Сабаққа дайындалуға арналған негізгі сұрақтар
жүктеу/скачать 239,78 Kb. Pdf көрінісі
|
3 параграф клет.биология
| Лизосома -
жасушаішілік ас қорыту қызыметін атқаратын органелла. Лизосомадабелоктар, липидтер, көмірсулардың ыдырауына қатысатынарнайы гидролаза - ферменттердің үлкен санынан тұрады. Лизосома Гольджи кешенінен бөлінген көпіршіктерден түзіледі. Гольджи кешенінде, алдын ала бұдыр эндоплазмалық торда гидролитикалық ферменттер синтезделеді. Эндоцитозды көпіршіктермен біріге отырып, лизосомдар қорыту вакуолін түзеді (екіншілік лизосома) бұнда мономерлерге дейінгі мөлшердегі органикалық заттардың ыдырауы жүреді. Қорыту көпіршіктері мембрана арқылы жасуша цитоплазмасына түседі. Нейтрофил қан жасушаларында бактериялардың залалсыздандырылуы дәл осылай жүреді. Екіншілік лизосомаларда мүлдем ферменттер болмайды. Онда гидролизденбейтін материалжасуша шегінен шығады, не болмаса цитоплазмада жиналады. Лизосомалар жасуша материалдарының бұзылысына да қатысады. Мысалы, функциональдық белсенділігін жұмсаған қордағы қоректік заттар, макромолекулалар, бүтін органеллалар. Патологиялық өзгерістерде жасуша не оның құрылысында лизосомалар бұзылуы мүмкін: ферменттер цитоплазмаға шығады, жасушаның өзін қорытуы жүреді– автолиз пайда болады . Лизосома гидролазасымен байланысты генетикалық аурулардың көптеген түрі бар. Мысалы, мукополи- сахаридоздардың жиналуы деп алталатын аурулар лизосома ферментінің жеткіліксіздігімен байланысты, бұл фермент мукополисахаридтер тобына жататындерматансульфат пен гепаран сульфаттың бұзылуына қатысады. Толық бұзылмаған мукополисахаридтер тіндерге жиналып, зәрмен бөлінеді. Барлық мукополисахаридтер жойылмайды, олар жасушаларға жиналады, сонымен бірге жасуша аралық кеңістікке жиналады. Бұл аурулар үдемелі деградацияны шақырып, 10 жасқа дейін өлімге әкеледі. жүктеу/скачать 239,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|