Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Шығыс септік
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
Білімділік: Зат есімнің септелуі туралы білімдерін нығайту. Шығыс септіктегі сөздердің қандай сұрақтарға жауап беретінімен және оның жалғауларымен таныстыру.
Дамытушылық: Жаттығулар орындата отырып, шығыс септіктегі сөз сөйлемде тұрлаусыз мүше болатынын аңғарту, оқушылардың сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Пәнге деген қызығушылығын арттыру, топпен жұмыс істей білуге, сауатты жазуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдістері: Ассоциация, семантикалық карта, Венн диаграммасы, тест, екі жақты түсіндірме күнделік, ішіне - сыртына.
Сабақтың көрнекілігі: Суреттер, кесте
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Әрбір адам досым, сыныптасым,
Әрбір ісің тірлік, тірек, адамдық,
Әрбір сөзің шындық, бірлік, адалдық
Әрбір сабақ үйрену, оқу, іздену.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
- Түбір сөз дегеніміз не?
- Қосымша дегеніміз не?
- Септік жалғаулары дегеніміз не?
- Зат есімнің септелуі дегеніміз не?
- Қазақ тілінде неше септік бар?
«Септіктер» ассоциация құру.
Семантикалық карта.
Сөздер ------------------Атау септік --------Ілік септік ------Барыс септік -----Табыс септік ----Жатыс септік
Бөлмеде, құмда,
Айданада
Суретшінің, ағаштың,
оқушылардың
Оқушы, кітап, ағаштар
Шеңберді, саңырауқұлақты,
Әсемді
Ауылға, мектепке,
Сәулеге
«Қайың» сөзін септеу.
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
Екі жақты түсіндірме күнделігін толтыру.
Мақалдар ------------------------------------- Мағынасы
Шегірткеден қорыққан егін екпес …………….
Баладан мін табылса,
Ата - анаға сын тағылар..........
Түлік төлден өседі........
Қорқақ көлеңкесінен де қорқады..............
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Зат есім септеледі жеті түрде,
Бір – бірімен шатастырып алып жүрме.
Жалғанатын жалғаулары сан түрлі ғой,
Жатта соны, ойнап күлме, босқа жүрме.
Атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес.
Жаттап алсаң балақай,
Зат есімді септе тез.
|
|
Ой толғаныс
|
Венн диаграммасы. Жатыс септік пен шығыс септікті салыстыру.
Жатыс септік
Шығыс септік
Тест жұмысы.
1. Қазақ тілінде неше септік бар?
а) 6 в) 7 с) 5
2. Сөйлемнен шығыс септігінде тұрған сөзді тап:
Кеше Сәуледен хат келді.
а) Сәуледен
в) келді
с) кеше
3. Шығыс септігінің сұрақтарын тап.
а) кімде? неде?
в) кімнің? ненің?
с) кімнен? неден?
4. Шығыс септігінің жалғауларын тап:
а) - да, - де, - та, - те
в) – дан, - ден, - тан, - тен
с) – ны, - ні, - ды, - ді, - ты, - ті
5. Шығыс септігінде тұрған сөзді тап.
а) мектептен
в) мектепте
с) мектептің
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Көмектес септік
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
Білімділігі:Оқушыларға қазақ тіліндегі септіктерді меңгерту, сұрақтары мен
жалғауларын жаттату. Көмектес септігінің тұрлаусыз мүше
ретінде жұмсалатын білдіру. Көмектес септігінің басқа
септіктерден ерекшелігіне тақталау.
Дамытушылығы:Өткен сабақтармен байланыстыра білу, оқушылардың
сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелігі:Пәнге деген қызуғышылығын арттыру, топпен жұмыс істейбілуге, сауатты жазуға тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыс: ана тілі, дүниетану,Музыка,суреттер, «Жетіген» музыкалық аспабы.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдіс – тәсілдері : Топпен жұмыс, сұрақ – жауап, ой қозғау.
Сабақтын көрнекілігі: Интерактивті тақта, кесте. Септіктер кестесі.
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Пазл арқылы топтарға бөлу
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
1. Көмектес септігінің жалғауын тап
А) -ға, -ге, -қа, -ке
Ә) -мен, -бен, -пен
Б) -ның, -нің, -тың, -тің
2. Кіммен?немен?сұрақтарына жауап беретін септік
А)атау септік
Ә)барыс септік
Б)көмектес септік
3. Көмектес септікте тұрған сөзді тап
Үйдің қабырғасын балшықпен сыладым
А)үйдің
Ә)қабырғасын
Б)балшықпен
4. Мына схемаға сәйкес келетін сөзді тап
А)гүлдерді
Ә)кірпіні
Б)доппен
5. Көмектес септіктегі сөз қай сөзбен байланысып тұр
Әсет ағашты арамен кесті.
А)Әсет
Ә)кесті
Б)ағашты
6. Көмектес септіктегі сөздер сөйлемде қандай мүше болады
А)толықтауыш
Ә)пысықтауыш
Б)баяндауыш
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
Берілген сөздерді көмектес септігіне қойып,олармен сөйлем құра.
Еңбек - Еңбекпен
Су - Сумен
Ораз - Оразбен
Кітап - Кітаппен
Семантикалық карта
|
Сөздер
|
Атау септік
|
Ілік септік
|
Барыс септік
|
Табыс септік
|
Жатыс септік
|
Шығыс септік
|
Көмектес септік
|
Бөлмеде, оқушылардың,ағаш
|
Ағаш
|
Оқушылардың
|
|
|
Бөлмеде
|
|
|
Суретшінің, құмда, Әсемді
|
|
Суреттің
|
|
Әсемді
|
құмда
|
|
|
Шеңберді,мектепке,кітап,
|
кітап
|
|
мектепке
|
шеңберді
|
|
|
|
Оқушы,
ағаштың,саңырауқұлақтан,
|
оқушы
|
ағаштың
|
|
|
|
саңырау
құлақтан
|
|
Ауылға, Айданада,
Сәулемен
|
|
|
Ауылға
|
|
Айданада
|
|
Сәулемен
|
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Еркiн ұста денеңдi,
Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып ап
Жүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.
Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
|
|
Ой толғаныс
|
Көп нүктенің орнына тиісті септік жалғауларын қойып , сөйлемдерді көшіріп жаз.
1.Оқығанды көңілге ықыласпен тоқылық.(Ы.А.). 2. Хат Астанадан келіпті. 3. Асыл Жанармен сөйлесті. 4. Қойдың жүні пайдалы.Жүннен фабрикада түрлі маталар тоқылады.
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Тәуелдеулі зат есімдердің септелуі
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
Білімділік: зат есімнің септелу жүйесін және септік жалғауларының емлесін меңгерту. Дамытушылық: оқушылардың сауатты жазу дағдыларын жетілдіру, байланыстырып сөйлеу дағдысын одан әрі дамыту.
Тәрбиелік: оқушыларды тапқырлыққа, еңбекшілдікке, ана тілін қадірлеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: сызбалар, кестелер, перфокарта
Қажетті құралдар: мультимедиа, интерактивті тақта
Сабақтың әдісі: түсіндіру, жаттығу жұмысы, скт
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Дәптерлерін тексеру
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Ертегі:
«Ерте-ерте ертеде, ешкі жүні бөрте де, зат есім жерінде, қазақ тілі елінде Септік деген шал болыпты. Елде жұт болып, ашаршылық жайлапты. Бұл ашаршылық Септік шалдың үйіне де келіп жетіпті. Атау атты ұлы қайтыс болғанда шал ағашқа аттың қылын керіп, тиегінің орнына қойыпты да, үнсіз егіліпті. Ай өткен соң Ілік деген ұлы өлгенде тағы бір ішек тағып, «ненің зияны, кімнің көзі тиді екен ?»- деп егіледі.
Ай өткен соң Барыс атты ұлы дүниеден өтеді. Сонда шал тағы үшінші ішек тағып «кімге айтып жылайын неге ғана өлді екен ?»деп жоқтау айтады. Табыс атты ұлы өлгенде «нені айтып, кімді ғана қарғайын?»- дейді. Жатыс атты ұлы да аштықтан өлгенде ағашқа бесінші ішек тағылып, «неде, кімде екен себебі ? - деп жылайды.Шығыс ұлы да қайтыс болады, алтыншы ішек тағылып «неден қайтыс болдың, кімнен сені сұраймын ?»деп егіледі. Көмектесі де сол ашаршылықтан қайтыс болғанда «кіммен өмір сүрмекпін, немен енді шұғылданамын?»деп жоқтау айтып егіледі. Содан 7 ішек, 7 тиек тағылып «жетіген »аспабы пайда болыпты. Осы аспап арқылы Шал мұңын халыққа жеткізген деседі.
Осы әңгімені оқып, ішінен қарамен жазылған сөздерге назар аударамыз.
Септік
Атау--------кім? Не?Ілік --------- кімнің? ненің?
Барыс ------ кімге? неге?Табыс ------ кімді? нені?
Жатыс ------ кімде? неде?Шығыс ----- кімнен? неден?
Көмектес -- кіммен? немен?
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Еркiн ұста денеңдi,Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып апЖүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
|
|
Ой толғаныс
|
Септік жалғау зат есімге жалғанғанда, оған белгілі бір грамматикалық мағына үстеп, сөйлемде оны басқа сөздермен байланысқа түсіреді.Қазақ тілінде 7 септік түрі бар:
Зат есім көптік, тәуелдік жалғауда тұрып та септеле береді.
Көптік жалғаулы зат есімнің септелуі оның жекеше түрде септелуімен бірдей.
Септік---- Жекеше ------------Көптік жалғаулы
А------------Ыдыс -------------- Ыдыстар
І------------ Ыдыстың --------- Ыдыстардың
Б----------- Ыдысқа ----------- Ыдыстарға
Т ----------- Ыдысты ---------- Ыдыстарды
Ж ---------- Ыдыста ----------- Ыдыстарда
Ш ---------- Ыдыстан -----------Ыдыстардан
К ----------- Ыдыспен --------- -Ыдыстармен
Тәуелденген зат есімнің септелуі
Септік--Жай септеу ----Тәуелді септеу
-----------------------------І жақ----------------ІІ жақ------------ІІІ жақ
А --------- Кітап ----------Кітабым ------------Кітабың ----------Кітабы
І ---------- Кітаптың---- --Кітабымның -------Кітабыңның -----Кітабының
Б --------- Кітапқа --------Кітабыма ---------Кітабыңа ---------Кітабына
Т --------- Кітапты -------Кітабымды --------Кітабыңды -------Кітабын
Ж ---------Кітапта --------Кітабымда---------Кітабыңда--------Кітабында
Ш –-------Кітаптан -------Кітабымнан -------Кітабыңнан ------Кітабынан
К ---------Кітаппен ------Кітабыммен -------Кітабыңмен ------Кітабымен
Септіктердің сұрақтары мен жалғаулары
Атау - кім? не?
Ілік - кімнің? ненің? -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің
Барыс - кімге? неге? қайда? -ға, -ге, -қа, -ке, -а, -е -на, -не
Табыс - кімді? нені? -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті, -н
Жатыс - кімде? неде? қайда? -да, -де, -та, -те, -нда, -нде
Шығыс - кімнен? неден? қайдан? қашаннан? -нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тен
Көмектес - кіммен? немен? қалай? -мен, -бен, -пен
Өзін-өзі бақылап, бағалау ( тест сұрақтарына жауап беру)
1 «Әке» сөзі қай септікте тұрғанын тап
А) А.с.В) І.с.С) Б. с.Д) Ж. с.
2.Ілік септігінде тұрған сөзді белгіле
А) ОқушыВ) ОқушығаС) оқушыныңД) оқушыға
3.Барыс септігінің сұрағын белгіле
А) кімге?неге?қайда?В) кімдерге?кімді?нені?
С) кімге? кімді? нені? Д) кіммен? немен?
4.Табыс септігінің жалғауын белгіле
А) -ны, -ні, -қы, -кі, -ғы, -гі
В) -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті
С) -ны, -ні, -шы, -ші, -ды, -ді
Д) –нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тен
5.Жатыс септігінде тұрған сөзді белгіле
А) көктемде В) далағаС) мектеппенД) мектептен
6. Шығыс септігінде тұрған сөзді табыңыз
А) Сабаққа В) СабақтыС) СабақтанД) Сабақпен
7.Көмектес септігінің сұрақтарын ата
А) кімде?неде?В)кімге ? неге ?С) кімнен?неден?Д) кіммен? немен ?
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Тексерілді: 01
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Зат есімнің жіктелуі
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
1.Жіктік жалғаулы сөз бастаышпен байланысып , үнемі баяндауыш қызыметінде жұмсалатынын ұғындыру .
2. Затесімнің жіктелуінің мәнді белгілерін ажырата білу дағдыларын қалыптастыру , зат есімнің жікталуүлгісі көрсетілген кесте арқылы зат есімдерді жекеше , көпше түрде жіктеп жазуға үйрету .
3. Спортты сүюге , еңбекқорлыққа баулу.
Көрнекілік : Тірек сызба , кесте , үлестірмелі қағаз т.б.
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Түрлі түсті суреттерді құрастыру арқылы топтарға бөлу
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Дәптерлерді тексеру
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
Зат есімнің жіктелуі
Жіктік жалғауы адамның кім екнін , кәсібін көрсететін зат есімдерге жалғанады . Мысалы мен оқушы мын , сен бишісің , сіз мұғалімсіз , оләнші .
Зат есімнің септелу үлгісі
Жақ
|
Қосымшалары
|
|
|
Жекеше
|
Көпше
|
І
ІІ
ІІІ
|
-мын, -мін, -бын, -бін, -пын, -пін
-сың, -сің,-сыз, -сіз
Жалғауы жоқ
|
-мыз, -міз, -быз, -біз, -пыз, -піз
-сыңдар, -сіңдер, -сыздар, -сіздер
Жалғауы жоқ
|
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Оңға түзу тұр,
Солға түзу тұр.
Алға бір адым
Артқа бір адым.
Оңға бұрылып,
Солға үңіліп
Жоғары, төмен қарайық,
Орнымызды табайық.
|
|
Ой толғаныс
|
Тест сұрақтары мен тапсырмалары
Жіктік жалғауы қандай мүшелерді жалғастырады ?
А) тұрлаусыз мүшелерді ;
ә)бастауыш пен баяндауышты ;
б) бастауыш пен тұрлаусыз мүшені .
2. Жіктік жалғаулы сөз сөйлемнің қай мүшесі болады ?
А)баяндауыш ;
ә) бастауыш кейде баяндауыш ;
б) тұрлаусыз мүше .
3. –мын , -мін , -бын , -бін , -пын , -пін қосымшалары қай жақтікі ?
А) ІІІ жақ ;
ә) ІІ жақ , көпше түр ;
б) І жақ , жекеше түр .
4. Жіктік жалғаулы зат есімдерді белгіле .
А)анам, әкем , әкемнің ;
ә) қарлығашқа , қарлығашым ;
б)ұстазбын , балдырғансың , ұстазсыз .
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Тексерілді: 08.02.2016ж
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Диктант
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
Мақсаты: оқушыларға диктант жаздыра отырып, алған білімдерін тиянақтауға, тексеруге, сауатты көркем жаза білуге мүмкіндік туғызу: танымдық қабілетерін, ақыл-ойын дамыту; адамгершілікке, сұлулыққа, ұжымшылдыққа баулу.
Сабақтың түрі: білімді тексеру және бағалау сабағы.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты ойыншықтар арқылы топтарға бөлу
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Дәптерлерді тексеру
|
|
Қызығушылықты ояту
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
1. Жалғаулардың түрлерін ата? (көптік, септік, жіктік)
2. Көптік жалғаудың қосымшалар қандай? (- лар,- лер;- дар,- дер;- тар,- тер)
3. Жинақтық мәндегі көптік жалғаулы сөз дегеніміз қандай сөздер?(бір заттың төңірегіндегі заттардың көптігін Жансеріктер т. с. с.)
4. Тәуелдік жалғаудың неше түрі бар?(Оңаша және ортақ тәуелдеулер)
5. Оңаша тәуелдеу мен ортақ тәуелдеудің айырмашылығы қандай? (1. Заттың иесі біреу, 2. Заттың иесі бірнешеу)
6. Септік жалғаулар нешеу, қай септікте қосымша жоқ. (Жетеу, Атау септікте)
7. Бағытты нұсқайтын септіктің түрін ата? (Барыс септігі)
8. Мезгіл, мен мекендік мағынаны білдіретін септік түрін ата? (Жатыс септігі)
Бөлме өсімдіктері
Бөлме өсімдіктері жыл бойы жасыл қалпында болады. Олардың кейбіреулері қыста гүлдейді. Бөлме өсімдіктері қыс болмайтын елдерден әкелінген. Сондықтан оларды жыл бойы жылы үй-жайларда ұстайды. Олар тұрғын үйлер мен мекемелерді сәндендіреді. Бөлме өсімдіктерін жарық жақсы түсетін жерге орналастыру керек. Әдемі болу үшін оларды баптап күту керек.(46сөз)
Жазылуы қиын сөздер: кейбіреулері, үй-жайларда.
1.Бірінші сөйлемнен сын есімді тауып, астын сызыңдар.
2.Соңғы сөйлемнен туынды сын есімді тауып, астын сызыңдар.
Жазбаша орындалады.
І топ
Үздік кім?-оқушы
Кімді көрді?-оқушыны
Кімге берді?-оқушыға
Кімнен сұрады?-оқушыдан
ІІ топ
Қайдан келді?-ауылдан
Ненің жолында көл бар?-ауылдың
Демалыста қайда барамын?-ауылға
Мен нені ұнатамын?-ауылды
|
|
Сергіту сәті
|
Еркiн ұста денеңдi,
Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып ап
Жүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.
Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
|
|
Ой толғаныс
|
1. Сөйлемнің қай түріне жататынын ажырат?
Айжан, өзіңе асыл сөз, алғыр ой тауып айтқан кісі болды ма
а) Хабарлы сөйлем б) Сұраулы сөйлем
ә) Жай сөйлем в) Лепті сөйлем
2. Мақалды ажыратыңыз.
а) Жақсыдан шарапат, жаманнан кесапат
ә) Далада жаңбыр жауып тұр.
б) Күн ыстық
в) Еділ ұзақ жол жүрді.
3. «Х» әрпі жазылатын сөзді көрсетіңіз?
а) ...айуан ә) ақ...у б) азы... в) ы...ылас
4. Біріккен сөздер қатарын көрсетіңіз.
а) Аққу, жолбарыс б) Құнанбай, екі жүз бес
ә) халықаралық, кейадам в) үп-үлкен, жан-жануар
5. Жай сөйлемді табыңыз.
а) Өзеннің суы тұнық б) Мысық иттен қашты
ә) Күн күркіреді в) Гүлсім сурет салды
6. Бірыңғай жуан дауыстан тұратын сөзді табыңыз.
а) көңілді, тыйым б) зеңгібаба
ә) қызғалдақ, құлын в) жияды, кітап
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Тексерілді: 05.02.2016ж
Қазақ тілі
|
Уақыты:19,05,2016ж
|
Кабинет:5
|
Мұғалім: Сексенбаева Г
|
Сабақтың атауы
|
С-з таптары бойынша қайталау
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Жалпы мақсаты
|
1. Оқушылардың етістік туралы алған білімдерін дамыта, қорытындылау. Сөйлемдерден етістікті табуға, етістіктің түрлерін ажырата білуге арналған тапсырмаларды орындау;
2. Оқушылардың зейінін, шығармашылық белсенділігін, білім, білік дағдыларын қалыптастыру;
3. Оқытудың өмірмен байланысын нығайту, шыдамдылыққа, сауаттылыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес «Бестігіміз аналарға» шығармашылық сабақ
Принциптері: бірізділік, жүйелілік, ғылымилық.
Әдістері: қорытындылау, сұрақ - жауап, тест, ойындар.
Көрнекілігі: слайдтар, сюжетті суреттер, жауап парақтары,
|
|
|
|
Оқыту нәтижесі
Сабақтың жабдығы
|
|
Топқа бөлу
|
Карта арқылы топтарға бөлу
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Анаға да сіз,
Балаға да сіз
Баршаңызға құрметпен
Бас иеміз біз.
|
Топ ережесін құрып алады.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
«Бинго» ойыны.
Сұрақтарға жауап алу.
- Зат есім деген не?
- Зат есімнің қандай сұрақтарын білесіңдер?
- Жалқы есім деген не?
- Жалпы есім деген не?
- Кім? Кімдер? деген сұрақтар қай уақытта қойылады?
- Не? Нелер? деген сұрақтар қай уақытта қойылады?
- Етістік деген не?
- Зат есімнің жекеше түрі деген не?
- Зат есімнің көпше түрі деген не?
|
Сұраққа тапжылмай жуап беріп отырады. Топ бойынша әр көшбасшы жауап бере алатын оқуны анықтап отырады.
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
|
Жаттығудағы тапсырманы жазбаша орындап, сұрақтарға жауап береді.
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Еркiн ұста денеңдi,
Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып ап
Жүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.
Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
|
|
Ой толғаныс
|
Топтық тапсырмалар:
1 - топ: «Ішінде, сыртында» ішкі шеңберге жалқы есімдерді, сыртқы шеңберге жалпы есімдерді жазу.
Айгүл, Анар, апа, қарындас, Әсел, Айша, сіңлі, әже, ана, Мақпал, Назым, апай, Толқын, Айжан.
2 - топ: Өлең құрау, етістіктерді тауып 2 сызықпен сызу.
Анамызды сыйлаймыз,
................. тыңдаймыз
........................................
..................... боламыз.
3 - топ: Х кестесіне берілген сөздерді салу.(зат есім және етістік деген топтарға бөлу) Ағаш, қайың, секірді, отырды, бала, қыз, жүгірді, бота, жазды, оқушы, қоян, ойнады, байлады, сүртті.
4 - топ: Сәйкестендіру тесті.
Арыстан... ұлиды.
Құндыз.. шаңқылдайды
Сауысқан... ақырады
Бүркіт... қарқылдайды
Қасқыр... сыңсиды
|
Топ мүшелері түгел орындайды
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
Кері байланыс
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
Оқушыларға топ бойыншатапсырма (Кір жайғыш –оқушылар алған ақпаратты парақшаларға белгілеп, іліп қояды)
|
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет: 13
|
Мұғалім:Абдраимова
|
Сабақтың атауы
|
Етістіктің жіктелуі
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
1. Оқушының етістік туралы ұғымын толықтыру. Етістікке жіктік жалғауы жалғанып өзгеруін етістіктің жіктелуі деп аталатынын түсіндіру.
2. Етістіктерді жекеше, көпше түрде жіктеуді жаттығу, дағдыландыру тапсырмалары арқылы есте сақтау қабілеттерін дамыту.
3. Оқушыны ұйымшылдыққа, білімпаз болуға баулу..
Әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап.
Көрнекілік: ойын, суреттер, сызбалар, АКТ.
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
«Бәйге» ойыны.
1. Зат есім дегеніміз не?
2. Жалқы есім дегеніміз не?
3. Жалпы есім дегеніміз не?
4. Зат есімнің қандай түрі бар?
5. Көптік жалғауды ата.
6. Кісі аттарына қандай сұрақ қойылады?
7. Жануарлар мен заттарға қандай сұрақ қойылады?
8. Сөз таптарын ата.
9. Заттың жекеше түрлеріне қандай сұрақ қойылады?
|
|
Қызығушылықты ояту
Мағынаны тану
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
Зат есімнің жіктелуі Етістіктің жіктелуі
Бишімін жүрмін, оқыдым
Бишісің жүрсің, оқыдың
Биші жүр,оқыды
Осы мысалдарды талдау барысында зат есімнің жіктік жалғауымен ұқсас келетін етістіктің жіктік жалғауы бар екенін және етістіктің жіктік жалғаулары бірдей болып келе бермейтінін байқайды.
|
|
Сергіту сәті
|
Еркiн ұста денеңдi,
Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып ап
Жүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.
Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
|
|
Ой толғаныс
|
Жіктік жалғауы
Жекеше
І жақ. –мын, -мін, -бын, -бін, -пын, -пін : оқушымын, дәрігермін, айтамын
ІІ жақ. –сың, -сің : оқушысың, дәрігерсің, айтасың
- сыз, - сіз: оқушысыз, дәрігерсіз, айтасыз
ІІІ жақ. –ды, -ді, -ты, -ті: оқушы, дәрігер, айтады
Көпше
І жақ. –мыз, -міз, -быз, -біз, -пыз, -піз: оқушымыз, дәрігерміз, айтамыз
ІІ жақ. – сыңдар, -сіңдер: оқушысыңдар, дәрігерсіңдер, айтасыңдар
- сыздар, - сіздер: оқушысыздар, дәрігерсіздер, айтасыздар
ІІІ жақ. –ды, -ді, -ты, -ті: оқушылар, дәрігерлер, айтады
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет: 13
|
Мұғалім:Абдраимова
|
Сабақтың атауы
|
Етістіктің шақтары
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
Білімділік мақсаты:Етістіктің шақтарынан алған білімдерін жинақтау, тиянақтау.
Дамытушылық мақсаты: Өз беттерінше салыстыру, ой қорыту, мысалдар арқылы көз жеткізу дағдысын арттыру, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: Тіліміздегі етістіктің шақтарының табиғатын терең түсіне отырып, орынды қолдана білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Қайталау
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, Салыстыру, Сәйкестендіру, Тест, Топтастыру
Сабақтың көрнекілігі: Сызба, кесте, сурет, техникалық құралдар
Пәнаралық байланыс: Әдебиет, Ән, Бейнелеу өнері
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Сөз таптары арқылы топтарға бөледі
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
«Біліміңді байқап көр»
1.Етістіктің шақтары дегеніміз не?
2.Шақтың қандай түрлері бар?
3.Осы шақ дегеніміз не?
4.Нақ осы шақ қалай жасалады?
5.Қалып етістіктерінің ерекшелігі неде?
6.Ауыспалы өткен шақ пен ауыспалы келер шақтың ұқсастығы мен айырмашылықтары қандай?
7.Келер шақ деген не?
8.Келер шақтың қандай түрі бар?
9.Келер шақ қалай жасалады?
10.Өткен шақтың қандай түрлері бар?
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
«Кім жылдам?»
Берілген етістіктерді жекеше. көпше жіктеу
Алып келді
Келе жатыр
Оқытты
Күледі
Жылайды
Тыңдайсың
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Біз балдырған баламыз,
Құстай қанат қағамыз.
Дүниені аралап,
Оқып білім аламыз.
Көзді салып қараңыз,
Былай қанат қағамыз.
/Б.Бөрiбаев/
|
|
Ой толғаныс
|
Мақал-мәтелдің жалғасын табу
1. Ақыл көпке жеткізер
.......................................
2. Анаға қарап қыз төсер
........................................
3. Үй артына жар ............
Семантикалық кесте
№
|
Етістіктер
|
осы шақ
|
өткен шақ
|
келер шақ
|
1
|
Асан мен Үсен ескі жұртта қалды
|
|
+
|
|
2
|
Асан мен Үсен далада ойнады
|
|
+
|
|
3
|
Балалар сабақ оқып отыр
|
+
|
|
|
4
|
Асан далада қалғанына жылады
|
|
+
|
|
5
|
Оқушылар кеше сабаққа келмеді
|
|
+
|
|
6
|
Арай қалаға бармақшы
|
|
|
+
|
7
|
Олар ертең қалаға кетеді
|
|
|
+
|
8
|
Үсен Асанды жұбатып отыр
|
+
|
|
|
9
|
Бәрінде ұмытып қалыппын
|
+
|
|
|
10
|
Алыстан сағым елестейді
|
|
+
|
|
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Осы шақ
|
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
|
Сабақтың жабдығы
|
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды осы шақ етістіктерімен таныстыру, осы шақтағы етітіктер іс әрекеттің сөйлеу сәтінде болып жатқанын білдіретінін ұғындыру, сұрақтары мен жалғауларын таныстыру; сөйлеу дағдысын жетілдіру
|
|
Жалпы мақсаттар
|
|
Оқыту нәтижесі
|
|
Топқа бөлу
|
Үш түрлі шарлардың көмегімен топтарға бөлу
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
|
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Дәптерлерін тексеру
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Іс-әрекет, қимылдың сөйлеп тұрған кезде өтіп жатқанын білдіретін етістік шағының түрін осы шақ деп атайды.
Осы шақ жасалуы мен мағынасына қарай нақ осы шақ және ауыспалы осы шақ деп бөлінеді.
1) Нақ осы шақ деп қимылдың дәл сөйлеп тұрған кезге сәйкес келуін айтамыз.
Нақ осы шақ дара осы шақ және күрделі осы шақ деп бөлінеді.
Дара нақ осы шақ отыр, тұр, жатыр, жүр етістіктерімен жасалады. Қазақ тілінде отыр, тұр, жатыр, жүр етістіктерін күй-қалып (кейде қалып) етістіктері деп атайды. Аталған төрт етісттк адамның ең негізгі қимылдарын көрсетеді, яғни іс иесі не отырады, не жатады, не тұрады, не жүреді. Бұл- олардың мағыналық ерекшелтктері, отыр, тұр, жатыр, жүр етістіктері грамматикалық жағынан да басқа етістіктерден өзгешеленеді. Күй-қалып етістіктеріне жіктік жалғаудың жалғануы есім сөздерге ұқсайды. Жіктік жалғау түбірден кейін бірден жалғанады. Мысалы: оқушы+мын (зат есім+жіктік жалғау), отыр+мын (күй-қалып етістігі+жіктік жалғау). Отыр, тұр, жатыр, жүр күй-қалып етістіктері жеке тұрғанда негізгі етістік болып, жіктік жалғау тікелей жалғанып, дара нақ осы шақ жасайды.
жақ жекеше көпше
I Мен отырмын (жүрмін, тұрмын, жатырмын) Біз отырмыз (жүрміз, тұрмыз, жатырмыз)
II Сен отырсың (жүрсің, тұрсың, жатырсың) Сіз отырсыз (жүрсіз, тұрсыз, жатырсыз) Сендер отырсыңцар (жүрсіңдер, түрсыңдар, жатырсыңдар) Сіздер отырсыздар (жүрсіздер, тұрсыздар, жатырсыздар)
III Ол отыр
(жүр, түр, жатыр) Олар отыр
(жүр, түр, жатыр)
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау.
Берілген жаттығуларды топтарға бөліп орындау.
Қосымша шығармашылық тапсырмалар.
|
|
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
|
|
Сергіту сәті
|
Еркiн ұста денеңдi,
Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып ап
Жүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.
Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
|
|
Ой толғаныс
|
Білімді бекіту
Мен паратада отырмын
Дана далада жүр
Сен тақта алдында тұрсың
|
Мен кітап оқып отырмын
Айжан институтта оқып жүр
Ол күліп тұр
|
Құраған сөйлемдердегі етістіктерді талдау барысында бұл етістіктер іс әрекеттердің қазір,яғни сол мезетте болып жатқанын білдіретіні байқатылады. Оқулықтағы -25 жаттығуды да осы шақ туралы түсінік беру үшін пайдалануға болады.
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
|
Күнделіктеріне жазады
|
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын толтыру.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
