Сабақ тақырыбы: Интерференция және дифракция құбылыстарын зерттеу мақсатында

Есептеу және өлшеу нәтижелерін төмендегі таблицаға толтырамыз

жүктеу/скачать 1,51 Mb.

бет	7/7
Дата	18.11.2019
өлшемі	1,51 Mb.
	#51980
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5 6 7

Есептеу және өлшеу нәтижелерін төмендегі таблицаға толтырамыз:

№

Max- дар реті

Қолданылған жарық түсінің орталық сәуледен ауытқу қашықтығы, х, см

ДТ мен экран

арасы, см

tgα

Тор тұрақтысы, мкм

Толқын

ұзындығы, мкм

Сол жақ

Оң жақ

Орта мән

қыз

көк

қыз

көк

қыз

көк

12,5

қыз

көк

Анықталатын толқын ұзындықтарының орташа мәндері:

Қателік есептеу:

_{формуласына сәйкес анализ жасасақ, d және λ- тұрақты шамалар, онда λ- толқын ұзындығын анықтау дәлдігі, тек sinφ, яғни φ- бұрышының анықталу дәлдігіне ғана байланысты болады. Ал ол катет пен гипотенуза қатнасына тең болғандықтан және оқушы сызғышы бөлігі мм екенін ескерсек, φ- ді анықтаудың салыстырмалы қателігі:}

_{арқылы анықталады. Онда абсолют қателікті:}

_{теңдеуі бойынша анықтаймыз.}

_{Жоғарыдағы теңдеулерден қателікті азайтудың тура жолы}_l_{-ді ұлғайту, яғни ДТ мен экран арасын қашықтату екені шығады.}
_{Лабораториялық практикум жұмысын қортындылау:}

Сөйтіп, дифракциялық тор арқылы жүргізілген лабораториялық практикум жұмысы жарықта толқындық касиеттер барын дәлелдеп қана қоймайды, бізге әр түрлі түске сәйкес жарықтың толқын ұзындығын дәл өлшеуге де мүмкіндік туғызады.

Өлшеулер қызыл жарық үшін λ_к =8 • 10^-7 м, ал күлгін үшін — λ_к =4 • 10^-7 м болатынын көрсетеді. Спектрдің басқа түстеріне сәйкес келетін толқын ұзындықтары аралық мәндерге ие болады. Кез келген түс үшін жарық толқынының ұзындығы өте кіші. Ұзындығы бірнеше метр орташа теңіз толқынының сонша күшейіп, бүкіл Атлантика мұхитының Америкадан Европаға дейінгі жағалауына жайылатынын көз алдарыңа елестетіңдер. Осындай үлкейтуде жарық толқынының ұзындығы осы кітап бетінің енінен біраз асқан болар еді.

_{Казіргі физика ғылымының айтуы бойынша}табиғатта бізден тыс ешбір бояу жоқ, тек ұзындығы әр түрлі толқындар бар. Көз - күрделі оптикалық прибор, ол жарық толқындары ұзындығындағы болымсыз (10^-6 см шамасындағы) айырмашылықтарды көруге қабілетті.

_{Есептер шығару:}

_№1._{Юнг тәжірибесінде саңылау мен экран аралығы 3м. Егер 3- ші жарық жолақ интерференциялық көрініс центрінен 4,5 мм қашықтықта орналасса көрші жарық жолақтар арасындағы бұрыштық қашықтықты анықта.}

_{Берілгені: Талдау:}

_{l = 3}_м _{m = 3} _{x = 4,5}_мм_{= 4,5 *10-3}_м	_max_{: ∆=±mλ}
_∆α_-_?

Жауабы: ∆α=5*10^-4рад

№2. Егер Юнг тәжірибесінде қандай да бір интерференцияланушы сәуле жолына перпендикуляр бағытта жұқа әйнек пластинканы (n = 1,5) қойса, орталық жарық жолақ алғашында бесінші жарық жолақ тұрған орынға ауысады. Толқын ұзындығы 0,5 мкм болса, пластинка қалыңдығын анықта.
_{Берілгені: Талдау:}

_{Оптикалық жол айырмасы:}

_{n = 1,5} _{m = 5} _{λ = 0,5}_{мкм =}_{5 *10}_7м
_{n = 1,5} _{m = 5} _{λ = 0,5}_{мкм =}_{5 *10}_7м
_{d -}_?

_{Жауабы:}_{d = 5}_мкм

№3. Екі саңылау бір бірінен d=0,1мм және экраннан L =1,2 м қашықтықта орналасқан. Саңылауларға алыс жарық көзінен толқын ұзындығы 500 нм жарық түсетін болса экрандағы жарық жолақтардың бір бірінен қашықтығын анықта.
Шешуі: Максимумдар шартына сәйкес бірінші жарық жолақтың көріну бұрышы:
мұндағы k=1. Екінші жағынан

мен (2) – ні теңестірсек:

соңғы қажетті теңдеуді аламыз. Жауабы: х= 6·10^-3м=6мм.

Үйге тапсырма: Жарықтың толқындық қасиеттеріне байланысты тақырыптарды жалпы қайталау. Үйде шығаруға есеп: Кирик. Өздік жұмыс № 21, жоғары деңгей № 6 есеп.

жүктеу/скачать 1,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7