Сабақтың тақырыбы : ХІХ ғасыр әдебиеті Сабақтың мақсаты
жүктеу/скачать 1,56 Mb.
|
Сабақтың түрі: қайталау сабағы Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету. Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі. Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі. Қорытынды бөлім –оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді. Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін. Жоспар I Кіріспе. II Негізгі бөлім: а) ә) III Қорытынды. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың шығармаларын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлы Сабақтың мақсаты: а) Шәкәрімнің өмірінен өзінің «Мұтылғанның өмірі атты» ғұмырнамалық дастанынан үзінділер оқыту арқылы таныту; ә) әдебиеттің әр жанрында жазған шығармаларынан үзінділер оқытып,оны баяндай білу қабілеттерін дамыту; б) Ұлтымыздың ұлыларының еліне еткен еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу; Сабақтың түрі: жаңа материалды меңгерту сабағы Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау ,баяндау т.б Сабақтың көрнекілігі:, Шәкәрімнің суреті ,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге өлең шумақтарын құрылысына қарай талдап келуге берілген соны тексеріп, «Абай кім?» танымдық сызбаны толтырады. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Абай дәстүрін алғастырушы қазақ халқының аса қөрнекті ақыны, ойшыл ғалымы Шәкәрім Құдайбердиев 1858 жылы 24 июльде бұрынғы Семей уезіне қарасты Шыңғыстау болысының Кеңбұлақ деген жерінде дүниеге қелді. Әкесі Құдайберді Құнанбай баласы, ұлы ақын Абайдың ағасы, шешесі-Қаракесек руынан шыққан Алдаберген есімді қісінің қызы. Аты-Төлебике. Ол өзінің қолының ашықтығымен, қөпшілдігімен, қайырымдылығымен, дастарқанының молдығымен елдің ықылас ілтипатына бөленіп, кейін келе Дәметкен атанып қеткен мейірімді жан болатын. Шәкәрімнің ерекше ақылдылығы басқа балалардан өзгешелігі 4-5 жасынан-ақ байқалады. Әқесі оны бес жасында өз ауылындағы молдаға арабша оқуға береді Абай, Сұлтанмахмұт, Сәкен,Ілиястар сияқты Шәкәрім де қазақ поэзиясының өркендеуіне үлес қосты.XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басындағы прозаның дамуына Шәкәрімнің прозалық туындылары «Түрік,қазақ,қырғыз һәм хандар шежіресі», «Мұсылмандық шартты трактаттары», «Бәйшешек бақшасы» әңгімелер топтамасы бар. Шәкәрім өлең-жырларын ұшқырлай түсу үшін олардың көбіне ән жазған. Дәптермен жұмыс: .Дәптерлеріне Шәкәрімнің өлеңдерін аудармаларын,поэмаларын жазады. Білімді бекіту: Жоғарыда оқылған үзінділерден ой қорыту. Оқушы Шәкәрімнің шығармашылығының қандай түрлерін біліп шықты. Мысалшы ақын нақыл сөзші аудармашы  сазгер
дастан жазған Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Ш. Құдайбердіұлының өмірбаянын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім поэмалары Сабақтың мақсаты: а) Шәкәрім поэмалары туралы түсінік бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу; ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу; б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру; Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген Шәкәрімнің өмірбаянын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. 1. Шәкәрімнің қандай поэмаларын білесіңдер? 2. Кімдердің шығармаларын аударған? 3. Қандай әндерін білесіңдер?
Шәкәрім мұрасының қомақты саласы –поэмалары. Ақынның «Еңлік –Кебек» (1891), «Қалқаман-Мамыр» (1888) дастандары қазақ елінің тұрмыс , тарихынан жазылған. «Ләйлі-Мәжнүн» дастаны нәзира дәстүрі негізінде,шығыс аңызы желісімен шығарылған. «Еңлік –Кебек» , «Қалқаман-Мамыр» дастандары -сүйіспеншілікті, адал махаббатты,таза сезімді жыр еткен шығармалар. Ел аузындағы махаббат аңыздарын ақын суреткерлік шеберлікпен жырлап, жеке бас трагедиясынан халық трагедиясын көтереді. Кітаппен жұмыс: Шәкәрім поэмаларын мәнерлеп оқып, түсініктерін айтады. Топпен жұмыс: . хронологиялық таблицаны толтырады. 1858 жылы дүниеге келеді 1905-1906 жылдары Меккеге қажылыққа барады. 1908 жылы елден жырақта тастақта тұрады 1931 жылы қайтыс болады
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. 1 Шәкәрімнің қоғам қайраткері жөнінде не білесің? 2. Шәкәрім өзіне кімді үлгі тұтқан? 3. «Еңлік –Кебек» поэмасында қандай тарихи жағдайға тоқталады?
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Мағауия Абайұлы Сабақтың мақсаты : а) Мағауияның шығармашылығы туралы түсінік беру, өлеңдерінің мазмұнын игерту,мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру; ә) Оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал жасау,ойлау шеберлігін,сөйлеу мәдениетін жетілдіру; б) оқушылардың көркемөнер дүниесіне сүйіспеншілігін арттыру,әдемілікті түйсінуге,туған жердің табиғатына қамқорлық жасау.
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген Шәкәрімнің поэмаларын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру. Мағауия - Абайдың Ділдадан туған кенже ұлы. Үлкені - Ақылбай Абайдың әкесі Құнанбайдың бауырында өседі, Әбдірахман орысша білім алып, кадет корпусын бітіріп, қызмет етіп жүргенде, не бары 27 жасында дүние салған. Мағауия ауылда мұсылманша хат таныған соң, Семейдегі училищеде орысша оқиды. Екі-үш жылдан кейін ауырып елге қайтады, өмірінің соңына дейін әкесінің қасында болады. Абай ортасы, Абайдың ақындық мектебі шыңдаған, әке үлгісін бойына сіңіріп өсірген Мағауия орыс кітаптарын да өз бетімен көп оқыған. Әкесінің ақындық үлгісін ғана емес, адамгершілік қасиеттерін де бойына жиған Мағауия өз ауылында елге сыйлы, ббауырмал жан болған. Мағауияның ағасы Әбдірахман ауырғанда, дүниеден өткенде жазған өлеңдері бар. «Мағауия - әкесінен үлгі-өнеге, мол тағлым алған, ұлы ақынның жолын қуған, білімді, мәдениетті, саналы шәкірті, талантты ақын. Ол 16-17 жасында қолына қалам алып, өлең жаза бастаған. Жас кезінде жазғандарынан біраз өлеңдері сақталған. Оның алғашқы ақындық қадамынан-ақ Абай өнегесі айқын танылады. Айтпақ ойын, сезім-сырын ақын тілімен суреттеп жеткізу, тақырыптан ауа жайылмау, «Бөтен сөзбен сөз арасын былғамау» деген Абайдың ақынға қоятын шартын, Мағауия әуелден берік ұстаған ақын», (Қ. Мұхамеджанұлы «Абайдың ақын шәкірттері», А., 1993, 89 –бет). Әке ақылымен жазған поэмалары – «Еңлік-Кебек», «Медғат-Қасым». Мағауия Абайұлы әкесінен 40 күн бұрын, 1904 жылы қайтыс болған.
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Мағауия Абайұлының шыққан ортасы,өскен жері несімен ерекшеленеді? Мағауия шығармаларындағы романтикалық сарын қайдан пайда болды деп ойлайсыңдар? Абай маңындағы ақындардан Мағауияның жолы несімен бөлек. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Мағауияның өлеңдерін , поэмаларын оқып келу Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Шәңгерей Бөкеев (1847-1920) Сабақтың мақсаты : а) Ақынның өмірінен мәлімет бере отырып,оқушыларды ерлікке адамгершілікке баулу; ә) Адам баласында кездесетін жаман мінез құлықтардан аулақ болуға,оларды сынай білуге үйрету; б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Шәңгерей Бөкеев Батыс Қазақстан облысындағы Жасқұс құмында, хан әулетінде дүниеге келген. Қазақ тарихында саяси, қоғамдық-әлеуметтік, мәдени қызметі, еңбектерімен есте қалған Бөкей, Жәңгір ханның ұрпағы. Мәдениетке, оқу-білімге ерте араласқан Жәңгір неме-ресі Шәңгерей бала кезінен білім алады. Өнерге, ән-жыр, өлеңге ертеден бет бұрады. Хан ордасындағы медресені аяқтап, Астрахань қаласындағы реальды училищеде оқиды. Орынбордағы кадет корпусында оқып, орыс, еуропа тілін үйреніп, мәдениеті, өнері, әдебиетімен тереңірек танысады. Самар губерниясында сот болып қызмет етеді. Қоғамдағы биліктің мәнін, оның зорлық-зомбылығын, қиянатын көріп, бұндай жамандықтың куәсі болғысы келмей, еліне қайтады. Жеріне, еліне келіп, ағаштан үйлер тұрғызып, мектеп, медресе, мешіт салғызып, балаларды оқытады. Жаңаша тұрмыс құруды мақсат еткен Шәңгерей бақша өсіріп, жеміс ағаштарын баптап, асыл мал тұқымдарын да өсірген. Шәңгерей Бөкеев мектебінде Қазақ тарихын-да көркем кестелі өлеңдерімен бірге қоғамдық-әлеуметттік мәселелерді көтерген көптеген мақала жазған Ғұмар Қарашев мұғалім болып қызмет еткен. Ш. Бөкеев әдебиет пен өнерді, білімді қадір тұтып, саятшы аңшы да болған. 1911-1913 жылдары Орал қаласында шыққан «Қазақстан» газетін қаржыландырған. 1920 жылы қайтыс болған. Шығармалары. Ш. Бөкеевтің «Қара мұрт» романы, «Сұрақ-жауап» аталатын көлемді әңгімесі болған деген деректер бар, бірақ бұл дүниелер бүгінгі күнге дейін жетпеген. Бұған таптық қайшылықты, бай мен кедей теңсіздігін жоямыз деген кеңес саясаты себепкер болғаны белгілі. Ақынның «Көкселдір» атты өлеңдер жинағы 1912 жылы, «Шайыр» өлеңдер жинағы 1910 жылы басылыпты. Шәңгерей Бөкеев М.Ю. Лермонтовтың «Қашқын» поэмасын аударған. Кітаппен жұмыс: Шәңгерей өлеңдерін мәнерлеп оқиды,құрылысына қарай талдайды Топтастыру стратегиясы: Тіршілік мәні ғылым-білім оқудың пайдасы 
Достық саятшылық табиғат Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Шәңгерей Бөкеевтің шығармаларын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Нарманбет Орманбетұлы (1859-1918) Сабақтың мақсаты : а) Нарманбет Орманбетұлының шығармаларынан мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Нарманбет Орманбетұлы Қарағанды облысында, қазіргі Ақтоғай ауданында, 1859 жылы дүниеге келген. Ақын Нарманбеттің әкесі Орманбет және шешесі Балбырауын сөз қасиетін білетін тілге шешен адамдар болыпты. Нарманбет балалық шағынан бастап тілге, әсіресе шешендік сөздерге жақын жүретінін көрсетіп, өз үйірлігін танытқан. 8 жасынан бастап мұсылманша сауат алған Нарманбет тек қана жадитше білім алып қоймай, Шығыстың ұлы ақындарының асыл сөздерінен сусындап өседі. Оңай өлең шумақтарын төгіп салып, естіген сөздерін тез есінде сақтайды. Өз жанынан жырларды он үш жасынан бастап шығара береді. Ең бірінші өлеңі апасы Қалиманға арналады. Бала ақынның талабын байқаған, ғылым-білімге ұмтылысын сезген әкесі Нарманбетті он төрт жасында Қарқаралыдағы екі сыныптық орыс мектебіне апарады. Бұнда бір жылдай оқыған ақын қалған уақыттарда өз қабілетіменен, ізденуімен білімін толтырады. Жасынан-ақ елге білімді азамат есебінде танылып, тілмәш атанып, орыс, қазақ тілдерін бірдей меңгерген кісі болып көрінеді. Әкесі ауқатты жан 29-30 жасында болыс болып, ел ісіне араласып, қай кезде болса да, жұрт ісінен қолын үзбейді. Бұл оның өлең жазуына, ел ішіндегі қатпар тұстарды түсінуге көп көмектеседі. Ақын өмірінің соңғы кездерінде Қарқаралыда болып, 1917-1918 жылдары уездік соттың төрағасы болып сайланады. 17-ші жылғы Ақпан төңкерісінен кейін, Қарқаралыда құрылған Уездік советтің төралқасында болды. 1918 жылы елге қайтып, кенеттен дүние салған. Кітаппен жұмыс: Нарманбет өлеңдерін мәнерлеп оқиды,құрылысына қарай талдайды 3 5 4
Қалмады, //ей, Сарыарқа,// сенде қызық, 1 шумақ Сандалтау, //сары өлкені// алды мұжық. 4 тармақ Қолыңнан// келер де жоқ, //өнер де жоқ, 12 бунақ Баласы,// байғұс қазақ,// қалдың мыжып, - 12 буынды Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Нарманбет Орманбетұлының шығармаларын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Спандияр Көбеев (1878-1956) Сабақтың мақсаты : а) Спандияр Көбеевтің шығармаларынан мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Спандияр Көбеев 1878 жылы, қазіргі Қостанай облысы-ның Меңдіқара ауданында туған. Әкесі мұсылманша сауатты, еңбекқор, анасы ауыл елге сыйлы жандар болыпты. 1887 жылы Ы. Алтынсарин ашқан мектепке түсіп, оны 1892 жылы бітіріп шығады. Бұдан соң 1892-1895 жылдары Қарағайлыкөлде төрт жылдық оқуда оқиды. 1895-1897 жылдары Қостанай қаласындағы екі сыныптық орыс-қазақ мектебінен білім алды. Ұстаз болуды армандап, Орынбордағы оқытушылар семинариясынан білім алуға талпынады, бірақ сәті келмей, 1898 жылы Қостанайдағы екі жылдық бастауыш мектеп мұғалімін даярлайтын курсты аяқтайды. Оқу бітірген соң Ырғыз уезінің Толағай болысындағы Кішіқұм деген жерде С. Көбеев өзі білім алып, хат таныт-қан ұстазы Ыбырай жолымен, ғылым негіздерін үйретуге ынта қояды. А.С. Пушкин, Н.В. Гоголь, А.П. Чехов, И.А. Крылов шығармаларын алыс ауылдағы ел Спандияр Көбеев, мұғалімнің әңгімелеп айтуынан естиді. Ауылдағы түрлі өрескелдіктер мен адам мінезіндегі жағымсыздықты, ұнамсыздықты сынау үшін И.А. Крылов мысалдарын аударды. 1903-1905 жылдар аралығында Петропавл уезінде мұғалім, 1905 жылы Омбыдағы бір айлық ауыл шаруашылық курсында білім алады, 1908-1910 жылдары Петропавл қаласындағы екі сыныптық орыс-қазақ мектебінде қызмет етеді. 1910-1919 жылдары Қостанайдың Федоровка ауылында мұғалім болады. С. Көбеев - өмірінің соңына дейін ұрпақ тәрбиелеп, бі-лім берумен айналысқан ұстаз. 1956 жылы дүние салды. Кітаппен жұмыс: Спандияр Көбеевтің өлеңдерін мәнерлеп оқиды,құрылысына қарай талдайды Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Спандияр Көбеевтің өмірбаянын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Спандияр Көбеев «Үлгілі тәржімә» Сабақтың мақсаты : а) Спандияр Көбеевтің шығармаларынан мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Шығармалары. С. Көбеев ауылда мұғалім болып жүрген кезінен бастап ел тұрмысына жақын, оқиғасы шағын, есте жақсы сақталып, көңілге бірден жететін мысал өлеңдер аударуды қолға алады. Ел ішінде түрлі оқиға, іс-әрекет пен И.А. Крыловтың мысалдары арасынан үндестік та-бады. Алғаш 1908 жылдан бастап аударған мысалдарын 1910 жылы Қазан қаласында бастырып шығады. Оны «Үлгілі тәржімә» деп атайды. Спандияр Көбеев қиянат, әділетсіздік, надандық, мақтан сүйгіш, бос кеуделілік, ақымақтықты сынайды. «Маймыл мен көзілдірік», «Аққу, шортан һәм шаян», «Көлбақа мен Юпитер», «Арыстан мен маса», «Жапырақтар мен тамырлар» сияқты мысалдарға әр заттың қадір-қасиетін ұғынуды, бірлік пен ынтымақты сақтауды, шамасына қарап шарқын бағамдауды, көпшіліктің жұмылса жеңбейтін, алынбайтын қамалы болмайтынын айтады. Ұлы Абайдан басталып, А. Байтұрсынов жалғастырған мысал аударудағы С. Көбеев еңбегі өз заманына қажетті тақырып пен ойды дәл кезінде қозғауымен де маңызды әрі И.А. Крылов мысалға алған арыстан, аю, қасқыр, түлкі, қой-қозы, өгіз т.б. бейнелері қазақ әдебиетіндегі осындай аллегориялық (пернеленген) бейнелермен мінез-құлқы жағынан да үйлесе кетті. 1912 жылы Қазанда «Үлгілі бала» атты кітабы басылады. Кітап бастауыш мектеп балалары үшін оқу құ-ралы ретінде дайындалған. Крылов мысалдары мен ақын-жазушыларының шығармаларының аудармаларынан, қазақ ауыз әдебиеті үлгілерінен құрастырылған. К.Д. Ушинскийдің «Родное словосын» басшылыққа ала әзірленген кітапта Л. Толстойдың «Құмырсқа мен көгершін», «Ат пен есек», «Атасы мен немересі», «Екі жолдас» т.б., К. Ушинскийдің «Екі соқа», «Түлкі мен теке», «Сауысқан мен қарға» т.б. әңгімелері, сонымен бірге өзінің «Жетімнің өлеңі», «Жарлы мен бай», «Қайыршы» сияқты шығармалары кірген. Кітаппен жұмыс: Спандияр Көбеевтің әңгімелерін оқып ,талдау жүргізу арқылы адам бойындағы қандай қасиеттерді сынағанын айтады. жүктеу/скачать 1,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|