Пәні: қазақ-тілі
|
Мектеп:Қарабұлақ ж о м
|
Күні:
|
Мұғалімнің есімі: Бабашев Рустам
|
Сынып: 8
|
Қатысқандар саны: 14
|
Қатыспағандар саны: жоқ
|
Тақырыбы:
|
Толықтауыш
|
Сабаққа негізделген оқу мақсаты(мақсаттары)
|
Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тапсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады
|
Сабақ мақсаттары
|
Барлық оқушылар: Ережені біледі
|
|
|
|
Оқушылардың басым бөлігі: Мысал келтіре алады
|
|
|
|
Кейбір оқушылар: Өз бетінше жаттығу орындай алады
|
|
|
Тілдік мақсат:
|
Оқушылар: Осыған дейін алған білімдерін жаңа тақырыппен байланыстыра алады
|
Алдыңғы оқу
|
Тұрлаулы мүшені біледі.
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Психологиялық ахуал
2 минут
Топқа бөлу
3 минут
Қызығушылық
ты ояту
10 минут
Сергіту сәті
5 минут
|
Шаттық шеңбері
– Әрбір еркелетіп айтатын есім гүлге ұқсайды. Гүлдердің бәрі әдемі: раушан да, қызғалдақ та, бәйшешек те – бәрі де өзінше керемет, бәрі де адамға қуаныш сыйлайды. Біздің есіміміз де осындай керемет.
Геометриялық фигуралар үлестіріледі
 
Үй тапсырмасын сұрау: «Сұраққа жетіп ал» әдісі Үйге берілген жаттығуды тексеремін
Қатысушыларға шеңбер құрып тұруға және 4 топқа бөліну ұсынылады: «европалықтар», «жапондықтар» , «африкандықтар» және «италиандықтар». Кейін әрбір қатысушы шеңбер бойымен жүріп, «өзі амандасу тәсілімен» барлығымен сәлемдеседі: «европалықтар» қолдарын қысады, «жапондықтар» бастарын иеді, «африкандықтар» мұрындарымен, «италиандықтар» құшақтасады. Әрбір қатысушы әр түрлі рольдерде болуы үшін, жаттығуды қайталауға болады
|
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Оқушылар таңдаған фигураларына сай топтарға бөлініп отырады.
|
Жаңа сабақ
15 минут
Сабақты бекіту
3 минут
Ой толғаныс
2 минут
|
«Үштік әңгіме» әдісі
Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Сөйлемде бастауыш пен баяндауыштың төңірегіне топтасып, бірі — ойды анықтау үшін, екіншісі — ойды толықтыру үшін, үшіншісі — ойды пысықтау үшін алынған сөздерді сөйлемнің тұрлаусыз мүше-л е р і дейміз.
Толықтауыш — тұрлаусыз мүшелердің бірі.
Толықтауыш деп баяндауыш білдіретін амал-әрекетті, іс-оқиғаны заттық мағына жағынан толық-тыру үшін жұмсалатын сөйлем мүшесін айтамыз. Тольщтауыш көбінесе баяндауышпен байланысқа түседі.
Толықтауыш болатын сөздердің негізгі белгілері мына-лар: 1. Толықтауыш атау және ілік септіктерден басқа септіктерде тұрып, затты нұсқайды. Кейде толык мағына-лы сөзден кейін тпу^алы, жөнінде, жайында деген септеулік шылаулардың бірі қосакталыіГтұрады. 2. Толықтауыш болатын сөз заттық мағынаны білдіреді. 3. Сұраулары аталған септіктердің Кім? Не? түбірлес сұраулары болады. 4. Байланысу түрі — меңгеру және жанасу.
Кестеде көрсетілген септіктерде тұрған зат есім, сын есім, есімдік, есімше, тұйык етістік толықтауыш бола алады. Кестеде 1-мысалда есімше, 2, 4-мысалда зат есім, 3-мысалда тұйьщ етістік, 5-мысалда сын есім, б-мысалда сан есім толықтауыш болып тұр. Толықтауыш та дара, күрделі және үйірлі болып келеді.
Бір сөзден болган толықтауышты дара толық-т а у ы ш дейміз. Татулықта (неде?) табыс мол. (Мак.) Күрделі сөздерден болған толыктауышты к ү р д е л і толықтауыш дейміз. Жасалуы:
Толықтауыш тұратын септіктер және толықтауыштың түрлері
|
Толықтауыштың сұрақтары
|
|
Тура толықтауыш табыс септігінде
|
Кімді? Нені?
|
|
Жанама толықтауыш
барыс септігінде
жатыс септігінде
шығыс септігінде
көмектес септігінде
|
Кімге? Неге?
Кімде? неде?
Кімнен? неден?
Кіммен? Немен?
|
.
|
Күрделі зат есімнен, сын есімнен, сан есімне етістіктен: Көрсетпе көз жасыңды (нені?). (М.Ө.) Жуз -жиырма беске (неге?) бөлінеді.
Негізгі сез бен көмекші есім не кемекші етістік арқылы: Бұл соншалық сенімді айтылган байлау үй ішіне ( кімдерге?) мақұл көрінеді. (М.Ә.)
Туралы, жөнінде, жайында шылауларының катысу аркылы: Сіз жөнінде (кім жөнінде?) көп естігенмін. (Н.Қ)
Үйірлі мүшеден болған толықтауышты ү й і рлі т о л ы қ т а у ы ш дейміз. Мысалы: Көкірегі сезімді, көңілі ойлыға (кімге?), Бәрі де анық тұрмай ма ойлаганда? Абай.) Жасау дегеннен (неден?) көз тұнады,. (М. Ә.)
2. Тақтамен жұмыс. 45-жаттығу. Әке, ақылды, төрт, ол, оңыган, оқу сөздерін атау жөне ілік сега терден басқа септіктерге койып, толықтауыш етіп сейлемде кұраңдар.
3. Оқулықпен жұмыс. 46 - жаттығу. Мәтінді оқып шығып, тура және жанама толықтауыштарды тауып, қандай сөз табынан жасалғанын, қай септікте тұрғанын, тұрлаулы мүшелердің қайсысымен байланысатынын анықтаңдар.
«Сұрақ-жауап» әдісі. Оқушылардың түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1. Сөйлем мүшесі дегеніміз не?
2. Сөйлемнің тұрлаулы мүшесі дегеніміз не?
3. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшесі дегеніміз не?
4. Толықтауыш дегеніміз не?
5. Тура толықтауыш дегеніміз не?
6. Жанама толықтауыш дегеніміз не?
БББ кестесі
Білем Білдім Білгім келеді
|
|
Үйге тапсырма
1 минут
Бағалау
2минут
Кері байланыс
2 минут
|
Сөйлемдерді талдау
Оқу үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшаларын толтыру.
Смайликтер арқылы кері байланыс орнату
|
Бағалау парақшасын толтырады.
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
|
Достарыңызбен бөлісу: |
