Сабақ тақырыбы: ms excel-де транспорттық есептерді шешу

жүктеу/скачать 4,05 Mb.

Дата	10.03.2023
өлшемі	4,05 Mb.
	#171806
түрі	Сабақ

Байланысты:
7 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

№7 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ: MS EXCEL-де транспорттық есептерді шешу

САБАҚ МАҚСАТЫ: Студенттерге MS Excel көмегімен транспорттық есептерді шешу жолдарын үйретіп, өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру

ҚАРАСТЫРЫЛАТЫН НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕР:

Сызықты программалаудың транспорттық есебі
Сызықты программалаудың транспорттық есебін MS EXCEL-де шешу алгоритмі

НЕГІЗГІ МАҒЛҰМАТТАР:

Сызықты программалаудың (СП) транспорт есебі келесі түрде құрылады.

Мақсат функциясы
(1)
және төмендегі шарттар берілген
(2)
(3)
(4)
Мұндағы С_ij – i-ші өндірушіден j-ші тұтынушыға жүк бірлігін жеткізу бағасы, a_i–i-ші өндірушінің ресурстары, b_j– j-ші тұтынушының қажеттілігі.
Кез- келген i-өндірушіден ( ) кез-келген j-ші ( ) тұтынушыға (2)-(4) шарттары орындалып, (1)-ші мақсат функциясы экстремум мәнін қабылдайтындай бір текті жүкті тасымалдаудың жоспарын төмендегідей құру қажет
X= (5)
1-кесте

Тұтыну шылар Жіберу шілер	B₁	B₂	…	B_n	Ресурстар
А₁	C₁₁ X₁₁	C₁₂ X₁₂	….	C_1n X_1n
А₂	C₂₁ X₂₁	C₂₂ X₂₂	…	C_2n X_2n
---	---	---	---	---	---
А_m	C_m1 X_m1	C_m2 X_m2	…	C_mn X_mn
Қажеттіліктер	B₁	B₂	…	B_n

ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР:

Excelде транспорттық есептерді шешуді мысалда қарайстырайық. Бізге қажетті мәндер кестеге келтірілген.

Жеткізушілер	Тұтынушылар				Қосымша
Жеткізушілер	1	2	3	4
1	4	3	2	1		600
2	2	1	7	9		800
3	3	6	8	4		1000
Тұтынушы сұранысы	900	600	800	600		2400 2900

Төртінші жеткізушіні ойша енгізейік. Оның қосымша көлемі а4=2900-2400=500 Онда кесте келесі түрде болады:

Жеткізушілер	Тұтынушылар				Қосымша
Жеткізушілер	1	2	3	4
1	4	3	2	1		600
2	2	1	7	9		800
3	3	6	8	4		1000
4	0	0	0	0		500
Тұтынушы сұранысы	900	600	800	600		2900 2900

Бұл есепті Excel көмегімен шешу үшін Поиск решения командасын қолданамыз, оны келесі суреттегідей безендіреміз:

В3:Е6 массивінде бір жүк тасымалының мәні берілген. В14:Е14 ұяшықтарында тұтынушы сұранысы берілген. Ал G9:G12 ұяшықтарында тұтынушылардың қосымшасы келтірілген, G14 – қосымша қосындысы келтірілген, ол 2900 бірлікке тең. В9:Е12 массиві Хij белгісізімен (тасымал көлемі) берілген. =СУММПРОИЗВ (В3:Е6; В9:Е12) функциясы F13 ұяшығына енгізілген. Функция Сij құнының қосындысын Хij тасымал көлеміне көбейтеді. F9:F12 және В13:Е13 массивтеріне есепесптің сол жақ шектеулері енгізілен.

Бұл қосындылар мен мақсатты функция Мастера функций көмегімен енгізілген. Ақпараттар енгізіліп болғаннан соң, Данные меню жолынан Поиск решения терезесі шақырылады. Бұл диалогтық терезеде мақсатты функциямен бірге ұяшық нөмері (F13) мен өзгеретін ұяшық адрестері (В9:Е12) енгізіледі, тиімділеу бағыты орнатылып, шектеулер енгізіледі: $B$13:$E$13=$B14:$E$14 Және $B$9:$E$12≥0

Поиск решения диалогтық терезесінің Параметры бөліміндегі Линейная модель өрісіне жалауша қоямыз және ОК батырмасын басамыз. Выполнить батырмасын басып, есептің шешімін аламыз.

Сонымен, f_min=5200, x₁₃=300, x₁₄=300,

+56x₂₁=200, x₂₂=600,
x₃₁=700, x₃₄=300, x₄₃=500
Ал қалған тасымал көлемі нөлге тең.

ТАПСЫРМАЛАР:

№	Матрица	Қосымша	Сұраныс	Шектеулер
1
2
3
4
5

ҚОСЫМША ТАПСЫРМАЛАР:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Қолданылған әдебиеттер:

Ф.Р.Гусманова. Амалдарды зерттеудің негіздері, Алматы, 2011
Т.Сабыров. Амалдарды зерттеу, Алматы, 2011
Волов И.К., Загоруйко Е.А., Исследование операции: учебное пособие для вузов. 2-е изд./ под.ред. В.С.Зарубина, А.П.Крищенко. –2002, М.-436 стр.

жүктеу/скачать 4,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: