Қ.Нұрмаханов атындағы №95 мектеп
Химия
10-сынып
Сабақтың тақырыбы: Көміртек және оның қасиеттері.
Пән мұғәлімі: Жексембиева Эльмира
Қазалы қаласы
2007жыл
Химия 10-сынып
Сабақтың тақырыбы: Көміртек және оның қасиеттері.
Сабақтың мақсаты: «Көміртек және оның қасиеттері.» тақырыбын түсіндіру. Мазмұнын ашу,
а/білімділігі: 1.Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы
2.Табиғаттағы таралуы.
3.Физикалық қасиеті.
4.Адсорбция.
5.Химиялық қасиеті.
б/тәрбиелігі Пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Ұқыптылыққа іздемпаздыққа тәрбиелеу.
в/дамытушылығы: Ой-өрісін дамыту, танымдық қабілетін арттыру.
Түрі: аралас сабақ.
Типі: Жаңа сабақ:
Әдісі: «Б.Блум жүесі»
Ұйымдастыру формасы: топтық
Пән аралық байланыс:Биалогия , физика, экология,
Көрнекілігі: Компьютер, проектор,Электронды оқулық.Қазақстан картасы.
Өтілетін орны: Мультимедиялық кабинет.
Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ.Үйге берілген тапсырманы сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру
Өткен сабаққа шолу жасау:
«Футбол» ойыны:
«Менен жылдам сұрақ,Сіздерден жылдам жауап».
Периодттық жүйедегі р-элементтер саны. /30/
Ауыл шаруашылығында қолданылатын элементтер. /Ғ.СІ В.И.Р.Аs./
ІІІ АТопша элементтерін ата./B.AI.Ga.In.TI/
В элементінің қасиеті қандай элементке ұқсас. /Si/
AI жер қыртысындағы алатын массалық үлесі:0,9%
АІ тотығу дәрежесі:+3
Бокситтің химиялық формуласы.АІ2О3
Электролиз әдісімен АІ алатын өнеркәсіп орны: /Повладар, Торғай/
АІ балқу температурасы: /660*С/
АІ қайнау температурасы: /2500*С/
АІ жемірленуінен қорғайтын қандай оксидтік қабықша: /АІ2О3/
Сынап пен алюминий қймасы: /Амальгама/
Темірді қандай әдіспен аламыз. /Алюмин отермия әдісі./
Na[AI (OH)4 ] оқылуы /гидроксоалюминаттар/
Айна өндірісінде металдарды өндеуде не үшін пайдаланады. /алитирлеу үшін/
AI+Si құймасының аталуы. /дюраалюминий/
AI+Mg құймасы :/магналий/
Магналиді қай жерде қолданамыз /ұшақ,машина кеме жасауда/
Металдарды тотығудан қорғау әдістері: /алитирлеу/
AI2O3 табиғатта қатты түрінде қандай металдар құрамында кездеседі./корунд/
AI2O3 қатты түрін қандай аспаптарда қолданамыз. /сағаттағы тастар/
AI2O3 –мөлдір кристалдарын әр түрлі түскі бояған кезде қандай бағалы тас алуға болады: /рубин, сапфир, аместит/
AI2O3 органикалық синтезде не үшін қолданады ./өршіткі/
AI2(SO4)3 қолданатын аймағы./қағаз өндірісі, суды тазарту/
Тері илеуде қолданатын ашутас ./KAI(SO4)*12H2O
109 элементтің қаншасы бей метал./22/
Бейметалдардың
ІІЖаңа Сабақты түсіндіру. №8технологиалық
Карта S8,5
Б.Блум жүйесі:
|
Мұғалім қызметі
|
Оқушы қызметі
|
Тапсырмалар:
|
Білу
|
Көміртек және оның қасиеттері тақырыбына негізгі жоспар жасау. Электронды оқулықпен жұмыс жасауды түсіндіру
|
Негізгі жоспар мен түсінікті білу Электронды оқулықпен жұмыс жасай білу.
|
Электронды оқулықтағы материалдарды жоспар бойынша пайдалана білу
|
Түсіну:
|
1.Периодтық жүйедегі орны және атом құрылыс
2.Табиғаттағы таралуы.
3.Физикалық қасиеті
4.Адсорбция.
5.Химиялық қасиеті . туралы түсінік беру, танымдық қабілетін қызығушылығын ояту
|
Электронды оқулықпен жұмыс жасай отырып, нақты түсінік қалыптастыру
|
Электронды оқулықтағы материалдарды жоспар бойынша пайдалана білу
Және нақты түсінік қалыптастыру.
|
Талдау:
|
Топ бойынша тапсырмалар беру. «Мені түсін» ойыны Ойын шарты: Берілген тапсырмаға сәйкес негігі түсінік беру.
|
«Мені түсін» ойынында берілген тапсырмаларды орындау, тақырыпты ашу, топта талдау.
|
«Мені түсін» Ойыны тапсырмаларыА:1.Период.Атом құрлысы. В:2,Табиғатта таралуы С:Физикалық қасиеті Адсорбция. Д:Химиялық қасиеті.
|
Қолдану.
|
Топ бойынша берілген тапсырмаларды қолдана отырып жаңа сабақты игеру, есептер шығару арқылы ой-өрісін дамыту.
|
Берілген тапсырмаларды орындау, жеке жұмыс жасау.
|
А: «Эстафеталық есеп» В: «Дидактикалық тапсырмалар».С: «Тест түрлері» Д: «Химиялық диктант»
|
Топтау
|
Жаңа сабақты бекіту, негізгі түсінік қалыптастыру. Электронды оқулықты пайдалану. «Графикалық тест»
|
Электронды оқулықтағы қорытынды тест сұрағына жауап беру. «Графикалық тест» жауаптарын табу арқылы жасырын сурет бейнесін шешу.
|
«Графикалық тест» жауаптарын табу арқылы жасырын сурет бейнесін шешу. Білімді бекіту.
|
Бағалау.
|
«Бағалау парағы» арқылы және жетон арқылы бағалау. Оқушылардың өзіндік бағалауын жүргізу.
|
Өз ұпайын бағалау парағына жазып отыру.
|
Әр топтың және әр оқушының «бағалау парағы» болу.
|
Білу: Жаңа тақырып жоспары:
1.Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы
2.Табиғаттағы таралуы .
3.Физикалық қасиеті.
4.Адсорбция.
5.Химиялық қасиеті
Түсіну: 1. Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы:
6С 1s2 2s2 2p6
Графикалық формуласы:
ІІ
І
2.Табиғаттағы таралуы.
Жер қыртысында шамамен 0,1% Көміртегі:
Карбонаттар:
Ізбестас,бор,магнезит, көмір, мұнай ,ағаш, табиғи газ
Екі изотоп түрінде кездеседі:
12С(986892 %) 13С(1,108%)
Көмір ұзақ жылдар бойы қалыптасқан өсімдіктердің шіру нәтижесінде пайда болған минерал (анртацит) құрамында көміртегі 85-95%
Шымтезек –геологиалық түзілудің ең жасы. Құрамында50-60%.
Көмір-------пиролиз--------Тас көмір газы, тас көмір шайыр -----Кокс Қазақстан ТМД елдерінде көмір өндіруден ІІІ орын алады /Ресей мен Украйна/
Қазақстан Қарағанды облысы мен Екібастұзда көмір өндіріледі.
3.Физикалық қасиеті.
Аллотропиялық түр өзгерісі:
Түрлері:
|
Атомдарының гибридтелуі
|
Атомдарының орналасу құрлысы
|
Алынуы, физикалық қасиеті.
|
Ашылу тарихы.
|
Фуллерон
|
Sp
|
С60 С70 С84 Футбол тобы тәрізді тұйық, сақиналы..
|
Қатты.
|
ХХ ғасырда 80ж КСРО
|
Карбон
|
Sp2
|
-С=С-С=С-
|
Қара түсті, ұсақ кристалды ұнтақ Графтит-28000*С-Карбон.
|
ХХ ғасырда 60ж КСРО
|
Алмаз
|
Sp3
|
С6 С6....п
|
Белгілі ретппен кристалданып, орналасқан
|
|
|
|
С---С—С
|
Реттілік
|
|
Графит
|
Sp2
|
|
Сақталады
|
|
Кокс---домна пештерінде көмірі ауасыз қыздыру арқылы түзіледі.
Ағаш көмірі---ағашты ауасыз қыздыру арқылы алынады
Күйе-табиғи газдың жеткіліксіз жануы нәтижесінде түзіледі. Резина алу кезінде толықтырғыш ретінде, қара бояу, тушь, етік бояуы үшін қолданылады.
4.Адсорбция:қатты заттардың бетіне газ және сұйық заттардың сіңірілуі.
Адсорбент—сіңіруші зат
Адсорбант—сіңірілуші зат
Тәжірибе: Сұйық сия құйылған ыдысқа көмір ұнтағын салып бірнеше уақыттан кейін бақылаған кезде сұйық ерітінді түзігенін байқаймыз.
Бұдан шығатын қорытынды:
Адсорбент----көмір
Адсорбант ---сия.
5.Химиялық ьқасиеті:
C+H2O=CO+H22 A H*=132 kДжT=1200*C
C+2H2 O=CO2 +2 H2 T=1000*C
«су газы» --СО
CO+2H2O=CH3 OH Метанол өндірісінде, металдарды дәнекерлеуде.
Са С2 +2НСІ=CaCI2+C2H2 I
AIC2+12H2O=AI (OH)3I+CI4I
Ca O+6C=Ca C2+2CO
Са С2+2H2 O=Ca(OH)2+ C2H21
2ZnO+C=2Zn+CO2 Темір, мыс, мырыш, металдарын алуда
Талдау:
Топ бойынша тапсыпмалар беру.
«Мені түсін» ойыны
Ойын шарты:
Берілген тапсырмаға сәйкес негізгі түсінік беру, талдау жасау.
«Мені түсін»
Ойын тапсырмалары:
А:1.Период. Атом құрылысы. В:2.Табиғатта таралуы
С:3.Физикалық қасиеті. Адсорбция. Д:Химиялық қасиеті.
Мысалы «Физикалық қасиеті»
1.Аллотропия
2.Фуллерон
3.Карбин
4.Графит т.с.с
Қолдану:
Топ бойынша берілген тапсырмаларды қолдана отырып жаңа сабақты игеру, есептер шығару арқылы ой-өрісін дамыту. Берілген тапсырмаларды орындау, жеке жұмысжасау.
А: «Эстафеталық есеп»
1моль көміртегі сумен әрекеттескенде түзілетін сутегінің массасын есептеңдер./2г/
2грамм сутегі түзілу үшін қанша моль су қажет./1моль/
1моль су реакцияға қатысқанда қанша көлем көміртегі (V) оксиді түзіледі. /22,4л/
22,4л көміртегі (V) оксиді түзілу үшін қанша моль көміртегі қажет /1 иоль/
В: «Дидактикалық иапсырмалар».
Түзу ме? Қиғаш па?
Көміртегінің сутекті қосылысын табыңдар
CH4
|
H2O
|
CO
|
Ca O
|
C 2H2
|
H2
|
AI4 O3
|
Zn O
|
CH6
|
Карбидтер қатарын табыңыз.
B a C2
|
H2O
|
CO
|
Ca C2
|
C 2H2
|
H2
|
AI4 C3
|
Zn O
|
CH6
|
C: «Тест түрлері»
Сәйкестендіру тесті:
р/с
|
Атауы:
|
Формуласы:
|
1.
|
Су газы
|
C 2H2
|
2.
|
Кальций карбиді
|
CO
|
3.
|
Ацителен
|
Ca C2
|
4.
|
метанол
|
СН3 ОН
|
Таңдау тесті.
Карбон атомдарында көміртегінің гибридтелуі.
a/s p b/ s p2 B/ s p3 г/ s p4 д/s p5
Ең қатты көмір, құрамындағы көмірдің массалық үлсі:
ф/ағаш көмірі 60-70% б/тас көмір 85-95% в/кокс65-75% г/антрацит 85-95% д/графит 45-55%
Жерқыртысындағы көміртегінің массалық үлесі.
а/0,2% б/0,1% в/0,3% г/0,4% д/0,6%
Қайсы реакция метанол өндіруде жүзеге асады.
a/+2H2=CH3OH
б/Ca C2+2HCI=CaCI2+C2H2I
B/AIC3+12 H2O=AI (OH)3I+CH4I
Г/Ca O+6C=CaC2+2CO
д/ CaC2+2 H2O=Ca(OH)2 +C2H2i
5.Қайсы реакция метанол өндіруде жүзеге асады
а/2 Zn O+C=2Zn+CO2
б/ Ca C2+2HCI=CaCI2+C2H2I
B/AIC3+12 H2O=AI (OH)3I+CH4I
Г/Ca O+6C=CaC2+2CO
д/ CaC2+2 H2O=Ca(OH)2 +C2H2i
Д: «Химиялық диктант»
....................деп көмірдің немесе басқа қатты, сұйық заттардың өз бетінде газ, бу немесе еріген заттарды сіңіру қабілетін айтады.
Беттеріне......................жүретін заттарды ...................., ал сіңірілетін заттарды ...................деп атайды. Т.с.с
Топтау:
Жаңа сабақты бекіту, негізгі түсінік қалыптастыру.
Электронды оқулықты пайдалану.Электронды оқулықтағы қорытындыы тест сұрағына жауап беру.
«Графикалық тест» жауаптарын табу арқылы жасырын сурет бейнесін шешу.
«
1
2
3
4
5
6
7
1
4
3
2
7
6
5
Графикалық тест»
Sp2 * *SP
CO * *+4 -4
Фуллерон Күйе
* *
Шымтезек Алмаз
* *
Қарағанды Екібастұз
* *
1.Карбон және Фуллерон атомдарында көміртегінің гибтидтелуі (2,5 6,5) және (4,5 6,5)
2. Су газының формуласы: (2,5 4,5)
3. Көміртегінің тотығу дәрежесі қандай: (4,5 4,5)
4. ХХ ғасырда 80жылдарында синтезделген көміртек атомдарынан тұратын сфералық құрылымды заттар: (3,5 5,5)
5. Резина алу үшін толықтырғыш ретінде қолданады: (5,5 3,5)
6. Жер қыртысының геологиялық процесінің көмір түзілуінің ең жас сатыларынан пайда болған жанғыш қазба: (1,5 2,5)
7.Атомдарының sp3 –гибридтену типі көміртегінің қандай аллотропиялық түр өзгерісіне сәйкес: (5,5 2,5)
8.Қазақстандағы ірі көмір кенін өндіретін орындар. (2,5 1,0) және (4,5:1,0)
---- Нүктелерді қосқанда зертханалық ыдыстың бейнесі шығады.
Бағалау: 1. бағалау парағы
Құрылымы:
|
Тапсырмалар/ойын түрлері
|
Ұпай/баға
|
Үй тапсырмасына шолу
|
«Футбол» ойыны
|
20
|
Білу
|
|
|
Түсіну
|
|
|
Талдау
|
«Мені тусін»
|
7
|
Қолдану
|
«эстафеталық есеп»
|
1
|
топтау
|
«Графикалық тест»
|
3
|
Бағалау
|
|
5
|
1.Жетон тарату арқылы бағалау
1Үйге тапсырма :
8.5Көміртек оның қасиеті №1-7 сұрақ-жауап . Адсорбция процесіне қарапайым тәжірибе ойластыру.
Достарыңызбен бөлісу: |