Сабақ тақырыбы: тербелмелі контурдағы электромагниттік тербелістер. Сабақ мақсаты

1. 
   Жұлдызды аспанды шоқжұлдыздарға бөліп, оған атаулар тағайындаған кім?
   
2. 
   Шоқжұлдыз дегеніміз не?
   
3. 
   Жер бетінде бағадар жасау үшін неге Темірқазық жұлдызы алынған?
   
4. 
   Жер бетінде жүрген саяхатшылар басқа шоқжұлдыздар мен жұлдыздарға қарап бағдар жасай ала ма?
   
5. 
   Адамдарға кеңістікте бағдар жасау мен уақытты анықтау үшін шоқжұлдыздар қандай қызмет көрсетті?
   

1. 
   Оқушыларға жұолыздардың пайда болуы, жұлдыздардың өмір сүруі, жұлдыздардың сөнуі, жұлдызға дейінші қашықтық, Герцшпрунг –Ресселл диаграммасы туралы түсінік беру.
   
2. 
   Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
   
3. 
   Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.
   

1. 
   Жұлдызды аспанды шоқжұлдыздарға бөліп, оған атаулар тағайындаған кім?
   
2. 
   Шоқжұлдыз дегеніміз не?
   
3. 
   Жер бетінде бағадар жасау үшін неге Темірқазық жұлдызы алынған?
   
4. 
   Жер бетінде жүрген саяхатшылар басқа шоқжұлдыздар мен жұлдыздарға қарап бағдар жасай ала ма?
   
5. 
   Адамдарға кеңістікте бағдар жасау мен уақытты анықтау үшін шоқжұлдыздар қандай қызмет көрсетті?
   

1. 
   Жұлдыздардың жарқырауы
   
2. 
   Беттік температурасы
   
3. 
   Радиусы
   
4. 
   Химиялық құрамы
   
5. 
   Массасы.
   

Сығылу процесі кезінде центрдегі температура шамамен 10 миллион градустан асқанға дейін жүреді. Осындай температурада сутегінің гелийге синтезделуінің термоядролық реакциясы жүре бастайды. Жұлдыздапдың тұрақсыздық периодының ұзақтығы миллиондаған жылдарға созылуы мүмкін. Ақырында, бұл екі күш теңгеріледі де жұлдыз орныққан күйге өтіп, тұрақыт жарық шығара бастайды.

Жұлдыздың массасы неғұрлым үлкен болса, соғұрлым оның өмірі қысқа болады.

Сөнген жұлдыздардың соңғы күйінің үш түрі бар: ақ ергежейлілер, нейтронды жұлдыздар, қара құрдым.

Сутегі жанып біткеннен кейін сыртқы қабықшаның біртіндеп ұлғайып, ядродан ажырауы салдарынан массалары шамамен Күннің массасына тең жұлдыздар ақ ергежейліге айналады. Ақ ергежейлілердің ерекшелігі олар айныған газдан тұрады.

Нйтронды жұлдыз –тығыздығы атом ядросының тығыздығындай болатын аспан денесі. Ол тез айналады, өзінің күшті магнит өрісінде Жердегі бақылаушыға лүпіл сияқты байқалатын радиосигналдар шығарады.

Жұлдыз қатты сығылып, «нүктеге» айналады да, өз орнына кеңістікте «қара құрдымды» қалдырып, біздің Әлемнен жоғалып кетеді.

Сығылу радиусы:

Жұлдыздың үздіксіз спектрде шығарытн ең көп мөлшердегі энергиясына сәйкес келетін толқын ұзындығы:

Погсон формуласы: