Сабақтың мақсаты : Тұнғыш ғарышкерге қатысты дұрыс сөйлем құрастыруға ерекшк мән беру

1976ж.КСРО Авиация министрлігінің сынақшы ұшқыштар мектебі.1979ж. Мәскеу авиация институты

1969-1975ж.КСРО әуе күштерінде ұшқыш ,звено жетекшісі,штурман-авиация эскадрильясы командирінің орынбасары.

Ұлттық Аэроғарыш агенттігінің бас директоры

ҚР Президентінің көмекшісі

-Енді балалар мәтінді және слайдты пайдаланып диолог құрастырайық.(жұпттық жұмыс)

-Балалар,бүгін сабақтағы мақсатымыз:-Тоқтар Аубакировтың өмірбаянымен танысып,сөз қорын байыту арқылы еркін әңгімелеу.Сөйлем мүшелерін қайталап,грамматикалық тапсырмаларды орындап,білімімізді бекіту.

1 грамматикалық ойын. «Кім жылдам?» ойыны.

Шарты: Тоқтар Аубакиров туралы сөйлемді дұрыстап құрастыру.

Сөйлем дұрыс құралган жағдайда,тапсырманың артындағы сүрет дұрыс шығады.

3ойын.Фразеологизмдердің мағынасын дұрыс белгілеңдер

Тілін жұтып қою-үнсіз қалу

Бес саусақтай білу-өте жақсы білу

Таяқтастам жер-өте жақын

Қыр сонынан қалмау-артынан қалмау

Төбесі көкке жету-қуану

Жерге кіре жаздау-ұялу

4ойын.Мына сөздердің синонимдік және антонимдік қатарларын жазыңдар.

Синоним омоним

Тамақ-ауқат түс

Алыс-шалғай шаш

Ер-батыр жау

Кішкентай-биттей қара

Таңертен-азанда жүз

2ойын «Теңге алу» ойыны.

1.Егер мына жұрнақтарды керекті сөзге жалғасаң адам бойындағы қасиет шығады.

-шылық,-шілік (адамгершілік,пендешілік,жігітшілік,кемшілік)

Зат есімнен зат есім тудыр.

-іс,дәрі,құлақ (іскер,дәріхана,құлакшын,)

-қап,төбе,Қапшық,төбешік)

-мұрын,ауыз,ерін.Мұрындық,ауызша,еріншек.

5ойынМорфология Кубизм бойынша 1топ сын есім,2-топ сан есім қатысқан мақал-мәтелдер айтады.

6ойын.Берілген сөйлемге сипаттама беріп,сөйлем мүшесіне талдау жасаңдар.

1.Тоқтар бұл ғарышттық ерлікке дайын азамат еді.(жай сөйлем,жақты,жайылма,толымсыз)

2Ол өте қиын ұшуларды ұнататын.(жай сөйлем,жақты,жайылма,толымды)

Құрмалас сөйлем:Әке-шешесі қайтыс болып,жетім өскен Тоқтар еңбекке ерте араласады.

Ол токарь мамандығын үйреніп,Теміртау қаласында мехника зауытына токарь болып жұмыс істейді.

7 оыйн «Сандар сөйлейді»

Мақсаты:санмен байланысты оқиға айту керек.

1991 ,2-қазан,1961 12 сәуір,1957 4 қазанда, 1960 20 тамыз

А. «Мен не білдім?»

Бұл тақырып бойынша

Не білемін? Не білдім? Не білгім келеді?

Мұғалімнің сөзі.

-Ал балалар,Тоқтар Аубакиров жастайынан ұшқыш болуды ,сонаң соң ғарышкер болуды армандады сол армандарына еңбек арқылы қол жеткізді.Ал сендер болашақта кім болғыларын келеді? Қандай маман иесі болуды армандайсындар?

-Бағалау парағы.

Топ басшыларына сөз.

-Қорытынды.

Тест сұрақтары. 1-нұсқа

А)Әкенің баласы Ә)Қыздың баласы

Б)Ұлдың баласы В)Бөленің баласы г)Жезденің баласы?

2.Салалас құрмалас сөйлемнің түрін анықта:

А)ыңғайласӘ)жақты Б)толымды

В)жалаң Г)атаулы.

3.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің жалғаулықтарын тап?

А)не,немесе,я,яки,әлде.

Ә)бірақ,алайда,дегенмен;

Б)біресе,кейде, бірде;

В)да,де,та,те,және,әрі;

Г)сондықтан,себебі,өйткені,неге десең.

4.Нағашы деген кім?

А)әкенің шешесі;Ә)ананың апасы;Б)әкенің әкесі,

В)ананың әжесі,Г)ананың әкесі.

5. «Кұлан таза» деген тұрақты тіркестің мағынасын анықта?

А)мейірімді Ә)тапқыр Б)айлакер; В)шыншыл адам.Г)құрметті.

А)ақылсызӘ)тәртіпсіз,Б)дәмсіз,В)бақытсыз,Г)жетесіз.

А)ата,әже,әке,шеше.Ә)қыз,бала,көрші,іні.Б)аға,апа,құрдас,сырлас.

В)қарындас,жиен,әріптес,ауылдас.Г)нағашы,жеңге,оқушы,сіңлі.

8.Ер жігіттің қанаты-.....

А)қыран бүркіт,Ә) құмай тазы,Б)жүйрік ат,

В)берен мылтық,Г)қанды ауыз қақпан.

9.Сөйлем түрін анықта:

Жүрген жерін білетін шығар,өйткені ол да жақында Жайық бетінен келді.

А)ынғайлас,Ә)кезектес Б)қарсылықты, В)себеп-салдар.Г)талғаулы.

10. «Шілдехана» деген не?

А)Жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалатын той;

Ә)үйлену тойы;

Б!)туған күнге арналған той,

В)қыз ұзату тойы,

Г)мерей жасқа арналған той.

Тест сұрақтары.2-нұсқа

1.Шөбере кімнің баласы?

А)немеренің баласы; Ә)әкенің баласы; Б)ұлдың баласы;

В)қыздың баласы;Г)бөленің баласы.

2.Салалас құрмалас сөйлемнің түрін анықта?

А)толымсыз; Ә)кезектес;Б)жақсыз;В)жайылма;Г)атаулы:

А)не,немесе,я,яки,яғни,әлде.

Ә)бірақ ,алайда,дегенмен,

Б)біресе,кейде,бірде;

В)да,де,та,та,және,әрі.

Г)сондықтан,себебі,өйткені,неге десең.

А)әкенің шешесі Ә)әкенің әкесі,Б)ананың апасы,

В)ананың әжесі,г)аның әкесі.

5. «Су жүрек» деген тұрақты тіркестің мағынасын анықта:

А)қадірлі;Ә)үлкен,Б)Қорқақ;В)тату-тәтті;Г)қарапайым.

А)асқар тау;Ә)балаға сыншы;Б)қумазар;

В)жетімдіктің салдары;Г)отау иесі.

7.Отбасы мүшелерін ата:

А)шеше,әже,іні,сіңлі;

Ә)кеңесші,бала,әке,ағайын;

Б)көрші,қыз,жезде,ана;

В)замандас,нағашы,бөле,аға.

Г)ақылшыата,апа,қарындас.

А)құмай тазы;Ә)қыран бүркіт;Б)жүйрік ат;

В)қанды ауыз қақпан;Г)берен мылтық.

9.Сөйлем түрін анықта:

Бұл жерде я сен тұрасын,я мен тұрамын.

А)кезектес;Ә)ыңғайлас;Б)талғаулы;

В)себеп-салдар;Г)қарсылықты.

А)ұлттық ойын; ә)дәстүр;Б)тұрақты тіркес;

В)мақал-мәтел;Г)қазына.

Тест сұрақтары 3-нұсқа.

А)ұлдың баласы;Ә)әкенің баласы;Б)қыздың баласы;

В)бөленің баласы;Г)Жезденің баласы.

2.Талғаулықты салалас құрмалас сөйлемнің жалғаулықтарын тап:

А)не немесе,я,яки,әлде.

Ә)бірақ,дегенмен,алайда.

Б)біресе,кейде,бірде;

В)да,де ,та,те және,әрі.

Г)сондықтан,өйткені,себебі.

А)бір-бірімен туысқан адамдар.

Ә)шешенің туыстары;

Б) ананың апасы;В)әкенің шешесі;Г)ананың әкесі.

А)ұлдың баласы;Ә)әкенің баласы;Б)қыздың баласы;

В)бөленің баласы;Г)немеренің баласы.

5.Сенің отбасын үлкен бе?

А)үлкен Ә)онша үлкен емес;Б) кішікентай

В)онша кішкентай емес;Г) орташа.

6.Отбасы мүшелерін ата:

А)көрші қыз;Ә)замандас;Б)нағашы;В)Бөле; Г)апа.

Кейде қар жауады,кейде боран тұрады.

А)ыңғайлас,Ә)талғаулықты;Б)кезектес;

В)себеп-салдар;Г)қарсылықты.

А)құмай тазы;ә)қыран бүркіт;Б)жүйрік ат;

В)берен мылтық,Г)қанды ауыз қақпан.

9.Жеті атасын білмеген -........

А)тәртіпсіз;Ә)бақытсыз;Б)дәмсіз;В)жетесіз;Г)ақылсыз.

А)салт-дәстүр;Ә)ойын;Б)мақал-мәтел;