Сабақты өткізу күні: 15. 11. 2016 Топ: бірінші курс ис -16 Сабақтың мақсаты

Сабақты өткізу күні: 15.11.2016

Топ: бірінші курс ИС -16
Сабақтың мақсаты:

1. 
   Дененің ішкі энергиясы, оның температурамен байланысы, ішкі энергияны өзгертудің тәсілдері туралы түсінік алуға жағдай жасау.
   
2. 
   Пәнаралық байланыс физика,химия, биология пәндері тұрғысынан энергияның сақталуы және ішкі энергияның өзгерісі бірдей болатындығын түсіндіру
   

1.Ішкі энергиясының өзгерісін есептей алуға жағдай жасау.

1. 
   Сабақтың жоспары:
   

1. Сәлемдесу

а) молекулалардың арақашықтығы артты;

б) молекулалардың арақашықтығы кеміді;

в) молекулалардың өлшемі өзгерді;

г) молекулалардың құрамы өзгерді;

д) ешқандай өзгеріс болмады.

а) мұзды құрайтын молекулалардың өлшемдері артты;

б) мұзды құрайтын молекулалардың өлшемдері өзгермеді;

в) мұзды құрайтын молекулалардың өлшемдері азайды;

г) мұзды құрайтын молекулалардың орналасуы өзгерді;

д) дұрыс жауап жоқ.

а) әртүрлі жылдамдықтағы молекулалар (немесе атомдардың) барлық бағыттағы ретсіз қозғалысы;

б) бірдей температурада бірдей жылдамдықпен барлық бағыттағы молекулалар (немесе атомдардың) ретсіз қозғалысы;

в) белгілі бір тепе-теңдік маңайындағы бөлшектердің тербелмелі қозғалысы;

г) қатты күйде заттың молекулалары (немесе атомдары жылулық қозғалыста болмайды;

д) дұрыс жауап жоқ.

а) қыздыру кезінде сұйықтың булануы;

б) қыздыру кезінде сұйықтың ұлғаюы;

в) қыздыру кезінде қатты дененің балқуы;

г) қыздыру кезінде сәуле шығару;

д) қыздырған кездегі сұйықтағы конвекция .

9. Бірдей пішіндегі мыстан, ағаштан және шыныдан жасалған стакандарға толтыра ыстық су құйылды.Қай стакан тез қызады?

а) ағаш; б) мыс; в) шыны; г) үшеуі де бірдей; д) а-г жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

Суреттен не байқадық?

1. 
   Ішкі энергия дегеніміз не?
   2. Оны қалай анықтаймыз?
   3. Идеал газдың ішкі энергиясын қалай анықтаймыз?
   4. Көп атомды газдың ішкі энергиясы дегеніміз не?
   

Дене молекулаларының қозғалыс жылдамдығы өзгергенде, демек дененің тепмпературасы өзгергенде оның ішкі энергиясы өзгереді.

Дененің ішкі энергиясын өзгерту тәсілдері: жылу алмасу және жұмыс жасау. Жылу алмасу деп бір денеден энергия температурасы төмен келесі денеге берілуін айтады.

Денемен не дененің өзімен жұмыс жасамай жылу алмасу арқылы ішкі энергияны өзгерту тәсілі жылу беру деп атайды.

Екі атомды идеал газдың ішкі энергиясы молеклалардың ілгерілмелі қозғалысының кинетикалық энергиясы  мен айналмалы қозғалысының кинетикалық энергиясының қосындысына тең.

Үш атомды идеал газдың ішкі энергиясы:

∆U=Q-А немесе Q=∆U +А – термодинамиканың І заңы.

Ішкі энергия термодинамикалық жүйенің  күйін сипаттайтын функция да, ал жұмыс пен жылу мөлшері қандай да бір процестің нәтижесінде жүйенің ішкі энергиясының өзгерісін сипаттайтын шамалар болып табылады.


Ой толғаныс: Ендеше, ішкі энергияның өзгерісін дәлелдеу үшін тәжірибе жасайық.
І топ: Тәжірибе – 1: Шаммен темір сымды қыздырамыз. Не байқадық?
Қорытынды: Жылу беру арқылы ішкі энергияны өзгертуге болады. Температура артқан сайын, кинетикалық энергияда артады.
ІІ топ: Тәжірибе – 2: Қантты үгітеміз
Қорытынды: Үгіту үшін жұмыс істейміз, сонда қанттың молекулаларының ара қашықтығы алшақтайды. Сонда потенциалдық энергия артады, яғни ішкі энергияда артады.
ІІІ топ: Тәжірибе – 3: Қаламсапты екі алақанның ортасына қойын уқалаңдар, беттеріңе тигізіңдер. Не байқадыңдар?
Қорытынды; Жұмыс істеу арқылы температура арттырамыз, сонда ішкі энергияда өзгереді, артады.
ІV топ: Тәжірибе – 4: Тиынды партаға үйкелегенде не байқалады?
Ендеше, дененің ішкі энергиясын өзгертудің екі тәсілі бар: жұмыс істеу арқылы; жылу берілу арқылы.
Сонда ΔU=Q+A’
Егер A’=-A ΔU=Q-A
Q=ΔU+A Термодинамиканың бірінші заңы
Q=0 A=-ΔU


ІҮ. Сабақты пысықтау.
№205 Газ 300 Дж жылу мөлшерін алды да, оның ішкі энергиясы 200 Дж-ға көбейді. Газдың істеген жұмысы неге тең? Жауабы: 100 Дж

№206 Термодинамикалық жүйеге 200 Дж жылу мөлшері берілді. Егер жүйе осы кезде 400 Дж жұмыс атқаратын болса, онда ішкі энергиясы қалай өзгереді?

1.Ішкі энергия мен оның өзгеру тәсілдері туралы толық білеміз бе?

Білемін (қызыл) Білмеймін (жасыл) Үйренгім келеді(сары)

Осы тор көздерге стикерлерді жабыстырамыз.