Сабақтар Психологиялық даму процесстері Тапсырмалар және әдістемелер 1 сабақ

Ойыншылар шеңбер құрып орналасады. Жүргізуші барлық ойыншыларға реттілікпен бір түстегі бес заттың атын атауды ұсынады. (қызыл, жасыл, көк, сары, қара және т.б.) 1 минуттың ішінде айтылған белгісімен ерекшеленетін 5 затты айта алмаса сол ойыншы ойыннан шығады. Айтылған затты қайта айту рұқсат етілмейді.

а) Оқытушы суреттерді ретсіз тақтаға іледі де, оны қарап шығуды талап етеді. Содан соң оларды қандай топтарға бөлуге болатындығын сұрайды.

Үлгі суреттер жинағы: қоян, бұршақ, кірпі, аю, капуста. қасқыр, қияр, сиыр, шкаф, орындық, ешкі, диван, қой, стол, апельсин, автобус, абрикос, алма, машина, такси.

б) Оқытушы бірнеше суреттерді көрсетеді және жалпылаушы сөзді атайды. Оған мағынасы жақын келетін суреттерді оқушылар таңдауы қажет. Мысалға, оқытушы "шөптер" деген сөзді айтады да, оған байланысты мына суреттерді көрсетеді: шырмауық, жол желкен, емен, жусан, қайың, (емен мен қайың жатпайды); "шыбын-шіркейлер" сөзіндегі суреттерге, қырықаяқ, шыбын, үкі, көкек, қоңыз (үкі, көкек жатпайды) және т.б.

Оқытушы балаларға былай деп түсіндіреді: Top кездердегі заттарға қара, олар белгілі заңдылықтар бойынша орналасқан. Осы заңдылықты түсініп алып, бос тор көзге керекті суретті сал. Жауап нұсқаларын қолдануға да болады. Заттардың орналасу заңдылығының қандай болғандығын бізге кім айтады?

Оқытушы қағаздың бірінші бөліміндегі фигураларды қарап шығып, ұқсас деген фигураларды нұсқау сызықтарымен қосуды ұсынады.

а) Оқытушы оқушыға төменгі қатардың оң жақ бағанында орналасқан фигураны қызыл қаламмен бояуды тапсырады. Сонымен бірге мына сұраққа жауап беруін талап етеді. Суретті тағы осындай фигуралар бар ма? Олар қайда орналасқан?

б) Сол бағанның ортаңғы қатарында орналасқан фигураны көк қаламмен бояуды ұсынады. Осындай фигуралар суретте бар ма? Олар қайда орналасқан және т.б.

Оқытушы сөз буынын оқиды, ал оқушылар осыдан сөз құрастырулары қажет.

Біртіндеп буын бөліктерін ұзарта отырып, алдымен қос күрделі сөзден бастаған жөн, содан соң үш күрделі сөзге ауысу қажет және т.с.с.

Күрделі нұсқасында оқытушы буынды айтады да, ал аралығындағы үзілісте басқа сөздер қолданады. Мысалға: Сөздің алғашқы буыны – ба, содан соң екінші буын – ла, содан соң ең соңғы буын – пан келеді. Сөзді айтамыз. (Балапан).

Оқытушы қандай да болмасын бір зат есімді атайды. Мысалға: мысық. Оқушылардың бірі қайталайды. Содан соң оқытушы тағы бір сөз қосады. Мысалға: жапырақ. Оқушы қайталайды: мысық, жапырақ. Содан соң оқьпушы тағы бір сөз қосады. Мысалға: алмұрт. Оқушы барлық сөзді қайталайды: мысық, жапырақ, алмұрт және т.б. Тапсырманың мақсаты - барынша көп сөзді есінде сақтау.

1. Шаян, көпір, көйлек, ноқта, ермек, қолған, термометр, астау, үзеңгі, тізгін, шатыр, киіз, сыбызғы.

2. Орман, сабын, қарбыз, көрпе, тік ұшақ, ұшақ, мылтық, садақ, құлпынай арба, қамшы, кілем.
3-тапсырма. "Сиқырлы орман".

Аяқталмаған суретті аяқтап салу керек. Мысалға, оларды гүлге, ағашқа, көбелекке, құсқа, жануарға айналдыру. Сол бойынша әңгіме құрастыру талап етіледі.

25 – сурет

Оқытушы балалардан 1 және 2- фигуралардың ішіне көк шеңбер салуды, ал қызыл шеңбер сол фигуралардың сыртында қалатындай, ал әрбір фигуралардың шекарасына жасыл нүкте салуды талап етеді. Әрі қарай сызықты 3- фигураның ішінде боялған үшбұрыш, 4-фигураның сыртында боялған квадрат, 5-фигураның сызығы бойында боялған шеңбер қалатындай етіп жалғастырамыз. Әрі қарай көк қаламмен сызықты шеңбер оның сыртында, ал квадрат б – фигураның ішінде қалатыңдай етіп жалғастырамыз. 7-фигураны 4-үшбұрыштың ішінде орналасқан нүктені қызыл қаламмен белгілейміз, бірақ ол шеңбер мен квадраттың сыртында қалуы қажет.

Мұнда суреттің жұбын табуға байланысты қиылысу тапсырмасының шешімін меңгеру қажет. Мысалы мынаны табу қажет. Суреттің қай жұбында "И" немесе "Е" және 1- суреіттің де 2-ші суреттің де қалған суреттермен қандай ұқсастығы бар. (28-сурет).

"Е" жұбындағы суреттер тапсырманың талаптарына жауап бере алады. Сондықтан "Е" жауабы дұрыс болып табылады.

Әрі қарай егер "Е" жұбын (ойша) қалған бөлек суреттердің жанындағы бос орынға қойсақ онда бір суреттін қалған; екі суреттен ұқсастық белгілері бар сурет тобы пайда болады.