Сабақ жоспары
Сынып: 8
Пән: Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: Абылай хан билігі тұсындағы қазақ хандығы
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға Абылай хан билігі тұсындағы ішкі және сыртқы саясаты, Абылай ханның қазақ тарихында алатын орны туралы жалпы мәлімет беруу.
Дамытушылық: оқушылардың есте сақтау, логикалық ойлау, карта, сызба, қосымша материалдар, оқулықпен жұмыс істеу, талдау, анализ жасау, қабілеттерін дамыту, жүйелі түрде коспект жазу дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиелік: Абылай ханның көреген саясаткер, дипломат болғанын айта отырып, елін , Отанын қорғайтын ержүрек, батыл азамат болуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: баяндау, карта, қосымша әдебиеттер, сызба, оқулықпен жұмыс, түртіп алу, талдау, салыстыру, интерактивті әдіс.
Сабақтың көрнекілігі: карта, оқулық, сызба, қосымша әдебиеттер, Абылай ханның суреті, тақырыптық слайд, интерактивті тақта, «Көшпенділер» фильмі.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
1. Амандасу
2. Оқушыларды түгендеу, сабаққа бағыттау.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
1. ауызша
2. қосымша материалдарды талдау
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.
Жаңа сабақтың жоспары:
1. Абылай-қазақ хандығының аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері
2. Абылайдың ішкі саясаты
3. Абылайдың Ресеймен қарым-қатынасы
4. Қазақ-жоңғар қатынастары және қазақ-қырғыз қатынастары
5. Абылайдың қазақ жерлерін біріктіру жолындағы күресі
6. Абылайдың қазақ тарихында алатын орны
1. Абылай-қазақ хандығының аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері екені туралы жалпы баяндай отырып, оның жоңғар батыры Шарышпен жекпе-жегі жайлы «Көшпенділер» фильмінен үзінді көрсету арқылы түсіндіру.
2. Слайдтағы кесте арқылы Абылайдың ішкі саясаты туралы негізгі түсінік қалыптастыру.
Абылайдың ішкі саясаты
Бір орталықтан басқарылатын мемлекет құру
Сот билігін күшейту
3. Абылайдың Ресеймен қарым-қатынасы жайында ауызша баяндай отырып, негізгілерін конспект ретінде жаздыру.
1759 жылы патша үкіметінің әкімшілігі Әбілмәмбетті тағынан тайдырып, оның орнына өзінің отыруын ұсынды және оған барлық жағынан қолдау көрсетуге уәде етті.
1771 жылы Әбілмәмбет қайтыс болған соң Абылай үш жүздің ханы атанды.
1778 жылы патша үкіметі Абылайды бір ғана Орта жүздің ханы деп таныды.
4. Салыстырмалы кесте арқылы Қазақ-жоңғар қатынастары және қазақ-қырғыз қатынастары жөнінде негізгілерін түсіндіру.
Қазақ-жоңғар қатынастары
|
Қазақ-қырғыз қатынастары
|
1741 жылы жоңғарлардың қазақтарға шабуылы нәтижесінде Абылай сұлтан тұтқынға түсті.
1742 жылы Галдан-Церенге жіберілген майор Миллер елшілігі жоңғарларға ауызекі қоқан лоқы жасаумен, «жақсы көрші» болып тату тұруға тілек білдірді.
1755 жылы Цинь императоры Жоңғарияға әскер енгізді.
1758 жылы Жоңғарияны Қытай бағындырды.
1761 жылы Қытай Жоңғарияда Синьцзянь немесе Шыңжаң атты жергілікті аймағын құрды.
|
1765 жылы Абылай қырғыздарға қарсы алғашқы жорығына шықты.
1770 жылы қырғыздарға екінші рет жорық жасап, оларға күйрете соққы берді.
1779 жылы үшінші рет жорық жасалып, нәтижесінде бейбіт келісім жасалды.
|
«Көшпенділер» фильмінен Абылайдың жоғңарларға тұтқынға түсуінің үзіндісін көрсету.
5. Картаны пайдалана отырып, Абылайдың қазақ жерлерін біріктіру жолындағы күресі жайлы ауызша түсіндіру, конспект жаздыру.
1755 жылы Қытай шеара мәселесін реттеу үшін Абылайға арнайы елшілік жіберді.
1756 жылы Абылай Қытаймен дипломатиялық қатынас орнатты.
1756 жылдың көктемінде қазақ жасақтары Қытай әскерлеріне қарсы Жоңғарияның әшкі бөлігіне жорық жасап, терең еніп алды.
1757 жылдың жазында Тарбағатай тауының солтүстік сілемдерінде Қытай әскерлері мен Абылайдың жау жүрек қосындары арасында ең соңғы ірі шайқас болды.
1761 жылы Қытай боғдыханы қазақтардың Аягөз өзенінің оңтүстік жағына қарай көшіп қонуына тыйым салатыны туралы жарлық шығарды.
1767 жылы Қытай жағы Тарбағатай аймағындағы және Іле өзені бойындағы жайылымдарды қазақтардың пайдалануына рұқсат етуге мәжбүр болды.
6. Қосымша әдебиеттерді пайдалану арқылы Абылайдың қазақ тарихында алатын орнын ашып көрсету, оқушылармен бірлесе отыра оның бойындағы қасиеттерді анықтау, параграфта кездесетін терминдердің анықтамасын беру.
Боғдыхан - Қытай императорының монғол тіліндегі атауы.
Стелла - ескерткіш құлпытас.
Шежіре - қазақтардың генеалогиялық кестесі, тарихи жылнама.
IV. Бекіту сұрақтары:
1. Абылай хан қалай сұлтан атанды?
2. Абылайдың Ресеймен қарым қатынасы нені көздеді?
3. Абылай сұлтан қалай хан тағына ие болды?
4. Қазақ жоңғар және қазақ қырғыз қатынастарының ерекшеліг неде?
5. Абылай ханның қаазқ тарихында алатын орны қандай?
V. Бағалау.
Үй тапсырмасы бойынша ауызша жауап берген және қосымша материалдарды талдаған оқушыларды бағалау.
VI. Үй тапсырмасын беру.
1. §9 оқып, мазмұндау.
2. тақырып бойынша реферат жазу, қосымша әдебиеттерді қарастыру
3. тақырып бойынша тест құрастыру
Достарыңызбен бөлісу: |