Сабақтың тақырыбы: §10 Жұлдызды аспан және жұлдыздар арқылы бағдар жасаудың негізгі принциптері

1. 
   Сабақтың тақырыбы: §10.1. Жұлдызды аспан және жұлдыздар арқылы бағдар жасаудың негізгі принциптері.
   

күнделікті өмірдегі құбылыстарды физикада қолданылу аясын өз бетінше меңгерту. Өзара қарым – қатынас жасауға тәрбиелеу, жан – жақты етіп тәрбиелеу.

2. Жаңа сабақ.

3. Жаңа сабақты бекіту.

4. Үйге тапсырма беру .

5. Оқушыларды бағалау.

6. Сабақты қорытындылау

1. 
   Элементар бөлшектер деп нені айтады?
   
2. 
   Нейтрон протоннан, электроннан және нейтронодан құралады деп есептеуге бола ма?
   
3. 
   «Бөлшек – антибөлшек» жұбының аннигиляциясы құбылысының мазмұны қандай?
   
4. 
   Неліктен электрон мен позитрон орнықты, ал мюондар мен таондар орнықсыз?
   

Шоқжұлдыздар. Әлемді тануды адамзат алдымен аспан жұлдыздарын танудан бастады. Түнгі ашық аспандағы жұлдыздарға қарап ол, алдымен, жиі көріп жүрген өзіне белгілі шоқжұлдыздарды қызықтады. Ерте замандағы адамдардың өмірінде жұлдыздар өте үлкен рөл атқарды. Өйткені тек соларға қарап қана адамзат кеңістікте және уақыт бойынша бағдар, бағытты анықтай алды. Шоқжұлдыздарды бақылау астрономияның дамуына ықпал етті. Адамзаттың «жұлдықдарды игеруінің» ең алғашқы сатысы осы шоқжұлдыздардан басталады. Олардың атауларынан адамзаттың өздеріне белгілі жер бетіндегі бейнелер мен оқиғаларды аспанға тән еткісі келгені байқалады.

Ретсіз шашырап жатқан жарық нүктелерін адамдар ойша белгілі бір дененің пішініне келтіріп топтастырды. Оыслайша шоқжұлдыздар пайда болды.

Шоқжұлдыздардың қазіргі атауларының түп тамыры көне заманда жатыр, ал 47 шоқжұлдызға атау 4500 жыл бұрын берілген. Халықаралық Астрономиялық одақтың 1922 жылы өткен съезінде аспанның оңтүстік және солтүстік жарты шарларындағы 88 шоқжұлдыздың атауын бекітіп, олардың шекараларын қатаң келісім арқылы анықтады.

20-30 шоқжұлдызды жақсы білген адам жұлдыз бойынша бағдар жаасй алады. Шоқжұлдыздарды зерттеу мен есте сақтау әр жыл мезгілдерінде батпайтын жұлдыздар тобын қарастырудан бастаған жөн. Біздің ендіктнгі шоқжұлдыздар тобына Жетіқарақшы және Қарақұртшоқжұлдыздары жатады.

Навигацияялық жұлдыздар дегеніміз – авиацияда, теңізде жүзу мен ғарышта кеменің бағыты мен орнын анықтау үшін қолданвслатын жұлдыздар.

1. 
   Жұлдызды аспанды шоқжұлдыздарға бөліп, оған атаулар тағайындаған кім?
   
2. 
   Шоқжұлдыздарға дейін ұшып жетуге бола ма?
   
3. 
   Жер бетінде бағдар жасау үшін неге Темірқазық жұлдызы алынған?
   
4. 
   Жер бетінде жүрген саяхатчшылар басқа шоқжұлдыздар мен жұлдыздарға қарап бағдар жасай ала ма?