Сабақтың тақырыбы : Шеңбердің ұзындығы. Дөңгелектің ауданы. Шар. Сабақтың мақсаты

Оқушылармен амандасып, түгелдеп, сабаққа әзірлігін  қадағалау

Әр қатарға бағалау парағын таратып, тест тапсырмасын тарату  арқылы   өтілген  тарауды  қайталау

Ребус шешу/ жауабы: бидай/

1-тапсырма   «Бидайда егу»

ІІІ Үй тапсырмасын  бекіту:

 Тест тапсырмасы

1.   Қиылысатын  екі  түзудің  ортақ…………  нүктесі  болады.

а/ бір      ә/ екі      б/болмайды

2.Вертикаль  бұрыштар  өзара……………..

а/ артық        ә/тең       б/кем

3.Перпендикуляр  түзулер  жазықтықты  ………тік  бұрышқа  бөледі.

а/ 3        ә/ 2     б/4

4.Бірбірімен  тік  бұрыш  жасап  қиылысатын  екі  түзу  ……………  түзулер  деп аталады.

а/ параллель       ә / қиылысатын      б/ перпендикуляр

5.Бір жазықтықта  жататын  бір-бірімен  қиылыспайтын  екі  түзі  ……………….түзулер деп аталады.

а/ параллель     ә / қиылысатын    б/ перпендикуляр

6.Егер түзу  фигураны  симметриялы  екі  бөлікке  бөлсе,онда ондай  фигура  ……………. симметриялы  фигура деп аталады.

а/  осьтік                               ә/центрлік                                      б/вертикаль

7.Центрлік  симметрияны көрсет

а/  шеңбер     ә/ ромб     б/ үшбұрыш

8. Сүйір  бұрыш не градусқа тең?

а/ 90º-тан кем     ә/90º-нан артық     б/ 90º

9. Доғал  бұрыш не градусқа тең?

а/ 90º-тан кем     ә/90º-нан артық    б/ 90º

10. Тік  бұрыш не градусқа тең?

а/ 90º-тан кем     ә/90º-нан артық   б/ 90º

 

Ой  қозғау.   Ребус  шешу

Жауабы: шеңбер,дөңгелек,шар

Шеңбер –барлық  нүктелері  қайсыбір  О  нүктесінен  бірдей  қашықтықта  жататын  тұйық  сызық. Кез  келген  шектеулі  сызықтың  ұзындығы  бар, яғни  шеңбердің  де  ұзындығы  бар.

Шеңбердің   ұзындығын  табуды  қарастырсақ, мысалы  стаканды  алайық. Оның жиегін  жіппен  орап, шеңберінің  ұзындығын  өлшегенде, жиегінің  ұзындығы  18,85 см, диаметрі  6см, ал ал кесенің жиегінің  ұзындығы 34,55 см, диаметрі  11см болады. Стакан үшін де, кесе  үшін  де олардың жиегі  болып  табылатын  шеңбер  ұзындығының  оның  сәйкес  диаметріне  қатынасы  тұрақты  шама. Оны  гректің  π (пи) әрпімен  белгілейді:

 Π

Π-дің  нақты  мәні  шектеусіз  ондық  бөлшек-иррационал  сан, π=3,14159265….

С әрпімен ,ал  диаметрін  D  әрпімен  белгілесек:

С= π D

Шеңбердің  ұзындығы   π саны  мен шеңбер  диаметрінің  көбейтіндісіне  тең.

Егер  диаметрді  радиус  арқылы  өрнектесек, D=2R. Онда  шеңбер  ұзындығының  формуласы   C=2 πR  түрінде  жазылады.

R

Егер  дөңгелектің  радиусы  R см  болса, қабырғасы  дөңгелектің радиусына  тең  квадратраттың  ауданы  R²  см²болады.

S=πR²

Мұндағы   S-дөңгелектің  ауданы, R-дөңгелектің  радиусы.

Дөңгелектің  ауданы  оның  радиусының   квадраты  мен  π-дің  көбейтіндісіне  тең.

Жердің  дәл  моделі  болып  табылатын  глобус,  ойын  добы, жеңіл  атлетикада  лақтырылатын  ядро және  т.б  шар  деп  аталатын  фигура жайында   түсінік  береді. Шардың  беті   сфера  деп  аталады.  «Сфера» грек  сөзі ,  ол  қазақша  «доп»  дегенді  білдіреді. Сфера  нүктелерінің  барлығы  шар  центрі  деп  аталатын  нүктеден  бірдей  қашықтықта  жатады.

Сфераның  кез келген  нүктесін  шардың   центрімен  қосатын  кесінді  шардың   радиусы деп  аталады.

Шардың  центрі  арқылы  өтіп,  сфераның  екі  нүктесін  қосатын  кесінді  шардың  диаметрі  деп  аталады.

Жер-шар  тәрізді  дене. Сондықтан  оны  Жер  шары   деп  атайды.

 

3-тапсырма.  «Бидайды   арамшөптерден  тазалау»  дәптермен жұмыс

 Тапсмырмалар орындау:

R=10см,                                    C=2πR=2*3.14*10=62.8см

R=20см,                                     C=2πR=2*3.14*20=125.6см

R=100см,                                   C=2πR=2*3.14*100=628см

 

4-тапсырма. «Бидайды  шабу»

Сергіту кезеңі:

Тақтада   көрсетілген суретке  мұқият  қарап   отырып  сұрақтарға  жауап береміз.

1.   -2,7:0,9+1,8=-3+1.8=-1.2

2.   -4.8:(-1.6)-7.5=3-7.5=-4.5

3.   (-2)²: (-0.5)-3=4: (-0.5)-3=-8-3=-11

4.   (-1)²*0.17+1=-0.17+1=0.83

5.   (-3)²*0.5+3.5=-27*0.5+3.5=-13.5+3.5=-10

6.   (-5)²*(-3):25=25*(-3):25=-3

 

6-тапсырма  «Ұннан  қамыр илеу»

1)D=6м,

S=?

S=?

S=?                                   R= = =2.5см               S=3.14*2.5=3.14*6.25=19.625cм²

 7-тапсырма  «Нан пісіру»

У.Бекіту:

      Математикалық диктант   /5 сұрақ/ 

1. Шеңбердің  ұзындығы  π  саны мен шеңбер  диаметрінің  ………………………………тең

2. Дөңгелектің  ауданы  оның  радиусының  …………..мен   π  -дің  көбейтіндісіне тең.

3. Шардың  беті  ……..деп аталады.

4. π  -дің  жуық  мәні  нешеге  тең?  ………………….

5. Шар тәрізді  денелерге  мысал  келтіріңдер:…………………………………………………………………

 УІ Үй тапсырмасын беру. Тест жұмысы 1-15 сұрақ