Сабақтың мақсаты: хордалылар типін сипаттап, 7 класты біріктіретін ортақ белгілермен танысу. Хордалылар типін жіктеу
жүктеу/скачать 0,8 Mb. Pdf көрінісі
|
Лекция ОЗ 509 23-24
- Бұл бет үшін навигация:
- Пілмай (шип) немесе кәдімгі бекіре
- Орыс бекіресі
- Сібір бекріесі
- Сырдария тасбекіресі
- Парсы бекіресі
- Н.И.Николюкин қортпа балығының аналығы мен сүйрік балығының аталығын жаснды жолмен шағылыстыру арқылы дүниежүзінде алғаш рет туысаралық – «бестер»
| Р/
с Түрлері Жыныстық жетілуі Уы л дырығ ын ың са ны М ек ен о рта сы М иг ра ци ясы Ан ал ы қ Атал ы қ 1 Қортпа (белуга) 16-18 жыл 12-14 жыл 360-7700 мың Қара, Азов, Каспий теңіздері және т.б. Дон, Кубань, Еділ, Жайық өзендері 2 Пілмай (шип) немесе кәдімгі бекіре (обыкновенный осетр) 12-14 жыл 6-9 жыл 200-1300 мың Қара, Каспий, Арал теңіздері Еділ, Жайық өзендері 3 Орыс бекіресі (русский осетр) 10-14 жыл 8-9 жыл Қара, Азов, Каспий теңіздері Дунай, Днепр, Терек, Еділ, Жайық өзендері 4 Шоқыр (севрюга) 12-15 жыл 9-12 жыл 20-360 мың Қара, Азов, Каспий теңіздері Кура, Еділ, Жайық өзендері 5 Сібір бекріесі (сибирский осетр) 17-18 жыл 11-13 жыл 80-600 мың Обь, Енисей, Лена, Қара теңіз, Ертіс т.б. Жартылай өрістегіш 6 Сүйрік (стерлядь) 7-9 жыл 4-5 жыл 60-140 мың Дон, Еділ. Жайық, Обь, Енисей өзендері Өрістемейді 7 Сырдария тасбекіресі (сырдаринский лопатонос) 6-7 жыл 5-6 жыл 2 мың Сырдария, Амудария өзендері Өрістемейді 8 Парсы бекіресі (персидский осетр) 15-16 жыл 12-13 жыл 84- 837 мың Каспий теңізінің оңтүстігі Кура, Еділ, Жайық өзендері Өрістемейді 1960 жылдардың бас кезінде орыс ғалымы Н.И.Николюкин қортпа балығының аналығы мен сүйрік балығының аталығын жаснды жолмен шағылыстыру арқылы дүниежүзінде алғаш рет туысаралық – «бестер» деп аталатын будан балықтың қолтұқымын (порода) шығарды. Бестер будан балығы қортпаның тез өсу қасиетін және сүйріктің ерте жыныстық жетілу қасиетін бойына сіңірген. Мұндай будан балық өздігінен өсімтал ұрпақ бере алмайтындықтан қортпа мен сүйрікті үнемі өзара шағылыстырып алынған бестер будан балығын су айдындарына жіберіп отыру керек. Қазақстанның ихтиолог ғалымдары құты (карась) және тұқы (карп) балықтарын өзара шағылыстырып «тұқықұты» деген балықтың жаңа қолтұқымын шығарған. Бұл қолтұқым су талғамайды, әрі етінің дәмділігімен ерекшеленеді. Ол еліміздің Солтүстік өңірлеріндегі өзен- көлдерге жерсіндірілген. Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының аумағында орналасқан Шелек тоған шаруашылығында 2007 жылдан бастап дүниежүзінде тек Солтүстік Американың Миссури және Миссисипи бассейіндерінің өзендері мен көлдерінде ғана кездесетін бекіретектестер отрядына жататын ескектұмсық балығы жерсіндірілді. Ол балықтың тұмсығы ескекке ұқсас болғандықтан солай аталған. Бұл балықтың өзіне ғана тән қасиеті тек планктонды организмдермен ғана қоректенеді. Оның еті өте дәмді және уылдырығы да бағалы. Ескектұмсықтың дене тұрқы да ірі, оның денесінің ұзындығы 2 метрдей, ал салмағы 70-75 кг жетуі мүмкін. Саны аз әрі шағын аумақтарда ғана таралғандықтан халықаралық табиғат қорғау одағының (МСОП) Қызыл кітабына тіркелген. Балықтарға арналған кіріспе шолу сабағында елімізде кездесетін бекіре балықтарының биологиялық және экологиялық ерекшеліктеріне кеңінен тоқталып өткен жөн. Өйткені бекіре балықтары еліміздің құнды ұлттық байлығы деп есептелінеді. Елімізде кездесетін бекіре балықтарының көпшілік түрлері өрістегіш балықтар тобына жатады және олардың бірден-бір өрістеуге қолайлы өзені – Жайық өзені болып саналады. Өйткені Жайық өзеніне қарай өрістеген балықтарға ешбір тосқауылдар жоқ. Бекіре балықтары ерте замандардан Жайық өзенінің орта ағысына дейінгі аумақтарға өрістеп уылдырықтарын шашады. Жайық өзенінде балықтың 76 түрі (47 түр тармағы) кездесетіні анықталған. Бекіре балықтарын ауызекі тілде жалпылама «қызыл балықтар» деп атайды. Оған бекіре, қортпа, шоқыр, сүйрік т.б. балықтар жатады. Атырау қаласында бекіре балықтарының шабақтарын қолдан өсіретін 2 балық зауыты бар. Олар жүктеу/скачать 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|