдері.
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық тәрбиелік:
Оқушыларға сілтілік металдар , атом құрылысы,қасиеттері, туралы білімді қалыптастыру;
сілтілік металдардың электрондық формуласын құрастыра білу ,жеке атомға сипаттама беру,қорытынды жасау,жүйелеу, сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.
сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:
жаңа сабақ
Сабақ өткізілу түрі:
Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы, жаттығулар орындау,оқушылардың қорытынды жасауы,10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу.
Ұйымдастыру
кезеңі:
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
-кеткен кемшіліктерді жою.
1. Үй тапсырмасын тексеру(бір-бірін тексеру).
5-7
Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.
2.Оқыту проблемалары:
Сілтілік металдар. Галогендер.
Білімді жаңғырту. (Актуализация ):
* s- элементтердің атом құрылысын,кристалл торларынының ерекшеліктеріне сипаттама бер.
*1және 7А топтың элементтерінің физикалық қасиеттерін салыстыр.
2-3
Жаңа сабақ
Жаңа сабақ:
1.Кітаппен өз бетінше жұмыс-параграф 6.2оқу (150 бет.)
2. 9-Б-1көрсету.
Сілтілік металдар неге сілтілік деп аталады?
Сілтілік металдар қанша металл және қандай металдар жатады?
Оларды неге керосин астында немесе парафин майында сақтайды?
3.Мұғалімнің толықтыруы: Бұл металдардың қосылыситары ерте кезден белгілі болған ,бірақ тек 19 ғасырданеміс химигі Бунзен мен ағылшын химигі Дэви еңбегінің нәтижесінде алынды. Калий және натрий кең тараған (таралуы жөнінен алтыншы және жетінші), литий, рубидий, цезий - сирек кездесетін элементтер, франций – радиоактивті элемент, жер қыртысында кездеспейді. Сілтілік металл атомдарының құрылысы.
--сыртқы электрондық қабатта бір электрон болады;
--реттік нөмірі артқан сайын ядродағы протон саны артады,атомдағы электрон саны артады;
--энергетикалық деңгейдің саны өседі;
--я атомның және ионның радиусы өседі;
-- электртерістілігі кемиді.
Физикалық қасиеттері – кітаппен өз бетінше жұмыс: 6.5 кесте бойынша
-барлық сілтілк металдар күмістей ақ түсті,пышақпен оңай кесіледі,оңай балқиды;
- крист.торы: кубтық көлемді центрлі;
--реттік нөмірі өскен сайын тек тығыздығы артады,ал атомдану энергиясы,қаттылығы,қайнау және балқу температуралары төмендейді;
Химиялық қасиеттері:
Ең активті,күшті тотықтырғыш,барлығы дерлік бейметалдармен әрекеттеседі,сумен,қышқылдармен,сұйық сынапта жақсы сақталады, еріп амальгамалар деп аталатын құймалар түзеді,олартаза металдарға қарағанда белсенділігі төмендеу.
Галогендермен танысу.
13-14
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын алғашқы тексеру кезеңдері:
Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
Дәптерге жазу:қорытынды
*типтік металдар, күшті тотықсыздандырғыштар;
*физикалық қасиеттері атомның радиусының үлкендігі мен кристалл торының құрылысына байланысты;
5-7
Білімді жүйелеу және қорытындылау
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары
Жаттығуларды тексеру
2-3
Үй тапсырмасын беру кезеңдері:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.
Параграф 6.2- оқу . № 1-3 – бірінші деңгей, 4, 5,6 – жазбаша (153бет)
2. Күнделікке жазғанын тексеру
1-2
Сабақ қорытындысын шығару:
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою
1-2
Рефлексия кезеңі
Білімділік міндеттері:
-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.
-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық рөлі.
Көрсетілім №2 (2.3) «Әр түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілері».
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық тәрбиелік:
Химиялық элементтердің электртерістілігі. Атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі жайлы білім алу.
Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық ой-өрісін дамыту.
Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.
Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.
1-2
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.
ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.
Өткен сабақтағы топтарға басқа топтың тақырыбы туралы айтып беру ұсынылады?
Қосымша сұрақтар.
1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?
2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?
3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.
4. Са-дің адам организміндегі рөлі.
5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.
6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?
6
Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
1 жағдай:2 электрон 5 электрон
2жағдай: деңгей саны
3 жағдай: ядро заряды (+-дың –ды тартуы)
Екеуінің қайсысы электронды тартып алады?
Электртерістілік дегеніміз не? (өзіне электрондарды тарту қабілеті)
Ет жоғары элемент электрондарын бере ме, әлде ала ма?
25-кестемен танысу. Бейметалдар мен металдардың Ет қасиеттерін салыстыру.
Сызбанұсқамен жұмыс.
Химиялық элементтер бір-бірімен қосылғанда, олардың арасында химиялық байланыс түзіледі. Сыртқы қабаттарындағы электрондарды бірі қосып алып, біреуі беріп қояды немесе электрондары ортақ болады.
Химиялық байланыс түрлері
Коваленттік Иондық Металдық Сутектік
Полюсті Полюссіз
Әрқайсысына сипаттама беріп, мысалдар жазыңдар.
15
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі:
Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.
12
Есеп. Берілген реакция теңдеуіне сай: СаО+СО2=СаСО3 10 г СаО неше грамм СО2-мен әрекеттеседі?
Дұрыс жауаптарын спикерге беру. Ол өзі сыныптастарын тексеріп шығады.
Б-ні: Шешуі:
m(СаО)-10г10г Хг
m (СО2)-? СаО+СО2=СаСО3 10 г СаО
56г 44г
Mr(СаО)=(40+16)=56г
Mr(СО2)=(12+16*2)=44г
10г*44г
х= =7,85г
56г
Жауабы: m (СО2)= 7,85г
5
Білімді қорытындылау және жүйелеу:
Бекіту сұрақтары. Ет дегеніміз не?
Ет бойынша элементтер туралы не айтуға болады?
Ет мәні қандай жағдайларда үлкен болады?
Химиялық байланыс түрлерін ата.
3
Рефлексия кезеңі:
Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.
Тақырыпты меңгердім (қызыл түс). Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).
МГ № 162 МГ № 162 МГ № 162 МГ № 162 Химиядан сабақ жоспары Пән мұғалімі Сыдықбекова Т.Н.
Сыныбы – 10 (Ж) сабақ реті: күні________
Тақырыбы
§3.1.Химиялық байланыс және зат құрылысы. Ковалентті байланыс. Лабораториялық тәжірибе №3 «Молекула модельдерін жасау»
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық:
тәрбиелік:
Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау, ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру; Заттардағы химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту; сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Қандай химиялық элемент атомдары арасында ковалентті байланыс түзіледі?
3-4
Жаңа сабақ түсіндіру.
Білімділік міндеттері:
-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;
-нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;
- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;
-түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;
-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.
Жаңа сабақ материалын түсіндіру:
Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:
ковалентті байланыс
Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12). Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2 Н0=- 436кДж/моль
Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.
Қ
арама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.
+
s1 s1 1s2
Ковалентті полюссіз байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:
Н2 О,
Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.
Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына тәуелді. Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс.
:N +N: = N ::: N
Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік -байланыс алынады.
Полюсті
Полюссіз
Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалы: хлорсутек молекуласы, электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан.
Ковалентті полюссіз байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі
Мысалы: екі атомды молекулалар.
Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес - байланыс түзіледі.
Лабораториялық тәжірибе №3: су молекуласын жинаңдар.
Коваленттік байланыстың маңызды екі сипаттамасы бар:байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.
16-17
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын алғашқы тексеру кезеңдері:
Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.
4-5
Білімді жүйелеу және қорытындылау
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары
-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау
1.Қорытынды жасау:
*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;
* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;
*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;
* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;
*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша -және - байланыс деп бөлінеді .
*КБнегізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.
2-3
Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.
Параграф 3.1 оқу -, 6, 8, 10 (89бет) –жазбаша
2. Күнделікке жазғанын тексеру.
1-2
Сабақ қорытындысы
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Рефлексия кезеңі:
Білімділік міндеттері: -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру. -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 10
Тақырыбы
Тірі ағзаның тіршілік әрекетінде металдар мен бейметалдардың биологиялық маңызы.
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық тәрбиелік:
Химиялық элементтердің тіріжәне өлі табиғатта таралуы, адам ағзасындағы рөлімен танысу.
Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық ой-өрісін дамыту.
Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
«Сен білесің бе?» қосымша сұрақтар.
1. Неліктен кейбір кезде зираттардан жарқыраған жарық шығады?
2. Неліктен аяқ-қолдары жиі ұйып қалатын адамдарға МАГНИЙ қабылдауды ұсынады?
3. Неліктен балаларға жазғы уақытта күн сәулесінде көп жүрген пайдалы?
4. Қарандаштың өзегіндегі сұр заттан (графиттен) қандай зат алуға болады?
Графиттің алмазға айналуы слайдтар . Сұр графиттің «жоғары сұрыпты» алмазға айналуының мәнін ашып көрсету арқылы, оқушыларды білім алуға шақыру.
2
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
-қосымша материалды түсініп оқу.
1
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Коваленттік байланыс. Полюсті және полюссіз байланыстар.
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық:
тәрбиелік:
Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау, ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру; Заттардағы химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту; сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;
-нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;
- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;
-түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;
-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.
Жаңа сабақ материалмен жұмыс.
Тақырыпты түсініп оқып шығып, тірек-сызбаға түсір. Әр химиялық байланысқа сипаттама беріп, мысалдар келтіріңдер (3).
Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:
ковалентті байланыс
Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12). Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2 Н0=- 436кДж/моль
Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.
Қ
арама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.
+
s1 s1 1s2
Ковалентті полюссіз байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:
Н2 О,
Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.
Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына тәуелді. Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс.
:N +N: = N ::: N
Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік -байланыс алынады.
Полюсті
Полюссіз
Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалы: хлорсутек молекуласы, электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан.
Ковалентті полюссіз байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі
Мысалы: екі атомды молекулалар.
Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес - байланыс түзіледі.
16-17
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын алғашқы тексеру кезеңдері:
Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.
4-5
Білімді жүйелеу және қорытындылау
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары
-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау
1.Қорытынды жасау:
*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;
* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;
*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;
* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;
*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша -және - байланыс деп бөлінеді .
*КБнегізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.
2-3
Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
Білімділік міндеттері:
-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
1. Үй тапсырмасын беру.
2. Күнделікке жазғанын тексеру.
1-2
Сабақ қорытындысы
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Рефлексия кезеңі:
Білімділік міндеттері: -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру. -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?
3-4
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Иондық химиялық байланыс. Металдық химиялық байланыс.
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық:
тәрбиелік:
Иондық және металдық байланыс туралы білімді жүйелеу,тереңдету; Химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу, салыстыру білім-білік дағдыларын дамыту; сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Венн диаграммасы арқылы ионды қосылыстар мен ковалентті қосылыстарды салыстырыңдар.
Иондық байланыс металдық және бейметалдық қасиеттері айқын,электртерістілік шамасы ның айырымы көп ажыратылатын элементтер атомдары арасында түзіледі Иондардың,катиондар мен аниондардың электростатикалық тартылуы есебінен түзілетін байланыс иондық байланыс деп аталады.
Иондық байланыстың сипаттамалары: :
Иондық байланыста иондар әр түрлі баңытта тартылатындықтан бағыты болмайды.Оның күш өрісі компенсацияланбаған,сондықтан иондық байланыс қанықпаған.
Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді.
Ионды қосылыстар
Ковалентті қосылыстар
Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.
Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.
Балқу темперературасы жоғары.
Балқу темперературасы төмен.
Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.
Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-
Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан
тұратын жай заттар.
Металл иондары мен электрондар арасында түзілетін байланысты металдық байланыс деп атайды. Ол металдар мен құймаларға тән. Ковалентті байланыста жұп электрон тек екі атомға ортақ болса, ал металдық байланыста барлық атомдар электрондары байланыс түзуге қатысады. барлық атомдарға ортақ болады.Сондықтан ковалентті байланысы бар кристалл торлары сынғыш ,ал металдық кристалл торлар –иілгіш Металда иондар өзара байланыстарды бұзбай ығысады.Бұл металдық байланыстың бағытының болмауын көрсетеді. Металдардың физикалық қасиеттері(қаттылығы,электрөткізгіштігі,жылуөткізгіштігі,иілгіштігі,тапталғыштығы) металдық байланыстың болуымен түсіндіріледі.
15-16
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын алғашқы тексеру кезеңдері:
Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1 33бет. 1нұсқа.
3-4
Білімді жүйелеу және қорытындылау
Дәптерге қорытынды жазу.
1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.
2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..
3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.
5-6
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
1. Үй тапсырмасын беру.
2. Күнделікке жазғанын тексеру.
1-2
Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.
- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
1-2
Рефлексия кезеңі:
Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?
1-2
Химиядан сабақ жоспары
Сыныбы – 8
Тақырыбы
Заттың аморфты және кристалдық күйлері. Зертханалық жұмыс №3 «Түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілерімен танысу».
уақыты
Білімділік мақсаты:
дамытушылық:
тәрбиелік:
Заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту; сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;
-нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;
- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;
-түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;
-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.
Жаңа сабақ материал
Иондық байланыс пен ковалентті байланыстың пайда болуы механизмінде ерекшеліктер жоқ. Олар молекулалық электрондық бұлттың полюстену дәрежесімен ерекшшеленеді. Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді. Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.
Ионды қосылыстар
Ковалентті қосылыстар
Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.
Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.
Балқу темперературасы жоғары.
Балқу темперературасы төмен.
Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.
Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-
