Сабақтың мақсаттары: а қос сөздердің күшейткіш буын арқылы жасалуы туралы түсінік беру

а) қос сөздердің күшейткіш буын арқылы жасалуы туралы түсінік беру;

ә) есте сақтау қабілеттерін арттыру, тіл байлықтарын дамыту;

б) зейінділікке, мәдениетті сөйлеуге тәрбиелеу;

Бүгін күн ерекше ,

Мен сабақта, мектептемін.

Менің зейінім тұрақты,

Менің сабаққа ынтам зор.

Өйткені мен бақыттымын!

Жаттығуды тексеру. Көп нүктенің орнына тиісті қос сөздерді қойып, көшіріп жазу.(орындаған жұмысты оқу)

Қызығушылығын ояту:

Семантикалық карта.Қос сөздер түрлері мен мысалдар беріледі, оқушылар орындайды.

Екі түбірдің қосарлануы арқылы жасалған қос сөздерді қосарлама қос сөздер дейміз.

Қосарлама қос сөздер қалай жасалады?

Екі түбірі де бір-біріне мағыналас қос сөздер.Мысалы: Құлын-тай, үйрек-қаз, қыз-келіншек, ағайын-туыс, жиын-той.

Қарама-қарсы мағыналы қосарлама қос сөздер.Мысалы: кәрі-жас, үлкен-кіші, қысы-жазы, күндіз-түні, аға-іні.

Бір түбірі мағыналы, екінші сыңары мағынасыз сөздер қосарланады.Мысалы: Көйлек-көншек, қыз-қырқын, жүн-жүрқа, бал-шаға.

Екі сыңары да мағынасыз сөздер қосарланады.Мысалы: анда-санда, оқта-текте, некен-саяқ, егжей-тегжей, ығы-жығы.

Кейінгі кезде қалыптаса бастаған қосарлама қос сөздер.Олардың сыңарлары әртүрлі тұлғада кейде бір тұлғада келеді.Мысалы: Оқу-әдістемелік,мәдени-ағарту, қазақша-орысша, үгіт-насихат.

Осы қосарлама қос сөздердің жасалуын бес оқушы айтып сабақты өткенді қайталап пысықтайды.

Ережені түсіндіру. Қос сөздер түбір сөздің алдынан күшейткіш буын қосылып айтылу арқылы да жасалады.Мысалы: үп-үлкен, оп-оңай, жап-жақын.

Сойлемдерді оқы, қос сөздерді тап.

Өзі нәп-нәзік. Өзінің қияңқылығы да жоқ, моп-момақан, жұп-жуас. «Шеп-шеп» десең болды, қасыңа қанатын қағып жүгіріп келеді.

Жеті түс көрсктіліп өз бетінше қос сөз жасау, сөздік жүмысы.

1 жасыл дөңгелек 5 қоңыр дөңгелек

2 қара дөңгелек 6 ақ дөңгелек

3 қызыл дөңгелек 7 көк дөңгелек

4 сары дөңгелек

Берілген сөздерге күшейткіш буын қосып, қос сөз жасау.

Жап-жасыл Қоп-қоңыр

Қап-қара Аппақ

Қып-қызыл Көкпеңбек

Сап-сары

Алдын ала компютерде жазылып дайындалған жаттығуды жұптық жұмыс ретінде оқушыларға тарату.

Қарамен жазылған сөздерге күшейткіш буын қосып , екеуі бір тапсырманы орындайды.

1.Біздің үйде егіз лақ болды. Екеуінің де жүні жылтыр, әдемі болатын.

2.Көлдің таза, тұнық суы күнге шағылысып, айнадай жалтырайды.

3.Сылдырып аққан бұлақтың жағасында жуан жалғыз ағаш өсіп тұр.

4.Күн ашық болғанымен , ызғар бетті қарып барады.

5.Түзу көше бойымен асықпай жүріп келеді.

Жып-жылтыр, әп-әдемі, тап-таза, тұп-тұнық, жұп-жуан, ап-ашық, түп-түзу. Күшейткіш буындар жасадық.

Күшейткіш буын арқылы жасалған қос сөздермен сипаттаңыз.

Қызанақ Қияр

Қып-қызыл жап-жасыл

Доп-домалақ сопақша

«Қайратқа көмек».

Қайратқа шашылып жатқан қос сөздерді жасалуыны қарай үш қалташаға бөліп салуға көмектес.

Темір-терсек Киім-кешек

Жора-жолдас Үйрек-қаз

Бұл қосарлама қос сөзер.

Сөйлей-сөйлей Талай-талай

Кезек-кезек Топ-топ

Бұл қайталама қос сөздер.

Дұп-дұрыс Үп-үлкен

Ап-анық Қып-қызыл

Бұл күшейткіш буын арқылы жасалған қос сөздер.

Қорытындылау.

Қос сөздер үш түрге бөлінеді.Ережелер сайысы .Қайталама, қосарлама, күшейткіш буын арқылы жасалатын қос сөздердің ережелерін айту.

Үйге тапсырма 4-жаттығу.

Мәтінді көшіріп жазып, қос создерді тауып, тыныс белгісін қойыңыздар.

Әр оқушының алған гүл күлтелерін санап, сабаққа қатысуын анықтау.