10-сынып (жаратылыстану-математика бағыты)
Барлағы 68 сағат (аптасында 1 сағат)
|
№
|
Сабақтың қысқаша мазмұны
|
Сағат саны
|
Сынып
|
мерзімі
|
Кіріспе (1 сағат)
|
1
|
Биология ғылымы. Ғылымдар жүйесіндегі биологияның орны және маңызы. Биологияның басқа ғылымдармен байланысы. Жаратылыстану ғылыми пәндер жүйесіндегі «Жалпы биология» курсының алатын орны. Курстың мақсаты мен міндеттері. Көрсетілімдер: биолог-ғалымдардың портреттері, « Биологияның басқа ғылымдармен байланысы» - сызбанұсқа
|
1
|
*
|
|
І бөлім. Цитология. Цитологияның міндеттері (1 сағат).
|
2
|
Заманауи цитология пәні, міндеттері және зерттеу әдістері. Цитологиялықзерттеулердің басқа биологиялық ғылымдар, медицина және ауыл шаруашылығы үшін маңызды.
|
1
|
*
|
|
ІІ бөлім. Жасушалық теория (19 сағат)
|
Ітарау. Жасушаның химиялық құрамы. (9 сағат)
|
3
|
Жасушаның ашылуы және зерттеу тарихы. Жасушаның теориялық негізгі қағидалары.
|
1
|
*
|
|
4
|
Жасуша дамудың бірлігі екендігі тіріорганизмнің құрылымы мен қызметінің бірлігі.
|
1
|
*
|
|
5
|
Жасушаның химиялық құрамы. Су және басқа бейорганикалық заттар, олардың жасушасының әрекеттеріндегі рөлі.
|
1
|
|
|
6
|
Органикалық заттар: Көмірсулар, олардың құрылысы, қасиеттері және атқаратын қызметі.
|
1
|
|
|
7
|
Органикалық заттар: Нәруыздар, олардың құрылысы, қасиеттері және атқаратын қызметі.
|
1
|
|
|
8
|
Органикалық заттар: Липидтер, олардың құрылысы, қасиеттері және атқаратын қызметі.
|
1
|
|
|
9
|
Нуклеин қышқылдары: ДНҚ, оның құрылысы және жасушадағы рөлі
|
1
|
|
|
10
|
Нуклеин қышқылдары: а-РНҚ, т- РНҚ, р- РНҚ және АТФ, олардың құрылысы және жасушадағы рөлі.
|
1
|
|
|
11
|
Ферменттер, олардың тіршілік әрекеттерін реттеудегі рөлі.
|
1
|
|
|
2 тарау. Прокариоттық жасушаның құрылысы мен қызметі. (2 сағат)
|
12
|
Прокариоттық жасушаның құрылысы. Бактериялық жасуша, оның құрылысы мен қызметінің ерекшеліктері.
№1 зертханалық жұмысы. Эукариоттық (өсімдік, жануар, саңырауқұлақ) және прокариоттық (бактериялық) жасушалардың құрылысы.
|
1
|
|
|
13
|
Бактериялар тіршілік әрекеттерінің алуантүрлілігі
|
1
|
|
|
3 тарау. Эукариоттық құрылымдық- фунциялық құрылыс ерекшеліктері (8 сағат)
|
14
|
Жасушаның негізгі құрам бөліктер. Түрлі жасушалық құрылымдар мембранасының құрылысы мен функциялық ерекшеліктері
№2 зертханалық жұмыс. Пияз эпидермисінің жасушаларындағы плазмолиз және деплазмолиз құбылыстарын бақылау.
|
1
|
|
|
15
|
Бақылау жұмысы
|
1
|
|
|
16
|
Цитоплазма органоидтері:эндоплазмалық тор, гольджи жиынтығы және лизосомалар.
№3 зертханалық жұмыс өсімдік жасушаларындағы цитоплазманың қозғалысын бақылау.
Цитоплазма органоидтері: пластидтер, митохондриялар, олардың жасушадағы атқаратын қызметі
|
1
|
|
|
17
|
Цитоплазма органоидтері: жасуша орталығы, рибосомалар, олардың жасушадағы атқаратын қызметі
|
1
|
|
*
|
18
|
Цитоқаңқа. Қозғалыс органоидтер, жасушалық қосымшалық қосындылар, олардың құрылысы, жасушадағы атқаратын қызметі
|
1
|
|
*
|
19
|
Ядроның құрылысы мен қызметі. Хромосомалардың химиялық құрамы және құрылысы, жасушадағы атқаратын қызметі
|
1
|
|
|
20
|
Саңырауқұлақтар, жануарлар және өсімдік жасушаларының құрылысындағы ерекшеліктер.
|
1
|
|
|
21
|
«Эукариоттық жасушаның құрылымдық-функциялық құрылыс ерекшеліктері» тақырыбы бойынша білімдерін қортындылау және жүйелеу.
|
1
|
|
*
|
3 бөлім. Тіршіліктің жасушалық емес формалары (2 сағат).
|
22
|
Вирустар және фагтар. ЖИТС-тің (жүре пайда болған иммундық тапшылық синдромы) вирусы. Оның құрылысы мен тіршіліктері.
|
1
|
|
*
|
23
|
Вирустық аурулардың алдын алу.
|
1
|
|
*
|
ІV бөлім. Жасушадағы зат және энергия алмасу. (9 сағат)
|
24
|
Жасушадағы зат және энергия алмасу. Зат алмасу реакцияларының катализдік сипаты.
|
1
|
|
|
25
|
Пластикалық және энергиялық алмасулар.
|
1
|
|
|
26
|
Энергиялық алмасудың негізгі кезеңдері.
Көрсетілім: жасушадағы метаболизм жолдарының сызбанұсқалары.
|
1
|
|
|
27
|
Жасушалық таныс алу процесінің айрықша ерекшеліктері.
|
1
|
|
|
28
|
Органикалық заттарды түзу әдістері: автотрофты және гетеротрофты.
|
1
|
|
|
29
|
Фотосинтез, оның сатылары. Хемосинтез, оның биосферадағы рөлі.Көрсетілім: фотосинтез процесін бейнелейтін тәжірибелер.
|
1
|
|
|
30
|
Нәруыз биосинтезі. Генетикалық ақпараттың негізі- ген түсінік. Генетикалық код. Нәруыз биосинтездерінің материцалық принципі.
Көрсетілім: «нәруыз биосинтезінің» модель – аппликациясы
|
1
|
|
*
|
31
|
Бақылау жұмысы
|
1
|
|
|
32
|
ДНҚ-лық матрицаға сәйкес а-РНҚ –ның түзілуі. Биосинтезінің реттелуі.
Көрсетілім: ДНҚ және РНҚ-ның модульдері.
|
1
|
|
*
|
33
|
Гомеостаз туралы түсінік, жасушадағы зат және энергия алмасу процестерінің реттелуі
|
|
|
|
V бөлім. Организмдердің көбеюі және жеке дамуы (10 сағат)
|
4 тарау. Өсімдіктер мен жануарлардың жыныссыз көбею (2 сағат)
|
34
|
Өзін-өзі ұдайы өндіру – тіріге тән жалпылама қасиет. Митоз жыныссыз көбеюдің және көпжасушалы организмдер өсуінің негізі, оның фазалары және биологиялық маңызы.
Көрсетілім: митоздың сызбанұсқасы.
|
1
|
|
*
|
35
|
Организмдердің жыныссыз көбею формалары:митоздық бөліну, вегетативтік көбею т.б.жыныссыз көбеюдің эволюциялық маңызы.
|
1
|
|
*
|
5 тарау. Жынысты көбею (3 сағат)
|
36
|
Жынысты көбею. Мейаз оның биологиялық маңызы. Сперматогенез. Овогенез.
Көрсетілім: мейоздың сызбанұсқасы.
|
1
|
|
*
|
37
|
Ұрықтану. Гүлді өсімдіктердегі ұрықтанудың ерекшеліктері. Ұрықтанудың биолдогиялық маңызы.
|
1
|
|
*
|
6 тарау. Жеке даму (онтогенез) (3 сағат)
|
38
|
Организмдердің жеке дамуы (онтогенез) түсінігі. Бөліну, өсу, жасушалардың жіктелуі, органогенез, көбею,картаю, организмнің өлуі. 1
|
1
|
|
*
|
39
|
Э.Мюллер және Э. Геккельдің биогенетикалық заңы.
Көрсетілім: омыртқалыжануарлар ұрықтарының ұқсастығының кестелері.
|
1
|
|
*
|
40
|
Дамып келе жатқан ұрықтың дене бөлшектерінің өзара әсері
|
1
|
|
*
|
7 тарау. Организмнің дамуы және қоршаған орта (2 сағат)
|
41
|
Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі. Токсиндік заттардың эмбриондық және постэмбриондық кезеңдер барысына әсері (туа біткен кемтарлықтар).
|
1
|
|
*
|
42
|
Организмнің өсуі және дамуы.орта жағдайларының өзгерістеріне организмнің бейімделу деңгейлері.
|
1
|
|
|
VІ бөлім. Генетика негіздері (12 сағат)
|
8 тарау. Тұқымқуалаушылықтың негізгі заңдылықтары (7 сағат)
|
43
|
Генетиканың даму тарихы. Белгілердің Г.ИМендель ашқан тұқым қуалау заңдылықтары. Гибридологиялық әдіс. Моногибридтік шағылыстыру. Доминанттылық және ажырау заңдары.
Практикалық жұмыстар : генетикалық есептер шығару
|
1
|
|
|
44
|
Көптік аллельдер. Талдаушы шағылыстыру. Дигибридтік және полигибридтік шағылыстыру. Тәуелсіз үйлесімдік заңы. Фенотип және генотип.
|
1
|
|
|
45
|
Жыныстың генетикалық анықталуы. Жыныс хромосомаларының генетикалық құрылымы. Гомогамететалы және гетерогаметалы жыныс. Жыныспен тіркес тұқым қуалайтын белгілер.
|
1
|
|
|
46
|
Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Гендердің тіркесу топтары. Белгілердің тіркес тұқым қуалауы. Т. Морган заңы.
|
1
|
|
|
47
|
Гендердің толық және толық емес тіркесулері. Хромосомалардың генетикалық картасы.
Көрсетілім: тұқымқуалаушылық заңдарын, хромосомалардың айқасуын бейнелейтін модель – аппликациялар.
|
1
|
|
|
48
|
Генотип –біртұтас жүйе. Хромосомалық цитоплазмалық цитоплазмалық тұқымқуалаушылық
|
1
|
|
*
|
49
|
Белгілердің анықталуында аллелі, (доминанттық, толық емес доминанттылық) аллельді емес гендердің өзара әрекеттесулері (комплементар, эпистаз және полимерия)
|
1
|
|
|
9 тарау. Өзгергіштіктің негізгі заңдылықтары (5 сағат)
|
50
|
Өзгергіштіктің негізгі формалары. Генотиптік өзгергіштік. Мутациялар: гендік, хромосомалық және геномдық мутациялар
Көрсетілім: қоршаған орта жағдайларының организм өзгергіштігіне әсерін көрсететін тәжірибе нәтижелері; кеппешөп материалдары, будандық, полиплоидтық өсімдіктердің жинақтамалары, нақпішіндері.
Практикалық жұмыс. 1 қарапайым генетикалық есептер шығару
|
1
|
|
|
51
|
Бақылау жұмысы
|
1
|
|
|
52
|
Жартылай летальды және летальді мутациялар. Мутациялардың себептері мен жиілігі, мутагендік факторлар. Мутациялардың эволюциялық рөлі.
|
1
|
|
|
53
|
Үйлесімдік өзгергіштік, оның генетикалық алуантүліліктің қалыптасуындағы рөлі, эволюциялық маңызы. Тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі гомологтық қатарлар заңы.
|
|
|
|
54
|
Фенотиптік немесе модификациялық өзгергіштік. Белгілер мен қасиеттердің дамуы және жарыққа шығаруында сыртқы орта жағдайларының рөлі.
№5 зертханалық жұмыс. Өсімдіктер мен жануарлардағы өзгергешті зеттеу, вариациялық қатар және қисық құрыстыру
|
1
|
|
|
55
|
Модификациялық өзгергіштіктің статистикалық заңдылықтары.
Доминанттылықты басқару
|
1
|
|
|
V ІІ бөлім. Адам генетикасы (5 сағат)
|
56
|
Адам тұқым қуалаушылығын зерттеу әдісітері. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Көрсетілім: адамның хромосомалық аурулары және олардың фенотиптік көрініс беруі.
№6 зертханалық жұмыс. Шежіре құру. Адамның шығу тегі және адам нәсілдері туралы генетикалық мәліметтер. Адам белгілерінің тұқым қуалау сипаты.
|
1
|
|
|
57
|
Адамның белгілерінің тұқым қуалау сипаты. Денсаулықтың генетикалық негздері. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Генетикалық аурулар. Популяция генофонды.
|
1
|
|
|
58
|
Биологиялық және элеуметтік тұқым қуалаудың арақатынасы. Генетиканың әлеуметтік проблемалары. Гендік инженерияның этикалық проблемалары. Генетикалық болжам және медициналық – генетикалық кеңес беру.
|
1
|
|
|
V ІІІ бөлім. Селекция және биотехнология негіздері (9 сағат)
|
59
|
Селекцияның міндеттері және әдістері.
Көрсетілім: тірі өсімдіктер, кеппешөптер,нақпішіндер, кестелер, суреттерді, селекциялық жұмыстардың нәтижелерін бейнелейтін басқа да материалдарды пайдалану. Белгілердің портреттері.
|
1
|
|
|
60
|
Генетикалық – организмдер селекциясының ғылымы негіз. Селекция үшін бастапқы материал.
|
1
|
|
|
61
|
Н.И.Вавиловтың мәдени өсімдіктердің шығуорталықтары туралы ілімі.
|
1
|
|
|
62
|
Өсімдіктер және жануарлар селекциясы. Селекция үшін бастапқы материал. Селекциядағы қолдан сұрыптау.
|
1
|
|
|
63
|
Селекциядағы қолдан сұрыптау. Будандастыру – селекциялық әдіс ретінде
|
1
|
|
|
64
|
Шағылыстыру типтері. Өсімдіктер селекциясында полиплоидия заманауи селекцияның жетістіктері
|
1
|
|
|
65
|
Микроорганизмдер, саңырауқұлақтар, прокариоттар- биотехнологиялық нысандар. Микроорганизмдер селекциясы және оның микробиологиялық өнеркәсіп үшін маңызы.
|
1
|
|
|
66
|
Тамақ өнімдерін, дәрумендерді, ферменттер мен дәрілерді микробиологиялық өндіру
|
1
|
|
|
67
|
Бақылау жұмысы
|
1
|
|
|
68
|
Гендік инженерия, оның жетістіктері және болашағы
|
1
|
|
|
Сабақ мақсаты: Ғылымдар жүйесіндегі биологияның орны және маңызы. Биологияның басқа ғылымдармен байланысы. Жаратылыстану ғылыми пәндер жүйесіндегі «Жалпы биология» курсының алатын орны туралы білімін қалыптастыру.
Сабақ мақсаты: Цитология. Жасуша теориясына түсінік, білімін қалыптастыру.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сабақ мақсаты: Жасушаның ашылуы және зерттеу тарихы. Жасушаның теориялық негізгі қағидалары жайлы түсінік, білімін қалыптастыру.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________