Сабақтың тақырыбы: Шеңбердің ұзындығы. Дөңгелектің ауданы. Шар.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Шеңбердің ұзындығының, дөңгелектің ауданының формуласын
қорытып шығару, формуланы есептер шығаруда пайдалануға
үйрету. π -саны, шар, сфера ұғымдарына шолу жасау.
Тәрбиелік: Ұқылыптылыққа, еңбек сүйгіштікке, сауатылыққа және
салыстыра білуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Логикалық ойлауын, есте сақтау қабілетін, теориялық
білімін практика жүзінде қолдана білу дағдысын дамыту.
Сабақтың тілі: Жаңа сабақты игерту.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Пән аралық байланыс: геометрия
Сабақтың әдісі: Сұрақ жауап, түсіндірмелі, практикалық.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, глобус, кубик, шариктер,
дөңгелек формалы шаблондар, сызғыш, жіп.
Күтілетін нәтиже: Есептер шығаруда шеңбер мен дөңгелектің
айырмашылығын ескеру.
Сабақтың мазмұны:
Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды түгелдеу, сабаққа қажетті құралдарды дайындату.
Үй тапсырмасын тексеру:
Өтілген тақырыпты пысықтау, оқушыларға геометриялық фигуралар
жөнінде сұрақтар қою.
Қатынас дегеніміз не?
Пропорция дегеніміз не?
Пропорцияның негізгі қасиеттерін айт?
Қандай шамаларды тура пропорционал шамалар деп атайды?
Қандай шамаларды кері пропорционал шамалар деп атайды?
Масштаб дегеніміз не?
Шеңбер дегеніміз не?
Дөңгелек дегеніміз не?
Шеңбердің радиусы дегеніміз не?
Шеңбердің диаметрі дегеніміз не?
Диаметр радиустан неше есе ұзын?
в) Жаңа білімді қалыптастыру
Шеңбердің ұзындығы мен дөңгелектің ауданын анықтағанда π -саны
маңызды және өте қажет. Бұл санды ежелгі грек математигі Пифагор ашқан болатын. Ол шеңбердің ұзындығын оның диаметрінен қанша есе үлкен екендігін көрсетеді:
Шеңбердің ұзындығын өлшеп табуға болады. Ол үшін алдарыңдағы дөңгелек шаблонның көмегімен тәжірибе жасап көз жеткізейік.
Практикалық тапсырма
Шаблонның жиегін жіппен айналдырып ора.
Жіптің ұзындығын сызғышпен өлше.
Шаблонның диаметррін сызғышпен өлше.
Шеңбердің ұзындығын оның диаметрінің ұзындығына бөліңдер. Оқушылардың шығарған бөліндісі бірдей болады. Кез келген дөңгелектің шеңберінің ұзындығының оның диаметрінің ұзындығына қатынасы тұрақты шама. Оны гректің π-әріпімен белгілейміз.
π –саны шектеусіз ондық бөлшек.
Есептеулерде мәні алынады = π бұдан С = π · D
егер D = 2 R онда С = 2 π R
шебердің ұзындығы π саны мен шеңбердің диаметрінің көбейтіндісіне тең.
1 есеп: D = 10 см. С - ? С = π · D
С = π · D =3,14 ·10 = 31,4 (см) Жауабы: 31,4 см.
2 есеп: R =15 см. С - ? С = 2 π · D
С = 2 · 3,14 · 15 = 94,2 (м) Жауабы: 94,2 м.
Шеңбердің ұзындығын, дөңгелектің ауданын анықтағанда π - саны маңызды және өте қажет. Бұл санды ежелгі грек математигі Пифагор ашқан болатын.
Ол шеңбер ұзындығын оның диаметрінен неше есе үлкен екенін көрсетеді.
Дөңгелектің ауданы
Көптеген зерттеулердің көмегімен дөңгелектің ауданы қабырғасы дөңгелектің радиусындай квадраттың ауданынан π-есе артық екені дәлелденген.
S = π R2 Дөңгелектің ауданы оның радиусының квадраты мен π – дің көбейтіндісіне тең.
3 есеп: Берілгені: R = 5 см. Шешуі: S = π R2
Табу керек; S
S = 3,14 · 5 2 = 3,14 · 25 = 78,5 м 2 Ж: 78,5 м 2
Шар: Глобус, ойын добы, ядро т.б. шар деп аталатын фигура. Шардың беті Сфера деп аталады. «Сфера» грек сөзі. Қазақша «Доп» дегенді білдіреді. Шардың центрі арқылы өтіп, сфераның екі нүктесін қосатын кесінді шардың (сфераның) диаметрі деп аталады. Шардың қимасы дөңгелек болады. Сфераны жазықтықпен қиғандағы қимасы шеңбер болады. Жер шар тәріздес. Суреттерін салу с/к глобус, сфера, шар, доп.
4. Жаңа сабақты пысықтау
1. π – саны неге тең.
2. шеңбер ұзындығының формуласы.
3. Дөңгелектің ауданының формуласы.
4. Шарға мысал келтір
5. Сфераға мысал келтір.
Есептер шығару.
№ 162 1,2 4 оқушы орындайды.
5. Дарынды оқушымен жұмыс.
№ 174 1.13 сурет бойынша шығару.
6. Бой сергіту сәті. «Ойлан тап»
Логикалық есептер.
1) R=2 см шар, көлемі қандай кубтың ішіне сияды.
Шешуі: Д =2 · R = 2 · 2 = 4 см.
a = д = 4см.
V = а3 = 43 = 64 (см3) Ж: 64 см3
7. Көмекті қажет ететін оқушылармен жұмыс.
1) π ≈ ?
2) Шеңбердің ұзындығы - ?
3) Шеңбердің ұзындығын қандай әріппен белгілейміз.
4) Радиус дегеніміз не?
5) Диаметр неше радиусқа тең?
6) Шар, сфераға мысал келтір.
8. Бағалау.
Үйге тапсырма: № 176. № 183.
8 сынып
Сабақтың тақырыбы: Пифагор теоремасы
Сабақтың мақсаты:
1) Пифагор теоремасын ың дәлелдеуінің бірнеше әдістері бар екенін түсіндіріп, оны геометриялық есептерді шығару барысында қолдану дағдыларын қалыптастыру;
2) шапшаңдыққа, тапқырлыққа баулу; логикалық ойлау қабілеттерін жан-жақты дамыту;
3) таза жазуға, сызбаларды ұқыпты орындауға,; мәдениетті, әрі көркем сөйлеуге тәрбиелеу;
Пән аралық байланыс: алгебра, тарих, әдебиет
Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру бөлімі
2. Оқушылардың жаңа сабаққа әзірлігін тексеру
3. Теоремамен жұмыс
a) мұғалім
b) оқушы ізденісі
4. Теореманың қолданылуы
a) есептерді шығаруға
b) есептерді дәлелдеуге
5. Тест өткізу
6. Сабақты қорытындылау, бағалау
7. Үйге тапсырма беру
Көрнекілігі:
Сызу құралдары (бұрыштық, сызғыш),интерактивті тақта, тест құрал,стенд: Пифагор портреті,
«Көпбұрыштың ауданы» өткен материалды қорытындылау мақсатында оқушылардан тест алу.
1. Дұрыс жауапты анықта:
a) Тіктөртбұрыштың ауданы екі қабырғасының көбейтіндісіне тең;
b) Квадраттың ауданы оның қабырғасының квадратына тең;
c) Тік төртбұрыштың ауданы екі көрші қабырғасының екі еселенген көбейтіндісіне тең.
2. Көп нүктенің орнына керекті сөз тіркесін қой. Ромбының ауданы ... көбейтіндісінің жартысына тең
a) оның қабырғаларының;
b) оның қабырғасы мен сол қабырғаға түсірілген биіктігінің;
c) оның диагональдарының.
3. S = а • һа формуласы бойынша қай фигураның ауданын табуға болады?
a) параллелограмның; b) үшбұрыштың; c) тіктөртбұрыштың.
4. Табандары а және в және биіктігі һ болатын трапецияның ауданы төмендегі формула бойынша есептеледі:
а) S= б) S= с) S=
5. Дұрыс жауапты анықта:
Тік бұрышты үшбұрыштың ауданы оның:
a) кез келген биіктігі мен катетінің көбейтіндісіне;
b) катеттерінің көбейтіндісінің жартысына;
c) қабырғасы мен оған түсірілген биіктігінің көбейтіндісіне тең.
Пифагор – гректің ерте замандағы философы және математигі. Ол геометрияны тек практика тұрғысынан ғана қарамай, оны логикаға негіздеп, абстракт ғылым ретінде қарастырған ғалымдардың бірі болса керек. Ұқсас фигуралар жайындағы ілімді жасаған,кейбір дұрыс көпбұрыштар мен көпжақтардың салу тәсілін тапқан .
Қабырғалары 3, 4, 5 сандарымен өрнектелетін тік бұрышты үшбұрыш «Египет үшбұрышы» деп аталған. Египеттіктер жер бетінде тік бұрыш салып көрсету үшін, жіпті 12 тең бөлікке бөліп, 3 бөлігінен 1 түйін, онан кейін 4 бөлігінен 1 түйін салып, 2 ұшын түйетін де, сол түйіндерге қазықтар қағып көргенде жер бетінде тік бұрышты үшбұрыш пайда болатын. Мұндай үшбұрыштар көп болатын. Олардың қабырғаларын 5, 12 және 13; 7, 24 және 25 т.с.с сандармен өрнектеген. Осы сандар «Пифагор сандары» деп аталады. Пифагор теоремасы7Тік бұрышты үшбұрыштың гепотенузасының квадраты катеттерінің квадраттарының қосындысына тең.
Пифагор теоремасын дәлелдеудің түрлері
1. Берілгені: ▲АВС(
Сабақ тақырыбы: Параллелограмм .
Сабақ мақсаты:
1. Оқушылардың «Төртбұрыш», «Параллелограмм» тақырыптары бойынша алған білімдерін тиянақтау, бекіту. Параллелограмға берілген есептерді шығару ептіліктерін арттыру.
2. Есеп шығару барысында ережелерді дұрыс пайдалана отырып есте сақтау және логикалық ойлау, талдау қабілеттерін дамыту.
3. Өз ойын қорыта отырып, жеткізе білуге, ұқыптылыққа, нақтылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Компьютер, интерактивті тақта, MS Power Point бағдарламасының көмегімен осы сабаққа арнайы дайындалған слайдтар (презентация).
Сабақтың барысы.
1. Ұйымдастыру кезеңі. Сабақтың мақсатымен оқушыларды таныстыру.
2. Үй жұмысын тексеру.
Төртбұрыш тақырыбы бойынша сұрақтар.
1) Төртбұрыш дегеніміз не?
2) Дөңес төртбұрыш деп нені айтамыз?
3) Төртбұрыштың элементтері?
4) Төртбұрыштың диагональдары деп нені айтамыз?
5) Төртбұрыштың бұрыштарының қасиеті?
6) Төртбұрыштың түрлері?
3. Параллелограмм тақырыбы бойынша алған білімдерін тиянақтау және бекіту.
Презентация көмегімен келесі анықтамалар мен қасиеттерді қайталаймыз:
• параллелограмм анықтамасы;
• параллелограмның негізгі қасиеттерін тұжырымдау;
• параллелограмның негізгі қасиеттерін сызба бойынша формулалар көмегімен көрсету;
• параллелограмның ауданын табу формулалары;
• параллелограмның түрлері.
4. Параллелограмм тақырыбына есептер шығару.
№1. (ауызша есепте). Параллелограмның бір бұрышы 50 градусқа тең. Параллелограмның қалған бұрыштарын тап.
№2. (ауызша есепте). Параллелограмның екі бұрышының қосындысы 1700. Параллелограмның бұрыштарын тап.
№3. (ауызша есепте). Параллелограмның қабырғалары 14 см және 19 см. Параллелограмм периметрін тап.
№4. (ауызша есепте). Параллелограмның бір қабырғасы 10 см, ал оған түсірілген биіктігі 6 см. Параллелограмының ауданын тап.
№5. Параллелограмның екі бұрышының айырмасы 700. Параллелограмның бұрыштарын тап.
№6. ABСD параллелограмм. ABD үшбұрышының периметрі 35 см. Егер BD диагоналінің ұзындығы 11 см болса, параллелограмның периметрін тап.
№7. ABCD параллелограмының А төбесінен жүргізілген биссектрисасы ВС қабырғасын Е нүктесінде қиып өтеді. ВЕ=7 см, ЕС=5 см болса, параллелограмның периметрі неге тең?
№8. Параллелограмның қабырғалары 4 см және 6 см, ал олардың арасындағы бұрышы 300. Параллелограмм ауданын тап.
№9. Параллелограмның қабырғалары 4 см және см. Егер оның ауданы 12 см2 болса, онда параллелограмның сүйір бұрышын табыңдар.
№10. Параллелограмның қабырғалары 12 см және 15 см. Ұзын қабырғасына жүргізілген биіктігі 8 см. Кіші қабырғасына жүргізілген биіктігін тап.
№5 – №10 есептерді оқушылар тақтаға шығып жазбаша орындайды.
5. Үйге тапсырма беру.
Достарыңызбен бөлісу: |