Сабақ тақырыбы: тербелмелі контурдағы электромагниттік тербелістер. Сабақ мақсаты

• 
  Жұлдыздар қандай энергия көздерінің есебінен жарық шығарады?
  
• 
  Аса жаңа жұлдыз ретінде тұтанғаннан кейін жұлдыздың орнына не қалады?
  
• 
  Герцшпрунг- Ресселл диаграммасының бас тізбегіндегі жұлдыздардың орны неге тәуелді?
  
• 
  Жұлдыздарда қандай реакцияның есебінен темір элементінен жеңіл химиялық элементтер пайда болады?
  
• 
  Жұлдыздың беткі қабатының температурасын қалай анықтауға болады?
  
• 
  Пульсар деген не?
  
• 
  Қара құрдым деген не?
  

1. 
   Оқушыларға айнымалы жұлдыздар туралы түсінік беру.
   
2. 
   Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
   
3. 
   Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.
   

• 
  Жұлдыздар қандай энергия көздерінің есебінен жарық шығарады?
  
• 
  Аса жаңа жұлдыз ретінде тұтанғаннан кейін жұлдыздың орнына не қалады?
  
• 
  Герцшпрунг- Ресселл диаграммасының бас тізбегіндегі жұлдыздардың орны неге тәуелді?
  
• 
  Жұлдыздарда қандай реакцияның есебінен темір элементінен жеңіл химиялық элементтер пайда болады?
  
• 
  Жұлдыздың беткі қабатының температурасын қалай анықтауға болады?
  
• 
  Пульсар деген не?
  
• 
  Қара құрдым деген не?
  
• 
  Егер жұлдыздың сәуле шығару максимумы 400 нм толқын ұзындығына сәйкес келсе, оның температурасы қандай?
  

Кейде жұлдыздарың жылтырауы өте тез өзгереді де, оның периодтылығы сақталмайды, ал кейде жұлдыздардың жылтырауының өзгерісі периодты болады. Мұндай жұлдыздарды айнымалы жұлдыздар деп атайды.

Оптикалық қос жұлдыздар кеңістікте бір-бірінен өте алыста орналасқан, бірақ аспан сферасында проекцияланатын жұлдыздар.

Ортақ массалар центрінен айналып жүретін қос жұлдыздар физикалық деп аталады.

Айнымалы жұлдыздар үш топқа бөлінеді:

Тұтылмалы айнымалылар;

Лүпілдек айнымалылар;

Жарылатын айнымалы.

Массаларының ортақ центрінен айнала отырып, екі жұлдыз периодты түрде кезекпен тұтылады. Қос дұлдыздың ең жарығы тұтылғанда Жер бетінде жылтыраудың әодеқайда терең минимумын көреміз және керісінше.

Айнымалы жұлдыздардың үшінші түрі ХХ ғ. табылды.Жарылыс уақытнда жұлдыздың жылтырауының өзгерісі жақсы зерттелген белгілі бір деңгейге дейін көтеріледі.

Айнымалы жұлдыздарды зерттеу жақын немесе алыс қашықтықтағы жұлдыздардың абсолют жарқырау, массаларын, өлшемдерін басқа да маңызды қасиеттерін анықтауға мүмкіндік береді.