Сабақ: Көркем еңбек
Тақырыбы:Сәндік-қолданбалы өнер,негізгі түрлері және ерекшеліктері.Қазақстан сәндік- қолданбалы өнері
|
Мектеп: Түркістан қаласы,«№14 жалпы орта мектеп»
|
Күні: 15.11.2017ж
|
Мұғалімнің аты-жөні: Қайрат Мангулов
|
Сынып: 5 б
|
Қатысқандар:15
|
Қатыспағандар:жоқ
|
Оқу мақсаты:
|
5.1.2.1
Әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу
|
Сабақтың мақсаты:
|
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:
|
сәндік-қолданбалы өнер не екендігін біледі;
|
Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:
түстерді дұрыс үйлестіре алады;
жұмысты ұқыпты орындайды.
|
|
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:
өнер туындыларының ерекшеліктерін дұрыс анықтайды;
өз ойын негіздеп жеткізе алады;
|
Тілдік мақсат:
|
Сәндік-қолданбалы өнер ( лат. deco — сәндеймін) — бейнелеу өнерінің бір бөлімі, тұрмыска кажетті көркем, жиһаздық заттарды жасайтын шығармашылық түрі. Негізінен, түрлі үй жиһаздарын (жиһаз, зергерлік ою-өрнекпен әшекейленген заттар, тіршілікке қажетті сәндік құрал-жабдықтар, сувенирлер, құмыра, сый кеселер, т.б.) жасайды. Сән және қолданбалы өнерінің материалдары - металл, керамика, ағаш, қыш, шыны, асыл тастар, сүйек, былғары, т.б. Негізгі техникалық әдістері көркем оймыш, шекіме, көркем жазба, кесте, құйма, т.б. Ол сүйек, ағаш, тері өңдеу, бедерлеу, зергерлік, инкрустация, фарфор, фаянс, кілем тоқу, көркем мата жасау секілді салаларға бөлінеді. Сән және қолданбалы өнер келелі өндірістік, технологиялық міндеттерді атқарғанымен, өз дәуіріндегі өнер мен мүліктік мөдениеттің даму дөрежесіне тәуелді болып, дәстүрлі, жергілікті этникалық ұлттық ерекшеліктің негізінде дамиды
Диза́йн (от англ. design — проектировать, чертить, задумать, а также проект, план, рисунок) — көркемсурет және сәулет өнерінің өнеркәсіп бұйымдарының ең үздік үлгілерін жасау. Ою-өрнек, орнамент (лат. ornamentum – әсемдеу, сәндеу) – әр түрлі заттарды (үй-іші мүліктері, тоқыма бұйымдар, еңбек құралдары, қару жарақ), архитектуралық ғимараттарды әшекейлеуге арналған, жүйелі ырғақпен қайталанып отыратын әрі үйлесімділікке құрылған өрнек-нақыштар.
|
|
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: Сәндік-қолданбалы өнер - Декоративно – прикладное искусство –
Decoratively – applied art
Бұйым – изделие–product
Технология изготовления - manufacturing techniques
Пішін – форма -a form
Нобай –эскиз - the sketch
Құрамы –состав – structure
Ырғақ –ритм – a rhythm
Сызық – линия - the line
Қозғалыс – динамика – dynamics
Кесте – вышивка - an embroidery
Тігіс – стежок - a stitch
Өру – плетение - weaving
|
|
Сабақта диалог /жазу үшін пайдаланылатын тіл: қазақ тілі.
Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:
Сәндік-қолданбалы өнер шеберлерінің шығармашылығына негізделе отырып, мен ….
Сәндік-қолданбалы өнер туындыларын атайтын болсам ....
Ою-өрнектердің ... мағынасы бар деп ойлаймын.
Қазақ ұлттық мәдениетінің ерекшелігі.... тұрады.
Мен ою-өрнек композициясын ..... жасау үшін қолдандым.
|
|
Талқылау үшін сұрақтар:
Қандай ұлттық ою-өрнек атауларын білесіздер?
Кілем тоқымашылығында және киім үлгілерінде ою-өрнектердің қандай түрлері қолданылады?
Ою-өрнектерді жасаудың қандай тәсілдерін білесіздер?
Ою-өрнек өнері саласында жұмыс істейтін Қазақстан суретшілері мен қолөнершілерін атаңыздар?
|
Алдыңғы білімдер
|
Визуалды өнер бөлімі
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған іс-әрекет
|
Дереккөздер
|
Сабақтың басы
|
Псхологиялық дайындық:
Сабақтың басында оқушылардың назарын аудару мақсатында «Симметрия және асимметрия» әдісін қолдану. Оқушыларға симметриялы не асимметриялы дене қозғалысын жасау ұсынылады. Ұтылған оқушылар бір топқа жиналады.
Топқа бөлу: «Шебер», «Іскер»
Ұжымдық жұмыс: «Сұрақтар жаңбыры» әдісі арқылы өтілген сабақтарды еске түсіру.
«Ойлан-жұптас-талқыла» әдісі (Визуалды өнер түрлерін жазу)
Кескіндеме Мүсіндеу
Суретші
Художник
Artist
National
Национальный
Ұлттық
|
топқа бөлу
Доп
Ламинатталған парақ
Интербелсенді тақта
|
Сабақтың
ортасы
Жаңа сабақ.
Тыңдалым.
Оқылым.
«Айналмалы бекет» әдісі
Жазылым
«Пирамида» әдісі
Сергіту сәті.
Назар аудар!
«Жеті рет өлшеп бір рет кес» ойын
Айтылым.
постер қорғау
Қорытынды бөлім
Сабақтың соңы
|
Ой қозғау. Сәндік-қолданбалы өнер,негізгі түрлері және ерекшеліктері.Қазақстан сәндік- қолданбалы өнері
Материал
Бойынша
(металл,
керамика,
мата,ағаш
және т.б)
Орындау
техникасы
бойынша
(көркем ою,
өрнек салу,кесте,
құрақ құрау және
басқалар)
Сәндік-қолданбалы өнер туындыларын жіктеу
Оқушыларға қоршаған ортадағы ою-өрнектермен безендірілген бұйымдар мен заттарды атауды ұсыну /қоржын, түкті және түксіз кілем, сырмақ, сырдақ, қазақтың ұлттық киім үлгілері – шапан, тақия, кимешек т.б./. Сәндік-қолданбалы өнер деп тұрмыста қолданылатын көркем бұйымдарды жасауды айтады.Олар жиһаз,әшекейлер,еңбек құралдары;киім,үй жабдықтары,тоқымалар,ойыншықтар жатады. Сәндік-қолданбалы өнер жасалатын материалдарына (металл,кермика,мата,ағаш) орындалу техникасына (ағашты ою,өрнек салу,құю,шекімелеу,күйдіру) және бұйымды (жиһаз,ойыншық) пайдалану белгілеріне байланысты ажыратылады.
-Көркем құю-бұл металдан көркем шығармаларды құйып алу. –Көркем соғу-металдан көркем безендірілген бұйымдарды соғып жасау әдісі.Көркем соғудың басқа түрлерден ерекшелігі мұнда бұйым көркем құндылыққа ие болады,өнер туындысына айналады. –Көркем жону-токарлық білдекте жону әдісімен ағаштан безендірілген тұрмыстық бұйымдарды жасау. –Сомдау-илемдік материалға қолдың немесе көмекші құралдардың көмегімен пішін беру. –Ағашты көркемдеп ою кезінде ағаш бетіне кескіш құралдардың көмегімен өрнек ,сурет түріндегі бейнелер ойылады.Көркем ою арқылы ағаштан жасалған бұйымдар безендіріледі. –Былғарыны көркемдеп өңдеу-былғарыдан тұрмыстық, сонымен қатар көркемдік сәндік мақсаттағы бұйымдарды жасау. –Былғарыға бедер басу-былғары бетіне басқыш қалып немесе басқа құралдардың көмегімен сурет немесе өрнек салу.
Есіңе сақта!
Көркем соғу біздің заманымыздан бұрын ІІІ-ІҮ ғасырларда Мысырда,Қос өзенде,Иранда пайда болды.Алғашында тек суық соғу бар болды,кейін ыстықтай соғу пайда болды.Ол дәуірлерде барлық тұрмыстық заттарды жасау үшін металл басты материал болып саналған.
Өнер-Искусств-Art
«Ыстық орындық» әдісі (Мақалдың жалғасын тап)
Техника қауіпсіздік ережелерін сақтауды ескерту:
Жұмыс орнын керек емес заттардан тазарту.
Қайшыны абайлап қолдану;
Қайшының жүзін жұмыс істеп болған соң жауып қою;
Сарамандық жұмыс №1.
Ою-өрнектердің пішіндерін, мағыналық мазмұнын зерттеу. Топта ою-өрнектер бойынша зерттеу жазбаларын сурет дәптерлеріне енгізе отырып, постерге бейнелейді.
(Қ)Оқушылар орындалған жұмыстары мен бақылауларын басқа топтарға түсіндіреді. Бір-бірінің жұмысын қажетті ақпаратпен толықтырып, бірге талқылайды.
(МК)Оқушылардың өз бетінше зерттеу жұмысынан кейін, өрнекті композицияның ерекшеліктері мен «симметрия және ырғақ» ұғымдарына түсініктеме бере отырып, өрнектердің жасалу жолдарын көрсету.
Дифференциация: қарапайым. Орташа және күрделі пішінге дейін.
қарапайым
орташа
күрделі
|
Достарыңызбен бөлісу: |
