Сабақтың тақырыбы : ХІХ ғасыр әдебиеті Сабақтың мақсаты
жүктеу/скачать 1,56 Mb.
|
Тірек сызбамен жұмыс:
С.Торайғыровтың шығармаларына назар салып зерттеген жазушы Ж.Аймауытов, ғалымдар Б.Кенжебаев,Ғ.Ахмедов А.Еспенбетов т.б Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін. 1.С.Торайғыровтың қандай поэмаларын білесіңдер? 2. Ақынның қандай өлеңдерімен таныс едік? 3. Сұлтанмахмұттың ұстаздары кімдер? Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: С.Торайғыровтың өмірбаянын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров «Шәкірт ойы» Сабақтың мақсаты: а) «Шәкірт ойы» өлеңін оқытып, мағынасан ашу,талдату; ә) өзіндік ой,пікір айта білуге жетелеу,шығармашылық қабілеттерін дамыту; б) өлең арқылы оқу білімге үндеу,отансүйгіштікке,еңбексүйгіштікке тәрбиелеу; Сабақтың түрі: шығармашылық сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,мәнерлеп оқу,топтастыру т.б Сабақтың көрнекілігі: сызбалары,кестелері, электронды оқулық т.б Пәнаралық байланыс: тарих,астрономия Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген Сұлтанмахмұттың шығармаларын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Сергіту сәті. Оқушылар орындарынан тұрады. Мұғалім айтқан қимылдарын оқушылар бейнелейді. Тегіс жолда келеміз деп елестетіңіздер. Енді сазды,балшықты жерде келесіздер. Өзенде жүзіп келесіздер. Енді қолдарыңызға дүрбілеріңізді алып қараңыздар.(Осы сәтте экранға Қазақстан бейнелеген карта шығады). Не көрдіңіздер? -Қазақ елін. -Баянауыл аймағын. -Сұлтанмахмұт Торайғыровты. Тапсырма. Ақынға арнау Өлең тармақтарының соңғы сөздері берілген. Сол сөздерді байланыстырып өлең жазу. арнаған бар адам. ................. тараған. Бүгінгі танысатынымыз С.Торайғыровтың келесі шығармасы –«Шәкірт ойы» Өлеңді мәнерлеп оқу. «Миға шабуыл» әдісі арқылы талдау. Шәкірт нені армандайды? Елдің жүрегі неге мұздаған? Ол неге жұлдыз емес Күн болғысы келеді? Астрономиялық тұрғыдан жұлдыз бен Күн туралы ғылыми түрде түсінік береді. (электронды оқулық) Топтастыру. Ілім-білімге құштар Қараңғылықтан құтқаратын Күн болуды армандайды ШӘКІРТ Еліне адал қызмет еткісі келеді. Надандықпен күреседі «Менің ойым», ой түйін жасау. 6.Венн диаграммасы арқылы ортақ қасиетін табу
7.Өлең құрылысына талдау Қараңғы қазақ //көгіне// а Өрмелеп шығып //күн болам!// б Қараңғылықтың// кегіне// а Күн болмағанда,//кім болам?// б Мұздаған //елдің жүрегін // в Жылытуға //мен кірермін!// в 3 шумақ, 6 тармақ , 2 бунақ , 8 буынды кезектес,шалыс ұйқас. Бекіту «Менің арманым», пікірлесу. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: 1. Сұлтанмахмұттың «Шәкірт ойы» өлеңін жаттау 2.Өлең құрылысына талдау 3. «Орны отайып көгерді,Ақын арманын ел көрді» тақырыбында шығарма жазу. Қорытынды. Жүсіп Баласағұнның «Біле бер, қанша білсең тағы тіле, Жетерсің мұратыңа біле-біле» деген сөзін әрқашан естеріңізге сақтап,білмекке құмар болыңыздар. Бүгінгі сабақтан түйген ойларыңыз болашақ өмірлеріңізден көрініс тауып,Күн нұрындай баршаға шуақ сеуіп жарқырап жүріңіздер. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров «Бір адамға» Сабақтың мақсаты: а) С.Торайғыровтың өмірі мен шығармашылығы туралы айта отырып,өлеңнің мән-мазмұнын түсіндіру; ә) оқушыларды адамгершілікке, қайырымды болуға,қоғамдық-саяси дүниетанымын дамыту; б) Сабақ барысында оқушыларды өз ойын айта білуге, мәнерлеп оқуға дағдыландыру; Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б Сабақтың көрнекілігі: сызбалары,кестелері, газет-жұрнал т.б Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Ой шақыру. Тақтаға тақырыпты жазу. С.Торайғыров кім? Қандай өлеңдерін білеміз? Ой өрбіту. Сыныпты үш топқа бөлеміз: баяндаушылар,зерттеушілер, сарапшылар. «Баяндаушылар» ақынның өмірбаяны жөнінде қысқаша мағлұмат береді. Ой қозғау. «Бір адамға» өлеңін оқып беру. Осы өлеңнің шығу тарихы және ақынның басқа да өлеңдері жөнінде зерттеу тобы не дайындап келгенін тыңдау. Сұрақ. Шорманның Садуақасы шен-шекпенді кімнен не үшін алды? Қалай жинады? Әлеуметтік теңсіздікті ашу. Ой дамыту. Мәтін бойынша жұмыс. Осы өлеңде оқиға бар ма, әлде ақынның көңіл-күйі сезімі бар ма? Неше адам қатысып отыр? Мұнда шал сөзі бар, ол қын атынан баяндалады. Сосын ақынның ішкі ойы,монологы берілген. Ирония дегенді түсіндіру. Бір қарағанда мақтау сияқты көрінгенмен ,астарында зілді кекесін,мысқыл,әжуа жататын астарлы ойды ирония дейміз. Мәтіннен иронияны тауып оқыту. Екі-үш шумақ. Ащы мысқылмен,зілді кекесінмен ашық түрде күлкі ете суреттеуді сатира дейміз. Соңғы үш шумағы. Сатиралық ойды табу. Оқушылардың баяндағанын қорытындылау үшін синхрондық таблица қолдануға болады. 1893 жыл Көкшетау облысы әкесі Шоқпыт (Әбубәкір) 1908 жыл Баянауыл Әбдрахман медресесі. 1911 жыл Баянауыл Нұрғали мұғалім. Ой шарықтату. Өлең ұйқасын,тармақтарын талдау (5 шумақты) а әр тармақта үш шумақ а қара өлең 11 буын б ұйқас 11 буын а 11 буын 11 буын
Білімді бекіту: Сөздік жұмысы. Ой қозғау Оқа-әшекейлі зат. Бұлды түйме-бағалы ілгек Шекпен-түйенің жүнінен жасалған сырт киім Нақақ-адал,бейкүнә 1. 1 шумақты үш қайталап жаттау. 2. Өлеңді бөліп мәнерлеп оқытып шығу. 3. Деңгейлік тапсырма. І деңгей. 4-шумақты қара сөзге айналдырып жазу. ІІ деңгей. Осындай ирониялық сарында жазылған А.Байтұрсынұлының қандай шығармасы бар? Мазмұнын естеріне түсіруі. І деңгей. Өлең мазмұнын айт. ІІ деңгей. Осы өлең арқылы Шорманның Садуақасына мін,ездеме бер. ІІ деңгей. Осы өлең идеясымен мәндес мақал-мәтел айт. ІІ деңгей. Өзің біреуді әжуалап өлең шығарып көр. Ой қорыту. Insert стратегиясы бойынша жұмыс.
Панасы жоқ таудан без. Пайдасы жоқ байдан без. Итті күшігім-күшігім десең,аузыңды жалайды. Өзін-өзі мақтаған өліммен тең. Жеп тоймаған жалағанмен тоймайды. Басы ауырмағанның құдайда несі бар. Басы ауырғанның қасында балтырың сыздамасын. Алма ағашынан алысқа түспейді. Қарны ашып көрмеген ас қадірін білмейді. Аш бала тоқ баламен ойнамайды. Тоқ бала аш болам деп ойламайды. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: С.Торайғыровтың «Бір адамға» өлеңін жаттап келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы. Өгіз бен Бақа ( 1873-1938 ) Сабақтың мақсаты: а) Ахмет мұрасын тереңдей оқып үйрету.Өлеңнің мазмұнын меңгерту,көркемдік ерекшелегін ашу.Көркем поэзияның,сөз өнерінің құдіретін таныту; ә) оқушылардың сөйлеу тілін жетілдіре отырып,шешендік өнерге баулу; б) мәнерлеп оқу,көркем мәтінмен жұмыс ітеу дағдыларын дамыту; Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру. Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар. Пәнаралық байланыс: тарих,сурет. Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру: Ахмет И.А. Крыловтың мысалдарын қазақ тіліне аударады,бұл дүниесі 1909 жылы «Қырық мысал» деген атпен Петербургте басылып шығады. А. Байтұрсынов аудармалары пішін жағынан ғана емес,түпкі идеясымен, қазақ еліне таныс бейне,суреттермен көрсету арқылы ерекшеленеді. «Өгіз бен бақа» өлеңін мәнерлеп оқып беріп,мазмұнын түсіндіремін.
Көрсеқызарлық,мақтаншақтық,әлі келмейтін істерге ұрыну сияқты жағымсыз мінездерді шенеудің мәніне көңіл аударту. А. Байтұрсынов қазақ әдебиеттануының негізін салушы деп не себептен айтылады? А. Байтұрсынов не себепті араб қарпімен қалайық деді? Ахмет еңбегіндегі оқу-білім жөніндегі айтатын насихаты қандай? Ахмет қазақ халқын кімдермен салыстырады? Білімді бағалау: Оқушылардың ынтасына,жауаптарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма : Ахмет Байтұрсынұлының «Өгіз бен бақа» өлеңін жаттап келуге беремін. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы ( 1873-1938 ) Сабақтың мақсаты: а) Ахмет мұрасын тереңдей оқып үйрету.Өлеңдерінің мазмұнын меңгерту,көркемдік ерекшелегін ашу.Көркем поэзияның,сөз өнерінің құдіретін таныту; ә) оқушылардың сөйлеу тілін жетілдіре отырып,шешендік өнерге баулу; б) мәнерлеп оқу,көркем мәтінмен жұмыс ітеу дағдыларын дамыту; Сабақтың түрі: лекция сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру. Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар. Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру: Хронологиялық таблицамен жұмыс
Топтастыру стратегиясы:  Мысал өлеңдері өлеңдері
Мақалалары еңбектері Кітаппен жұмыс : Кітаптан өлеңдерін мәнерлеп оқиды. Білімді бекіту : Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін А. Байтұрсынов қазақ әдебиеттануының негізін салушы деп не себептен айтылады? А. Байтұрсынов не себепті араб қарпімен қалайық деді? Ахмет еңбегіндегі оқу-білім жөніндегі айтатын насихаты қандай? Ахмет қазақ халқын кімдермен салыстырады? Білімді бағалау: Оқушылардың ынтасына,жауаптарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма : «Ахмет және қазақ әдебиеті» тақырыбында реферат жазып келу Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс туралы жырлар Сабақтың мақсаты : а) 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс туралы жырлар туралы түсінігін молайту,ой жинақтау; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. 1916 жылы, маусым айында, патшаның қазақ халқының 19 бен 31 жас аралығындағы азаматтарын майданның қара жұмысына алу туралы жарлығы шығады. Онсыз да патшаның жақсы жерін тартып алып, сырттан келген-дерге беріп, салық санын көбейткен қысастығын майданға алу жөніндегі жарлығы күшейтіп, ел наразылығы өр-шіп, төзімінің шарт сынуына әкеп соқтырды. Патша үкіметі жергілікті билікті шектеп, басқаруды өз қолына алған шақта еркіндік пен бостандықты, азаттықты, ер-лікті мұрат тұтқан халық көтеріліске шықты. Патша салығымен қоса жергілікті билеушілердің тізесі батқан халық азаттықты күреспен алғысы келді. Бұған ел би-леуші болыс, старшындардың майданға жіберетін тізімін жасауда да түрткі болды. Көтеріліс қазақ даласын түгелге жуық қамтыды. Се-мей жеріндегі, Торғайдағы (А. Иманов бастаған), Жетісу бойындағы (Б. Әшекеев бастаған), Батыс Қазақстандағы көтерілістерге халықтың көптеген әлеуметтік топтары қатысты. Көтерілісшілер жергілікті билеушілерді болыс, би, старшындарды өлтіріп, пошта қатынастарын үзіп, байлардың малын тартып алып, тіпті бірсыпыра жерлерде патша үкіметі әскерлерімен де шайқасты. Бірақ әр жер-дегі көтерілістердің басы бір жерге бірікпей, ауыл, болыс, аймақ, облыс деңгейінен аса алмады. Әскери даярлығы аз халық көтерілісшілері патша үкіметінің қаруы да, ай-ласы мен арамдығы да мол әскеріне төтеп бере алма-ды. Бірақ бұл көтеріліс халықтың оянуына жол ашып, өз бостандығы, еркіндігі жолында күресе алатындығына сенім ұялатты. Биліктің халықпен санасуы керектігін естеріне салды. Семантикалық картамен жұмыс:
Білімді бекіту : Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін Білімді бағалау: Оқушылардың ынтасына,жауаптарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма : 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс туралы жырларды оқып келу Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Амангелді және Бекболат бейнелері Сабақтың мақсаты : а) Батырлар өмірінен мәлімет бере отырып,оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. 1916 жылғы көтеріліске байланысты туған шығармаларда басты кейіпкерлер ел жүгін көтерген, халық қамын же-ген батырлар болды. Ауыз әдебиетінен Қобыланды, Ер Қосай, Ер Көкше, бертінгі Қабанбай, Жәнібек, Бөгенбай, Баян батырлардың ерлігін жыр етіп өскен ұрпақ осындай ерлердің жалғасы етіп Амангелді, Бекболат бейнелерін жасады. Халық қиялындағы адамдық жақсы қасиеттерді бойына жиған, елдің ой-арманы, мақсат-мүддесі жолында құрбан болар ерлер бейнесі Омар Шипиннің «Амангел-ді батыр» дастанында, Күдері ақынның «Амангелдінің Торғайды алуы» дастанында, Иса Дәукебаевтың «Бекболат» поэмасында ашылды. Халың арасында Амангелді батырдың атағы кең жайыл-ды. Батыр жөнінде өлең, жыр, дастан, толғау, аңыздар шықты. А. Имановтың сарбаздарының «Амангелді мар-шы» атты жыры да болған. О. Шипин, С. Есенбаев, Қ. Жолдыбаевтың шығар-маларында Амангелді бейнесі ержүрек батыр, халықты бастаушы, ұйымдастырушы тұлғасында суреттелді. Шы-ғармалардың мазмұны, оқиғасы ұқсас, әрі бірін-бірі то-лықтыра түседі. Жыр, дастандарда батыр өмірбаянын суреттеп бере отырып, нағыз берік түлғасын соғыс, ұрыс үстінде ашады. жарлығына қарсы көтерілісте халық патша қолынан жеңіліп, Бекболаттың қолға түсу оқиғалары айтылады. Осы оқиғалардың барлығы басты кейіпкер Бекболат арқылы таратылып отырады. Бекболат батырдың қолға түсуінен бастап оқиға ширыға түседі. Ел көрген қысастың, қиянат, билеуші топтың жа-уыздығы мен опасыздығы, пасықтығы қыл бұғау алдында таразыға тартылады. Бекболат жақсылықты келешектен күтіп, бақытты күннің алда екеніне сенген адам. Топпен жұмыс: Пікірталас өткізу 16-жылғы көтеріліс қандай көтеріліс деп ойлайсыңдар: А) Өз басын қорғаған,отанынада өлуге бел қойған қарсылық; Ә) қазақ халқын кемсітуге қарсы шығу; Б) соғыстың не екенін ұғынбау, түсінбеу.
жүктеу/скачать 1,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|